Marmaravî'nin dört kapı-kırk makam anlayışını ele aldığı eseri. Besmele, hamdele ve salveleden sonra Marmaravî, risâlenin muhtevâsıyla ilgili bir hadîs-i şerîfle esere giriş yapar. Devâmındaki şu ifâdelerde risâlenin içeriğiyle ilgili ipuçları verir: “Ey derviş! Bilgil ki yol varmağa ve maksûda ermeğe üç nesne gerektir: Evvel şerîat, ikinci tarîkat, üçüncü hakîkat. İmdi, bilgil ki şerîat, Peygamber ahkâmıdır, din içinde; tarîkat, ahvâlidir Hak yolunda; hakîkat. usûlüdür, yol varmaktan oldu; hakîkatten ve envârdan ve esrârdan. Pes dervişe dahi vâcibdir ki lâ-büd kadarı denlü şerîatten gönlünde tuta ve tarîkatten lâ-büd kadarı işleye, pîşe edine. Tâ kim hakîkatten kim Tanrı Teâlâ’nın hazînesidir, açıla; sa‘yi kadar nûrlardan ve sırlardan ve nesne ala. Ve Tanrısıyla bilişe, yâd olmaya.” (Marmaravî: vr. 215b).

Tasavvuftaki dört kapı–kırk makam (şerîat-tarîkat-hakîkat-mârifet) anlayışının anlatıldığı risâlede, tarîkat ehlinin 10 türlü ameli şu şekilde sıralanır ve bunlar açıklanır: 1) Tanrı’yı talep, 2) Sohbet, 3) Şeyhini seven bir mürid olmak, 4) Ona itâatkâr olmak, 5) Terk-i dünyâ, 6) Hak’tan korkmak, 7) Az konuşmak, 8) Az yemek, 9) Az uyumak, 10) Uzlet.

Hakîkat ehlinin 10 çeşit ameli de şunlardır: 1) Vuslat ve mârifet, 2) Hiç kimseye karşı kötü söz ve davranışta bulunmamak, 3) Şefkat, 4) Tevâzu, 5) Rızâ ve teslîm, 6) Tevekkül, 7) Tahammül, 8) Halktan tama’ını kesmek, 9) Kanâat, 10) Temkîn. Eserin sonuna doğru Şeyh Muhyiddîn İbnü’l-Arabî’nin ismi bizzat zikredilerek Fusûs’un ilk bölümü olan Âdem fassı’ndan alıntılara yer verilir. (Marmaravî: 223a-223b). Eser, ismini buradan almış olmalıdır.

Ülkemiz kütüphânelerinde 3 adet nüshasını görebildiğimiz bu eser, müellifinin hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri üzerine doktora tezi hazırlayan Ahmet Ögke (2001) tarafından yayınlanmıştır.

Müellifin biyografisi için bk. "Şemseddin Marmaravî, Ahmed, Yiğitbaşı Velî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/semseddin-marmaravi-ahmed-yigitbasi