- Yazar Biyografisi (TEİS)
Vusûlî, Mehmed - Madde Yazarı: Dr. Bilal Güzel
- Eser Yazılış Tarihi:974/1566-982/1574
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Siyasetname
- Yayın Tarihi:29/07/2022
RİSÂLE-İ CÜNDİYE/ NESÂYİH-İ CÜNDİYYE (VUSÛLÎ)
siyasetnâmeVusûlî, Mehmed (d. 930/1523 - ö. 11 Receb 998/1590)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Vusûlî Mehmed Çelebi’nin askerler, komutanlar ve padişahlara öğüt vermek için yazdığı siyasetnâme/nasihatnâme türündeki eseri. 974/1566-982/1574 yılları arasında yazıldığı tahmin edilen eser II. Selim’e sunulmuştur (Kılıç 2022: 701). Eserin bilinen tek nüshası İstanbul Arkeoloji Müzesi Kütüphanesi 229 numarada kayıtlıdır (Kılıç 2022: 695). Eser, besmele, hamdele, münacat, tevhid ve naat bölümleri ile başlar ardından Sultan II. Selim’in övgüsü ile devam eder. Bu bölümlerden sonra şair geleneğe uygun olarak eserin yazılış nedenini açıklar ve eserin adının Nesâyih-i Cündiyye olduğunu belirtir. Daha sonra asıl konunun işlendiği bölüme geçilir ve nasihatler başlar. Metin kısa bir dua bölümü ile son bulur (Kılıç 2022: 6965). Şair eserin nasihatler bölümünde sırası ile şu konulara değinmiştir: sırrı saklamak, padişahın emrine itaat etmek ve rehberliğine sadakat göstermek; ihsan, kerem, lütuf ve himmetler hakkında; takva, taat, salah ve ibadet hakkında; komutanın askerini tehlikelerden koruması, kararında sebat etmesi, komutanın halkını tanıması ve fesattan uzak olması; ululemrin çevresindekilerin âlim, akil, kâmil ve tecrübeli kişiler olması; sabır (Kılıç 2022: 696).
Eser manzum-mensur karışık olarak yazılmıştır, metnin içinde toplam Türkçe 92 beyit, 8 bent; Arapça 12 beyit; Farsça 4 beyit ve 1 mısra bulunmaktadır (Kılıç 2022: 696). Nesâyih-i Cündiyye’nin mensur kısımları süslü bir nesir diline sahiptir (Kılıç 2022: 701). Eser Muzaffer Kılıç tarafından yayımlanmıştır (2022).
Şairin biyografisi için bk. “Vusûlî, Mehmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/vusuli-mehmed
Eserden Örnekler
Nesâyih-i cündiyyenün biri dahı emr-i şâhî ve hükm-i şehenşâhiye itâ‘at ve pîşvâ vü muktedâsına sadâkat itmek beyânındadur. Pâdişâh-ı İslam halîfe-i enâm hazretlerinün emîr – hâcib bi’l-cümle nâsa vâcib oldur ki ırz u vekâr ve disâr u si‘ârını ri‘âyetde nefsinden ehemm ü akdem ve cânından e‘azz u ekrem tutalar tâ kim rızâ-yı Hudâya mazhar vâki olup ihsân-ı melik-i melek-manzar ile sa‘âdet-i ûlâ vü uhrâ ve rif‘at-i dünyâ vü ukbâ hâsıl idüp maksûdlarına vâsıl olalar (Kılıç 2022: 720).
Kaynakça
Kılıç, Muzaffer (2022). “Vusûlî Mehmed Çelebi’nin Nesâyih-i Cündiyye’si”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi 47: 679-734.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | DÎVÂN (VUSÛLÎ) | Vusûlî, Mehmed | Dr. Bilal Güzel |
Görüntüle | ||
| 2 | CİHÂD-NÂME (VUSÛLÎ) | Vusûlî, Mehmed | Doç. Dr. Kadri Hüsnü Yılmaz |
Görüntüle | ||
| 3 | SELÎM-NÂME (VUSÛLÎ) | Vusûlî, Mehmed | Doç. Dr. Kadri Hüsnü Yılmaz |
Görüntüle | ||
| 4 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
| 5 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
| 6 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
| 7 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
| 8 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
| 9 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
| 10 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 11 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 12 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
| 13 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |