RİSÂLE-İ HAZİYYÂT (SÂDIKÎ-İ KİTÂBDÂR)
Safevî dönemi adab ve erkânına dair mensur bir risale
Sâdıkî-i Kitâbdâr (d. 940/1532 - ö. 1022/1613-1614)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Sâdıkî Beg Efşâr’ın Farsça kaleme aldığı ve 1010/1601-1602 yılından önce yazıldığı anlaşılan (Terbiyet 1314: 213) adab ve erkâna dair bilgiler veren mensur eser. Safevî dönemine ve toplumun çeşitli tabakalarına ait bazı kelime, tamlama ve deyimleri içermesi bakımından da ayrıca dikkate değer bir risaledir. Sâdıkî’nin, bu risalesinde bazen kelimelerle oynadığı görülür (Afşâr 1382: 146). Ayrıca eserin özellikle üçüncü bölümünde bazı şehir ve insanlarla ilgili sözlerin daha ziyade nükte ve latife mahiyetinde olduğu söylenebilir.

Esterâbâdî’nin Lezzât adlı risalesine benzetilen eser (Terbiyet 1314: 213) 4 fasıl ve 500 “haz”dan oluşur (Sâdıkî t.y: 29). "Der-âdâb-ı aşk u meyl ber-sebîl-i hezel ü tarîk-ı icmâl" başlıklı birinci fasıl nükte yoluyla, meyletme ve aşk adabı hakkındadır. 2. fasıl "Der-levâzım-ı sefer ü tedârük-i ân" başlığını taşır; yazar burada sefer eşyası ve bu eşyanın tedariği hakkında bilgiler verir. Nadir bulunan, çok sevilen şeyler, bozan şeyler ve düşüncesizlikler hakkında bilgi veren "Der-nâdiriyyât u kelefiyyât u muhillât u bî-fikriyât" başlıklı üçüncü fasılın ardından "Der-zikr-i fusûl-i erba’a ve sülûk-i ân" başlıklı son fasıl dört mevsim ve onun seyri hakkındadır (Sâdıkî y.t.y: 29). 

Yazarın biyografisi için bk. "Sâdıkî-i Kitâbdâr". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sadikii-kitabdar 

Eserden Örnekler



Kaynakça


Afşâr, Îreç. (1382). "Resâil-i Haziyyât". Mecelle-i Âyine-i Mîrâs 4 (1): 146-184.

Sâdıkî Beg Efşâr. (y.t.y.). Haziyyât. Kitâbhâne ve Müze-i Millî-yi Melik. 6325/2.

Terbiyet, Muhammed Ali (1314). Dânişmendân-ı Azerbaycan (1. bs). Matbaa-i Meclis.

