- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fuâdî, Ömer Fuâdi Efendi - Madde Yazarı: Sevda Tuğçe Kahriman
- Eser Yazılış Tarihi:1046/1636 öncesi
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:11/05/2022
RİSÂLE-İ ASELİYYE (FUÂDÎ)
tasavvufî eserFuâdî, Ömer Fuâdi Efendi (d. 966?/1559? - ö. 1046/1636)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Fuâdî'nin geleneksel halk inancında “Bal tefsiri” adıyla meşhur olmuş bir konuyu ele aldığı Türkçe risalesi (Demirel 2018: 55). ‘Aseliyye risalesi Kastamonu valisi Muhammed Paşa’ya hediye edilmiştir (Demirel 2018: 58). Konu özetle şöyledir: Hz. Ali günlerden bir gün hastalanır. Hz. Ebubekir, Hz. Ömer ve Hz. Osman da Hz. Ali’yi ziyaret için evine giderler. Hâl hatırdan sonra, Hz. Ali misafirlerine bir şeyler ikram etmek ister. Evde sadece bir tas içinde bir miktar bal; balın içinde de siyah bir saç teli vardır. Hz. Ebubekir “Karındaşımız Ali’nin balını her birimiz mahalle muvâfık ve derûnunda olan haslet ve hâle mutâbık üçer kelimât-ı hikmet-i âlûd söylemedikçe yemeyiz.” der. Bunun üzerine başta Hz. Ebubekir olmak üzere sırasıyla Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali bal, tas ve saçtan yola çıkarak hikmetli sözler söylerler. İşte ‘Aseliyye risalesi bu olaydan yola çıkarak ashâb-ı kirâm sevgisi ve tevhidden bahseder ki, nihaî planda bal, tevhide yorulmuştur (Demirel 2018: 55).
Fuâdî, risalenin telif sebebini, “Sebeb-i Tahrîr-i Risâle-i ‘Aseliyye ve Ba’is-i Makâle-i ‘Ameliyye” başlıklı bölümde eski âlimlerin ve hakîmlerin kitaplarını okuyup üzerinde düşünürken Müsellesât risalesine de konu olan ve halk arasında “Bal Tefsiri” diye bilinen Hz. Ali’nin hastalığını ve dört halifenin ziyaretini konu edinen Arapça hadisi gördüğünü belirtir. “Ashabım yıldızlar gibidir. Hangisine uyarsanız doğru yolu bulursunuz.” hadisinden yola çıkarak, sahabe-i kiramı anlatan bu hadisin de mü’minler için örneklik teşkil edeceğini düşünmüş, iyilikler yolunda ilerleyen dervişler anlayıp gereğince amel etsinler diye basit bir Türkçe ile kaleme almıştır. (Demirel 2018: 55). Fuâdî, dört halifenin, Hz. Fatıma’nın, Hz. Aişe’nin ve Hz. Peygamber’in sözlerini naklettikten sonra, kendisine ilham olan sözleri de nakleder (Demirel 2018: 57).
Birçok eserinde benzer ayet, hadis ve konuları işlemiş olan Fuâdî, ‘Aseliyye ile Müsellesât’ta da aynı hadisten yola çıkarak sahabe-i kirâmı methetmiştir. Müsellesât’ta Resûlullah’ın “Bana dünyanızdan üç şey sevdirildi: Güzel koku, kadın ve gözümün nuru namaz.” hadisinden yola çıkarak dört büyük halifenin de söylediği/sevdiği müselles sözlerine değinilmiştir. Bu anlamda ‘Aseliyye için Müsellesât’ın kısaltılmış hâli dememiz mümkündür (Demirel 2018: 55).
Risalenin tespit edilen tek nüshası Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi bölümü 2287’de olup tam künyesi, “Hâzihî Risâletün ‘Aseliyyetün li-Medhi Ashâbi Resûlillâhi Çehâr Yâr-i Güzîn radıyallâhu ‘anhüm ecma’în” şeklindedir (Demirel 2018 55).
Fuâdî'nin biyografisi için bk. "Fuâdî, Ömer". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fuadi-omer
Eserden Örnekler
[248/b] Hâzihî Risâletün ‘Aseliyyetün li-Medhi Ashâbi Resûlillâhi Çehâr Yâr-i Güzîn Radiyallâhu ‘Anhüm Ecma’în Bismillâhirrahmânirrahîm Ba’de hamd-i Hüdâ-yı Kadîm-i zi’l-celâl ve salât ü selâm-i Resûl-i Kerîm-i zi’l-cemâl ve çehâr yâr-i güzîn-i mürşidîn-i zevi’l-kelâm ve âl ü ashâb-ı râşidîne zevi’l-hisâl, rıdvânullâhi te’âlâ ‘aleyhim ecmaîn fî külli’l-ahvâl. (Demirel 2018: 112).
Bitiş: “’Urûc-ı a’lâ-yı ‘illiyyîn ile vusûl-i cennet zât-ı şuhûd-ı cemâl-i rabbi’l-‘âlemîn müyesser olup ‘izzet-i mükâşefe-i kibriyâ-yı celâl-i müte’âli ve devlet-i cemâl-i müşâhede-i cemâl-i bâ-kemâl nasîb ola. Âmîn. Yâ Refî’u’d-de’avât ve yâ Bedî’u’l-berakât.” (Demirel 2018:55-56)
Kaynakça
Demirel, İsmail. ( 2018). Ömer Fuâdî’nin Türkçe Tasavvuf Risaleleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MENÂKIB-I ŞA'BÂN-I VELÎ (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
2 | BÜLBÜLİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. İlyas YAZAR |
Görüntüle | ||
3 | TÜRBENÂME (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
4 | RİSÂLE-İ HÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Gencay Zavotçu |
Görüntüle | ||
5 | HAYÂTİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
6 | KASİDE-İ PENDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Hakan Yekbaş |
Görüntüle | ||
7 | MUSLİHU'N-NEFS (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
8 | RİSÂLE-İ GÜLLÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
9 | RİSÂLE-İ HALVET (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
10 | RİSÂLE-İ MÜSELLESÂT (MÜSELLESÂT-I TÂSİYYE) (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
11 | RİSÂLE-İ TEVHÎDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
12 | RİSÂLE-İ VİRDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. asuman ünal özcan |
Görüntüle | ||
13 | RİSÂLE-İ ZİKR (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
14 | RİSÂLE-İ SADEFİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
15 | SİLSİLENÂME (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
16 | TEZKİRE-İ ŞU'ARÂ (SÂLİH AYNÎ MEHMED EFENDİ) | Aynî, Sâlih Aynî Mehmed Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (EŞREF-İ SÂNÎ) | Eşref-i Sânî, Şeyh Seyyid | Öğretmen Kevser Kıroğlu |
Görüntüle | ||
18 | TECELLİYÂT (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) | Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi | Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN |
Görüntüle | ||
19 | ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) | Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
20 | VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) | Lâmekânî, Hüseyin | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
21 | MECMÛA-İ ŞEYH MISRÎ EFENDİ (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
22 | RİSÂLE-İ VAHDET-İ VÜCÛD (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle | ||
23 | RİSÂLE-İ EŞRÂTU’S-S‘AT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
24 | RİSALE-İ TEVHÎD (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
25 | ED-DEVRETÜ’L-ARŞİYYE (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle |