RİSÂLE-İ HIZRİYYE
dinî-tasavvufi mensur risale
Nahîfî, Süleyman (d. 1076/1665-66 - ö. 1151/1738)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Dinî-tasavvufî konuların işlendiği mensur bir risale olan bu eser, 1693 yılında vefat eden Evhadüddîn Zaviyesi şeyhi Hüseyin Efendi’nin cenaze merasiminde velilikte bir makam olan abdallardan zannettiği Mevlevî dervişlerinin kıyafetine bürünmüş Hazret-i Hızır ile şair arasında geçen konuşmaları ihtiva eder. Yapılan bu sohbetler, Süleymân Nahîfî Efendi’nin nefsinin terbiyesi, ledün ilmine ait bazı meseleler, Hanifî ve Şâfi’î mezhebine ait bazı hükümler ile cifr ve nokta ilminin bazı sırları üzerinedir. Risâle-i Hızriyye’nin bilinen altı yazma ve bir matbu nüshası mevcuttur. Bunlar: 1 İstanbul Üniv. Nâdir Eserler Ktp. 1. Ayasofya Ktp. No: 1721, talik. MFA (A) 538. 2. Nuruosmaniye Ktp. No: 2326. MFA (A) 962. 3. Nuruosmaniye Ktp. No: 2327. MFA (A) 963. 4. Süleymaniye Ktp. Hamidiye Bl. No: 637, 1-2-3. C, MFA (A) 2670. 5. Süleymaniye Ktp. Hamidiye Bl. No: 638, 4-5-6. C, MFA (A) 2671. 6. Süleymaniye Ktp. Halet Ef. Bl. No: 182, talik. MFA (A) 3126. 7. İstanbul Üniv. Ktp. No: 2342. 8. İstanbul Üniv. Ktp. No: 10. 9. Topkapı Sarayı Ktp. No: E. H. 1243. 10. Kayseri Raşit Ef. Ktp. No: 1083.

Bu zamana kadar eser üzerine yapılmış herhangi bir çalışmaya rastlanmamakla birlikte bir çalışmada (Er 2014) bu risale ele alınmaktadır.

Nahifi hakkında bilgi için bk. "Nahîfî, Süleyman"'. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nahifi-suleyman

Eserden Örnekler


Ve buyurdular ki: ‘’Ehl-i nârın ekserînin sayhaları tesvîf olsa gerekdir. Ya’nî bugün, yarın tevbe ederim ümîdiyle irtikâb-i me’âsî edip, pençe-i nâ-gâh-ı merg ile hufre-i helâke düşenlerdir. Ne’ûzü bi’llâhi min zâlike’l-husrân. Lokmân aleyhisselâm oğluna, vesâyâsında demiş ki: {Yâ büneyye! Lâ tüsevvifi’t-tevbete. Fe-inne’l-mevte ye’tîke bağteten.} Ya’nî {Ey oğulcuğum! Tevbeyi bugün, yarın ederim deme! Zîrâ mevt, sana ansızın gelür.} Hadd-i ecel ma’lûmun değil ki, ana göre hareket edesin. Farazâ, ma’lûmun dahî olsa, hemân tevbe dimekle hayyiz-i kabûlde olduğu neden ma’lûm? Tevbe budur ki, nice gafelât-ı eyyâm-güzeşte içün dâ’imâ âh ü melâmet ve girye-i nedâmet idüp bakıyye-i nâ-ma’lûme-i ömr-i nâzenîn, masrûf-ı rızâ-yı Rabbü’l-Âlemîn ola.’’ Ve buyurdılar ki: ‘’Tevbeye istinâd ile ma’sıyete cür’et eden kimsenin hâli, ol şahs-ı nâdânın misâlidir ki, hâssıyet-i tiryâka i’timâd ile kendüyi mâr-ı zehr-âlûde meldûğı eyleye.’’ (Er 2014: 284).

Kaynakça


Aypay, Ali İrfan (1992). Nahifî Süleyman Efendi: Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Divanı’nın Tenkitli Metni. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.

Er, Şaban (2014). ‘’Mesnevî-i Şerîf’’ Mütercimi Nahîfî Süleymân Efendi Külliyâtı ve On Eserinin Tıpkıbasımı, Tercümesi, Sâdeleştirilmesi. İstanbul: Kutupyıldızı Yayınları.

Atıf Bilgileri


KARAVELİOĞLU, MURAT ALİ. "RİSÂLE-İ HIZRİYYE". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/risale-i-hizriyye-tees-1. [Erişim Tarihi: 05 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (NAHÎFÎ) Nahîfî, Süleyman Prof. Dr. MURAT ALİ KARAVELİOĞLU
Görüntüle
2 TERCÜME-İ MESNEVÎ-İ ŞERÎF Nahîfî, Süleyman Prof. Dr. MURAT ALİ KARAVELİOĞLU
Görüntüle
3 HİCRETÜ'N-NEBÎ / HİCRET-NÂME (NAHÎFÎ) Nahîfî, Süleyman Prof. Dr. MURAT ALİ KARAVELİOĞLU
Görüntüle
4 NASÎHATÜ'L-VÜZERÂ Nahîfî, Süleyman Prof. Dr. MURAT ALİ KARAVELİOĞLU
Görüntüle
5 MEVLİDÜ'N-NEBÎ (NAHÎFÎ) Nahîfî, Süleyman Nahîfî Prof. Dr. MURAT ALİ KARAVELİOĞLU
Görüntüle
6 ZUHRÜ’L-ÂHİRE (NAHÎFÎ, SÜLEYMÂN) Nahîfî, Süleymân Dr. Öğr. Üyesi Fırat Sevinç
Görüntüle
7 MÜNŞE'ÂT-I NAHÎFÎ Nahîfî, Süleyman Nahîfî Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
8 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
9 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
10 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
11 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
12 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
13 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
14 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
15 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
16 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
17 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle