RİSÂLE-İ CÜNDİYE/ NESÂYİH-İ CÜNDİYYE (VUSÛLÎ)
siyasetnâme
Vusûlî, Mehmed (d. 930/1523 - ö. 11 Receb 998/1590)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Vusûlî Mehmed Çelebi’nin askerler, komutanlar ve padişahlara öğüt vermek için yazdığı siyasetnâme/nasihatnâme türündeki eseri. 974/1566-982/1574 yılları arasında yazıldığı tahmin edilen eser II. Selim’e sunulmuştur (Kılıç 2022: 701). Eserin bilinen tek nüshası İstanbul Arkeoloji Müzesi Kütüphanesi 229 numarada kayıtlıdır (Kılıç 2022: 695). Eser, besmele, hamdele, münacat, tevhid ve naat bölümleri ile başlar ardından Sultan II. Selim’in övgüsü ile devam eder. Bu bölümlerden sonra şair geleneğe uygun olarak eserin yazılış nedenini açıklar ve eserin adının Nesâyih-i Cündiyye olduğunu belirtir. Daha sonra asıl konunun işlendiği bölüme geçilir ve nasihatler başlar. Metin kısa bir dua bölümü ile son bulur (Kılıç 2022: 6965). Şair eserin nasihatler bölümünde sırası ile şu konulara değinmiştir: sırrı saklamak, padişahın emrine itaat etmek ve rehberliğine sadakat göstermek; ihsan, kerem, lütuf ve himmetler hakkında; takva, taat, salah ve ibadet hakkında; komutanın askerini tehlikelerden koruması, kararında sebat etmesi, komutanın halkını tanıması ve fesattan uzak olması; ululemrin çevresindekilerin âlim, akil, kâmil ve tecrübeli kişiler olması; sabır (Kılıç 2022: 696).

Eser manzum-mensur karışık olarak yazılmıştır, metnin içinde toplam Türkçe 92 beyit, 8 bent; Arapça 12 beyit; Farsça 4 beyit ve 1 mısra bulunmaktadır (Kılıç 2022: 696). Nesâyih-i Cündiyye’nin mensur kısımları süslü bir nesir diline sahiptir (Kılıç 2022: 701). Eser Muzaffer Kılıç tarafından yayımlanmıştır (2022). 

Şairin biyografisi için bk. “Vusûlî, Mehmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/vusuli-mehmed 

Eserden Örnekler


Nesâyih-i cündiyyenün biri dahı emr-i şâhî ve hükm-i şehenşâhiye itâ‘at ve pîşvâ vü muktedâsına sadâkat itmek beyânındadur. Pâdişâh-ı İslam halîfe-i enâm hazretlerinün emîr – hâcib bi’l-cümle nâsa vâcib oldur ki ırz u vekâr ve disâr u si‘ârını ri‘âyetde nefsinden ehemm ü akdem ve cânından e‘azz u ekrem tutalar tâ kim rızâ-yı Hudâya mazhar vâki olup ihsân-ı melik-i melek-manzar ile sa‘âdet-i ûlâ vü uhrâ ve rif‘at-i dünyâ vü ukbâ hâsıl idüp maksûdlarına vâsıl olalar (Kılıç 2022: 720).

Kaynakça


Kılıç, Muzaffer (2022). “Vusûlî Mehmed Çelebi’nin Nesâyih-i Cündiyye’si”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi 47: 679-734.

Atıf Bilgileri


Güzel, Bilal. "RİSÂLE-İ CÜNDİYE/ NESÂYİH-İ CÜNDİYYE (VUSÛLÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/risale-i-cundiye-nesayih-i-cundiyye-vusuli. [Erişim Tarihi: 13 Aralık 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (VUSÛLÎ) Vusûlî, Mehmed Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
2 CİHÂD-NÂME (VUSÛLÎ) Vusûlî, Mehmed Doç. Dr. Kadri Hüsnü Yılmaz
Görüntüle
3 SELÎM-NÂME (VUSÛLÎ) Vusûlî, Mehmed Doç. Dr. Kadri Hüsnü Yılmaz
Görüntüle
4 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
5 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
6 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
7 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
8 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
9 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
10 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
12 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
13 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle