Türkmen şairi Nurmuhammet Andalıp’ın (d. ?/1710 - ö. ?/1770), Nesîmî’yi konu edindiği dinî-felsefî eseri. Andalıp, bu eserinde, Nesîmî'nin idam edilmesi olayını edebî detaylara sararak fantastik kurguyla sembol karakterler üzerinden yeniden işlemiştir. Eserde Mansur, Mansur’un kız kardeşi Enel, Emir, Zünnun adlı karakterlerin yer alması, Nesîmî’nin Bağdatlı olması bilinen hikâyelerden farklılık arz eder. Bekmıradov, Hallâc-ı Mansûr’un idamına sebep olan “Ene’l-Hak” sözüne referansla "Enel" karakterinin metne dâhil edildiğini düşünür (Bekmıradov 2011: 44).

18. yüzyılda yazılan yazmaların (Täcimov 2011: 116) tenkitli metnini Geldi Nazarov, 1978’de neşreder. Eser, 1990 ve 1992’de tekrar yayımlanır (Aşırov 2011: 26). Türkmenistan İlimler Akademisi'nde eserin 2 nüshası mevcuttur. 487 numaralı nüsha 1312 satır, 1138 numaralı nüsha 98 sayfadır (Nazarov 1992: 38-39). Aruz vezniyle mesnevi biçiminde yazılan eserde 16 gazel, 2 terci-i bent, 1 koşuk, 1 muhammes, 1 müstezat, 1 muaşşer bulunur.

Girişte yazılan “Arap tilinde erdi. Türki tilige aylanturıp” ifadesinden eserin Arapçadan tercüme edildiği düşünülebilir. Ancak Nazarov’a göre bu açıklamayla Arapça rivayetlerin Türkçeye aktarılması kast edilmiş (Nazarov 1992: 34-35) ve Nesîmî’nin şiirlerinden hareketle yeniden kurgulandığı için eser Risale-i Nesîmî diye adlandırılmıştır (Şıhnepesov 2008: 53). Andalıp ise kendi eserinden makamat diye bahseder: "Makamat-ı Nesimi, şeyh Mansur. Kılur men nazm-ı Türkî gel, okı, gör" (Nazarov 1992: 42).

Enel kırklara karışır. Peşinden giden ağabeyine bir kâse şarap sunulur. Mansur, cezbe hâliyle sokaklarda Enel haklıymış anlamında “Enel Hak” der. Bu söz yüzünden mollalarla tartışan Mansur asılır. Ölünce şehri sel basar, Zünnun, Mansur’un külünü savurmasıyla sular çekilir. Su yüzeyinde beliren köpük “ene’l-Hak” diyerek Halep Şahı’nın bahçesine akar. Suya parmağı değen şah kızı hamile kalır. Dedikoduya sebep olduğu için Şah ve karısı kızını sandıkla nehre bırakır. Bağdat’ta bir balıkçıya denk gelince Enel’in bir oğul doğurduğu anlaşılır. Enel’i himayesine alan balıkçı çocuğa Nesim adını verir. Balıkçının da Emir adlı oğlu olur. Nesim, Emir’in Bağdat’a padişah olup kendisini astıracağını gördüğü rüyasını hocasına anlatır. Rüyayı yorumlayan çocuklardan birinin “veli” olduğunu söyler. Bu sebeple her çocuğa bir bıçak ile civciv verilip, Allah’ın görmediği bir yerde kesmeleri istenir. Hepsi kuytu yerlerde civcivleri keserken, “Allah’ın görmediği yer yoktur” deyip geri getiren Nesim’e, “Nesîmî” adı verilir. Neticede Halep’te asılacağına dair sırlarını anlattığı gazelleri yanlış yorumlanınca asılır, taşlanır ve derisi yüzülür.

Şairin biyografisi için bk. "Nurmuhammet Andalıp". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nurmuhammet-andalip