Atıf Bilgileri


Yakut, Emrullah. "RİSÂLE-İ HAZİYYÂT (SÂDIKÎ-İ KİTÂBDÂR)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/risale-i-haziyyat-sadiki-i-kitabdar. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MECMÂ'Ü'L-HAVÂS (SÂDIKÎ-İ KİTÂBDÂR) Sâdıkî-i Kitâbdâr Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Oğuzhan Kuşoğlu
Görüntüle
2 BAKİYYE-İ TEZKİRETÜ'Ş-ŞU'ARÂ-İ MECMA'ÜL-HAVÂS Bilinmiyor Doç. Dr. Mehmet Nuri Çınarcı
Görüntüle
3 KASÂYİD Ü GAZELİYYÂT-I TÜRKÎ (SÂDIKÎ-İ KİTÂBDÂR) Sâdıkî-i Kitâbdâr Doç. Dr. Emrullah Yakut
Görüntüle
4 MÜNŞE’ÂT-I TÜRKÎ VÜ FÂRİSÎ (SÂDIKÎ) Sâdıkî-i Kitâbdâr Doç. Dr. Mehmet Nuri Çınarcı
Görüntüle
5 ZÜBDETÜ'L-KELÂM (SÂDIKÎ-İ KİTÂBDÂR) Sâdıkî-i Kitâbdâr Doç. Dr. Emrullah Yakut
Görüntüle
6 GAZELİYYÂT (SÂDIKÎ) Sâdıkî-i Kitâbdâr Doç. Dr. Emrullah Yakut
Görüntüle
7 KITA’ÂT Ü EŞ’ÂR-I MÜTEFERRİKA (SÂDIKÎ) Sâdıkî-i Kitâbdâr Doç. Dr. Emrullah Yakut
Görüntüle
8 RUBÂ’İYYÂT (SÂDIKÎ) Sâdıkî-i Kitâbdâr Doç. Dr. Emrullah Yakut
Görüntüle
9 NESÂYİH Ü HİKÂYÂT-I MANZÛM (SÂDIKÎ) Sâdıkî-i Kitâbdâr Doç. Dr. Emrullah Yakut
Görüntüle
10 MU'AMMEYÂT-I BE-NÂM-I ŞU'ARÂ (SÂDIKÎ) Sâdıkî-i Kitâbdâr Araş. Gör. Songül Akboğa
Görüntüle
11 MESNEVÎ-İ FETİH-NÂME /ABBAS-NÂME/ CENG-NÂME/ ŞEH-NÂME-İ SÂDIKÎ (SÂDIKÎ) Sâdıkî-i Kitâbdâr Doç. Dr. Emrullah Yakut
Görüntüle
12 RİSÂLEÎ DER-BÂB-I EŞ'ÂR-I FEYZÎ/ RİSÂLE-İ SEHVÜ'L-LİSÂN DER-BÂB-I EŞ'ÂR-I FEYZÎ (SÂDIKÎ) Sâdıkî-i Kitâbdâr Doç. Dr. Emrullah Yakut
Görüntüle
13 KANÛNÜ'S-SUVER (SÂDIKÎ) Sâdıkî-i Kitâbdâr Doç. Dr. Emrullah Yakut
Görüntüle
14 MERSİYE TERKİB-İ BEND (SÂDIKÎ) Sâdıkî-i Kitâbdâr Doç. Dr. Emrullah Yakut
Görüntüle
15 TERKÎB-BEND BE-TERTÎB-İ HURÛF (SÂDIKÎ) Sâdıkî-i Kitâbdâr Doç. Dr. Emrullah Yakut
Görüntüle
16 DÎVÂN (CÂHÎ) Câhî, İbrâhîm Mîrzâ Prof. Dr. Muhsin Macit
Görüntüle
17 HADÎKATÜ'S-SÜ'EDÂ (FUZÛLÎ) Fuzûlî Filiz Kılıç
Görüntüle
18 MENÂKIB (GARİBÎ) Garîbî Prof. Dr. İsrafil Babacan
Görüntüle
19 DÎVÂN (GARÎBÎ) Garîbî Prof. Dr. İsrafil Babacan
Görüntüle
20 DÎVÂN (HATÂYÎ) Hatâyî, Şâh İsmail Prof. Dr. Muhsin Macit
Görüntüle
21 DEH-NÂME (HATÂYÎ) Hatâyî, Şâh İsmail Prof. Dr. Muhsin Macit
Görüntüle
22 NASÎHAT-NÂME (HATÂYÎ) Hatâyî, Şâh İsmail Prof. Dr. Muhsin Macit
Görüntüle
23 DÎVÂN (RAHMETÎ) Rahmetî, Tebrîzî Araş. Gör. Dr. Orhan Baldane
Görüntüle
24 DÎVÂN (YÛSUF) Yûsuf, Yûsif, Yûsuf Big/Bey Ustaclu, Yûsuf Big/Bey Çavuşlu Araş. Gör. Dr. enes ilhan
Görüntüle
25 DÎVÂN (PİR KULI BİG) Pir Kulı Big Araş. Gör. Fatih UĞUR
Görüntüle