Niyâzî-i Mısrî'nin Kehf Sûresi'ndeki Hz. Musa-Hızır kıssasına dair risalesi. Eserin adı kaynaklarda Risâle-i Hızriyye-i Atîka/Risâle-i Hızriyye-i Cedîde veya Risâle-i Hızriyye ve Kıssa-i Hızır olarak da geçmektedir (Erdoğan 2008: 126). Müellif, kıssayı kendisine has bir üslupla ele almıştır. Kıssa, ebced harfleriyle değişik anlamlarda da şerh edilmiş, tasavvufî ve enfüsî bir yorumu sunulmuştur (Toker 2011: 14, Erdoğan 2008: 126).

Mısrî’ye göre Musa (as) ondan altı ilim öğrenmiştir: Bunların üçü Allah’la kendisi arasında, üçü de kendisi ile halk arasındaki ilimdir (Cebeci 2016: 56). Ayrıca üç olay geçmektedir. Bunlar geminin delinmesi, erkek çocuğun öldürülmesi, yıkılmak üzere olan duvarın doğrultulmasıdır. Mısrî, bu üç olayın zaman ve mekân anlamında sürekli olarak cereyan ettiğini ifade etmektedir. Eserde ayrıca ilm-i ledünnün ilm-i ilahî, ilm-i verâ ve ilm-i vehbî olduğu belirtilmiştir (Özler 2014: 111). Musa (a.s.) bu ilmi Hızır’dan talim etmesiyle âlim olacağı şu cümleyle ifade edilmiştir: “Ya Musa! Eğer âlim olayım dersen, var Hızır’dan ol ilmi tahsil eyle.” (Doğramacı 1988: 63).

Eserin pek çok yazma nüshası vardır. Eser Baha Doğramacı tarafından çalışılmıştır. Nurten Özler ise Hasan Kamil Yılmaz’ın danışmanlığında Tasavvufta Hızır Telakkisi ve Niyâzî-i Mısrî’nin Hızır Risâlesi adlı yüksek lisans tezinde Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi’nde bulunan iki nüshasını karşılaştırmalı çalışmıştır. Niyâzî-i Mısrî’ye ait olup Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmut bölümünde 3029-3346 nolu ve Lala İsmail bölümü 716 nolu nüshalarda bulunan sahifeler Ali Toker tarafından Hızır Aleyhisselâm-Niyâzî-i Mısrî adlı eserde çalışılmıştır.  

Müellifin biyografisi için bk. "Niyâzî-i Mısrî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/niyazii-misri