RİSÂLE Fİ-DEVERÂN-I SÛFİYYE (MISRÎ)
semâ ve raksın meşruiyeti
Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed (d. 1027/1618- ö. 1105/1694)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Niyâzî-i Mısrî'nin semâ’ ve raksın meşruiyeti ile ilgili Şeyhülislam Ebu’s-Suûd efendinin yanı sıra farklı âlimlerin görüşlerine/fetvalarına yer verdiği, ağırlıklı olarak Arapça kısmen de Türkçe kaleme aldığı bir risalesi. 

Niyâzî-i Mısrî eserinde deverânın raksa benzetilmesinin yanlışlığını ve raksın semâdan farklı olduğunu belirtmektedir. Semâ’ ve deverânın caiz olduğu düşüncesini İmâm-ı Şafiî, İmam-ı Gazzâlî, Şehâbeddin Sühreverdî ve Necîbüddin es-Sühreverdî gibi kimselerin fetvalarıyla desteklemektedir. Bu konuda farklı düşüncelere sahip olanların sözlerinin ise dayanaksız olduğunu ifade etmektedir.

Bir bölümden oluşan risâlede ele alınan konular şu şekilde tasnif edilmiştir: 1. Hakiki ilim ehlinin özellikleri ve onları takip etmedeki usuller. 2. İlim ehlinin semâları; Kur’an ve sünnete göre sahih ve fasık semâ.  3. Evliyanın semâya bakışları.  4. Semâ ve raks ile ilgili bazı fetvalar.  5. Tasavvuf ehlinin ve hikmet sahibi kimselerin semâ konusundaki bazı ifadeleri.  6. Semâya dair sorulan suallere verilen cevaplar.   7. Meşhur mutasavvıfların semâ hakkındaki görüşleri.  8. Bid’at ve gerçek ilim sahipleri.  9. Gınâ/şarkının beyânı. 10. Semâ’ı reddedenlerin delilleri (Dülger 1998: 24-44).

Eserin üç yazma nüshası vardır: Süleymaniye Kütüphanesi Pertev Paşa bölümü 620/9; İ. Hakkı Konyalı Kütüphanesi 455 (Risâle fî Hak Devrân); Süleymaniye Kütüphanesi Haşim Paşa Bölümü 31 (Turûk-u Âliyenin Zikir ve Âyinini Men Ris.) (Dülger 1998: 18). Risâle ilgili yüksek lisans çalışması yapan Dülger, eserin çevirisine de yer verir.

Müellifin biyografisi için bk. "Niyâzî-i Mısrî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/niyazii-misri

Eserden Örnekler


Biz âlim ve fâzıl olanların bazısını kendi meclislerinde zikrin yüceltilmesi için izin veriyor hâlde gördük. Âlimlerin meclislerinde geçen mezkûr zikir heyeti zikr ediyorlar ve biz zamanın en iyileri olan değerli âli[m]lerimizden bir çoğunu[n] bu zikrin câiz olduğuna dair fetva verdiklerine şahit olduk. Hanefî ve Şafiî şeyhlerin ve ulemanın te’lif ettikleri kitapların çoğunda onlar bu zikri câiz kılıp bunun büyük bir faydası ve menfaati olduğunu açıklamışlardır. Biz de tecrübe ettik ve onların açıklamış oldukları şeylere çok defa şahit olduk. Gerçi bu açıklama ve delil getirme inkârcılarda sabit fikirlerini sürekli gündeme getirmeden ve inkâr etmeden başka bir şey arttırmaz (Dülger 1998: 31-32).

Kaynakça


Dülger, Yusuf (1998). Semâ Risâleleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Aşkar, Mustafa (2011). Niyâzî-i Mısrî: Hayâtı, Eserleri, Görüşleri. 2. Baskı. İstanbul: İnsan Yay.

Durmuş, Ali (2021). “Kadızâdeliler ile Halvetîler Arasında Semâ-Deverân Tartışmaları ve Kadızâdelilerin Deverân Aleyhtarlığının Altında Yatan Sebeplerin Mezhebî-Tasavvufî Aidiyetleri Açısından Analizi”. Kalemname [Kırıkkale Üniversitesi İslâmî İlimler Fakültesi Dergisi (KİİFAD)] VI (11): 34-64.

Atıf Bilgileri


Ülgen, Muhammed. "RİSÂLE Fİ-DEVERÂN-I SÛFİYYE (MISRÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/risale-fi-deveran-i-sufiyye-misri. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN-I İLÂHİYÂT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/Mehmed Dr. Öğr. Üyesi Murat VANLI
Görüntüle
2 MECMÛA-İ KELİMÂT-I KUDSİYYE (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Diğer Ömer Aksan
Görüntüle
3 MECMÛA-İ ŞEYH MISRÎ EFENDİ (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed Akın ZENGİN
Görüntüle
4 RİSÂLE-İ ES’İLE VE ECVİBE-İ MUTASAVVIFÂNE (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
5 TA‘BİRÂTÜ’L-VÂKI‘AT (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Doç. Dr. Mevlüt Gülmez
Görüntüle
6 RİSÂLE-İ HASANEYN (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/Mehmed Akın ZENGİN
Görüntüle
7 RİSÂLE-İ VAHDET-İ VÜCÛD (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
8 RİSÂLE-İ HIZRİYYE (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
9 RİSÂLE-İ EŞRÂTU’S-S‘AT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle
10 RİSÂLE-İ ARŞİYYE (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
11 RİSALE-İ TEVHÎD (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/ Mehmed Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle
12 ŞERH-İ ESMÂU’L-HÜSNÂ (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Diğer Ezrail Karakurt
Görüntüle
13 ŞERH-İ NUTK-I YÛNUS EMRE (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/Mehmed Araş. Gör. Dr. MUHAMMET AKİF TİYEK
Görüntüle
14 TESBİ‘-İ KASÎDE-İ BÜR’DE (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
15 ED-DEVRETÜ’L-ARŞİYYE (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
16 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
17 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
18 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
19 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
20 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
21 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
22 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
23 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
24 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
25 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle