RİSÂLE-İ ARÛZ (LÂMİ’Î ÇELEBİ)
aruz risalesi
Lâmi'î, Mahmûd b. Osmân (d. 878/1472-3 - ö. 938/1532)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Lâmi’î Çelebi’nin aruza dair risalesi. Lâmi’î Çelebi Şerefü’l-İnsân (yt.1526) adlı eserinin girişinde Risâle-i Arûz isminde bir eser yazdığını kaydeder (Eğri 2009: 31). Ancak bu eserin varlığı ile ilgili kaynaklarda ihtilaflı bilgiler mevcuttur. Eserin tek nüshasının Manisa İl Halk Kütüphanesi’nde olduğu (Ayan 1994: 60; Kut 1977: 166) kaydedilse de, bu eser Lâmi’î’nin Lugat-ı Manzûm (yt.?)’udur (Öztahtalı 2004: 32). Bu eserin başlıklarının da aruz bahirleriyle yazılması bu karışıklığa sebebiyet vermiş olabilir. Günay Kut, Şerefü’l-İnsân’ın Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi’ndeki bir nüshasında eser adının Risâle-i ‘Arûz-ı Fârisî olarak geçtiğini ancak eserin metni mevcut olmadığı için dili hakkında kesin bir bilgi verilemeyeceğini kaydeder (2021). Bu bilgiden hareketle, Molla Câmî (ö.1492)’nin de Farsça bir Risâle-i Arûz’unun bulunması, Câmî-i Rûm olarak bilinen Lâmi’î’nin, bu eseri Molla Câmî’den tercüme ettiğini düşündürmektedir. Yine başka bir çalışmada ise Konya Yazma Eserler Kütüphanesi’ne kayıtlı Evzân-ı ‘Arûz ismindeki bir yazmanın Lami’î’nin aruz risalesi olma ihtimali değerlendirilir (Öztürk 2015: 49-50) ancak yazmanın içeriğinden ayrıntılı şekilde bahsedilmez. Mezkur kütüphane kataloğunda eserin müellifi Lami’î Çelebi olarak kayıtlıdır ve yazma incelendiğinde 6b’de eserin başlığında kırmızı mürekkeple Lâmi’î Çelebi yazılmıştır. Hemen altında da “Evzân-ı ‘Arûz u Buhûr” başlığı kayıtlıdır (Lâmi’î Çelebi, 6b). Yazma eserden hareketle Öztürk’ün çalışmasında verdiği bilgi doğru görünmektedir ancak metnin içeriği bu eserin farklı bir eserden alıntılandığını göstermektedir. Bu metin Alî b. Hüseyin Hüsâmeddîn Amasî (ö. 875/1470)'nin Risâletün Mine'l-‘arûz ve Istılâhı'ş-Şi‘r isimli eserinin bir bölümüdür. Dolayısıyla Konya Yazma Eserler Kütüphanesi’ndeki mezkur yazmanın da Lâmi’î’ye ait olduğunu söylemek güçtür. Bu hâliyle, Lâmi’î Çelebi’nin bizzat kendisinin haber verdiği Risâle-i ‘Arûz / Risâle-i ‘Arûz-ı Fârîsî / Resâ’il-i ‘Arûz isimli eserin henüz bir nüshası tespit edilememiştir.

Şairin biyografisi için bk. “Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân”. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/lamii-celebi-mahmud-osman


Kaynakça


Ayan, Gönül (1994). “Lâmiʻî Çelebi’nin Hayatı, Edebi Kişiliği ve Eserleri”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi I (1): 43-65.

Coşkun, Menderes (2003). “Edebî Terimler ve Aruzla İlgili Bir Eser: Alî b. Hüseyin Hüsâmeddîn Amasî’nin Risâletün Mine’l-Arûz ve Istılâhi’ş-Şi’r’i”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi (8): 97-130.

Eğri, Sadettin (2011). Lâmiʻî Çelebi, Şerefü’l-İnsân. 2 Cilt. Boston: Harvard Üniversitesi Yakındoğu Dilleri ve Medeniyetleri Bölümü Yay.

Gönültaş, Güler (1986). Manisa İl Halk Kütüphanesi Türkçe El Yazmaları Kataloğu. Manisa: Türk Kütüphaneciler Derneği Yay.

Kut, Günay (2003). “Lâmiʻî Çelebi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 27. İstanbul: TDV Yay. 96-97.

Kut, Günay (2005). “Bursa ve Manisa İl Halk Kütüphanesindeki Bazı Türkçe Yazmalar Üzerine”. Yazmalar Arasında Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları I. İstanbul: Simurg Yay. 157-178.

Kut, Günay (2005). “Lâmiʻî Chelebi and His Works”. Yazmalar Arasında Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları I. İstanbul: Simurg Yay. 127-156.

Kut, Günay (2021). “Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân”. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/lamii-celebi-mahmud-osman. [Erişim tarihi: 01.03.2022]

Lâmi’î Çelebi. Evzân-ı ‘Arûz, Konya İl Halk Kütüphanesi. 42 Kon 5811/2. 6b-10a.

Öztahtalı, İbrahim İmran  (2004). Lâmiʻî Çelebi ve Lügat-ı Manzûmu (Tuhfe-i Lâmiʻî). Bursa: Gaye Kitabevi.

Öztürk, Erdem Can (2015). Lâmi’î Çelebi’nin Şevâhidü’n-Nübüvve Tercümesi (İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin). Ankara: Gece Kitaplığı.

 

Atıf Bilgileri


KILIÇ, MUSTAFA. "RİSÂLE-İ ARÛZ (LÂMİ’Î ÇELEBİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/risale-i-aruz-lami-i-celebi. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ŞEVÂHİDÜ'N-NÜBÜVVE (LÂMİ'Î ÇELEBİ) Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. Erdem Can Öztürk
Görüntüle
2 FÜTÛHU'L-MÜCÂHİDÎN/NEFAHÂTÜ'L-ÜNS TERCÜMESİ (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Dr. Öğr. Üyesi Songül Karaca
Görüntüle
3 VÎS Ü RÂMÎN/ VEYSE VÜ RÂMÎN (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. murat öztürk
Görüntüle
4 HüSN Ü DİL (LÂMİ’Î ÇELEBİ ) Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
5 MÜNÂZARA-İ BAHÂR U ŞİTÂ/ MÜNÂZARA-İ SULTÂN-I BAHÂR BÂ-ŞEHRİYÂR-I ŞİTÂ (LÂMİ'Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. Sadettin Eğri
Görüntüle
6 ŞERH-İ DÎBÂCE-İ GÜLİSTÂN (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. Mehmet Nuri Çınarcı
Görüntüle
7 MÜNŞE'ÂT-I LÂMİ’Î (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Prof. Dr. Hasan Ali ESİR
Görüntüle
8 HALL-İ MU’AMMÂ-YI MÎR HÜSEYN / ŞERH-İ ESMÂ’-İ HÜSNÂ / MİR’ÂTÜ’L-ESMÂ / CÂM-I CİHÂN-NÜMÂ / TEFE’Ü’L-NÂME (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Araş. Gör. Songül Akboğa
Görüntüle
9 MENÂKIB-I ÜVEYSÜ'L-KARÂNÎ (LÂMİ’Î ) Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Dr. Öğr. Üyesi Orhan KILIÇARSLAN
Görüntüle
10 ʻİBRET-NÂME/ ʻİBRET-NÜMÂ (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osman Dr. Öğr. Üyesi ATİYE NAZLI
Görüntüle
11  HEFT PEYKER (LÂMİ’Î ÇELEBİ ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
12 MEVLİDÜ'R-RESÛL (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. SÜLEYMAN EROĞLU
Görüntüle
13 MAKTEL-İ İMAM HÜSEYİN/MAKTEL-İ ÂL-İ RESÛL (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
14  SALÂMÂN U ABSÂL (LÂMİ'Î ÇELEBİ) Lâmi’î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. Erdoğan ULUDAĞ
Görüntüle
15 ŞEM' Ü PERVÂNE (LÂMİ’Î ÇELEBİ) Lâmi'î Çelebi, Mahmûd b. Osmân Doç. Dr. Sadık Armutlu
Görüntüle
16 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
17 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
18 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
19 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
20 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
21 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
22 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
23 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
24 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
25 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle