RİSÂLE DER ÂDÂB-I TARÎKAT (AHMED YESEVÎ)
Ahmed Yesevî'nin Farsça tasavvufî eseri
Ahmed Yesevî (d. ?/? - ö. 562/1166)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Risâle der Âdâb-ı Tarîkat, Hoca Ahmed Yesevî’ye (ö. 562/1166) atfedilen  Farsça yazma eser.  Eserin muhtevası Yesevî’nin diğer Türkçe eserlerindeki konularla büyük benzerlik göstermektedir. Bu risalenin Ahmed Yesevî’ye ait olması kuvvetle muhtemeldir. 

Taşkent’te üç yazma nüshası bulunan Risâle der Âdâb-ı Tarîkat'da; tarikat âdâbı ve makamları, mürid-mürşid ilişkileri, dervişlik, Allah’ı tanımak ve ilahi aşk gibi konular yer alır. Özbekistan'ın başkenti Taşkent'te üç yazma nüshası vardır (Biruni Şarkiyat Enstitüsü Kütüphanesi nr. 3808, 6652 ve 9175). Sayfulla Mollakanagatulı tarafından Kazak Türkçesi’ne tercüme edilerek yayımlanmıştır (Almatı -Türkistan 2012). Eserde de tasavvufi konular anlatılırken ayet ve hadislerden örnekler verilmektedir. Ancak güvenilir hadis kaynaklarında olmayan bazı sözlerin hadis olarak nakledilmesi, sûfîlerin hadis âlimleri kadar titiz olmadıkları şeklinde izah edilmektedir. "Bu neşrin sonunda Farsça yazmaların tıpkı basımı da bulunmaktadır. Eser, Necdet Tosun tarafından Farsça'dan Türkiye Türkçesine çevrilip yayımlanmıştır" (Eraslan ve Tosun 2016: 61-70).

Müellifin biyografisi için bk. "Ahmed Yesevi", Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmed-yesevi


Eserden Örnekler


Risâle der Âdâb-ı Tarîkat

Bismillâhirrahmânirrahîm

Tarîkatın kutbu, hakîkatın burhânı (delili) Hazret-i Hoca Ahmed Yesevî (rahmetullâhi aleyh) kendi risâlesinde, inşallah kalp gözleri aydınlansın ve manevî yolun tâlipleri istifade etsin diye tarîkat âdâbı hakkında birkaç sözü açıklamışlardır.

Birinci Bâb (Birinci Bölüm): Tarîkat Ahkâmı Hakkındadır: Ey Derviş! Bilesin ki tarîkatın ahkâmı (hükümleri) altı kısımdır. Birincisi marifet (Allah’ı tanımak), ikincisi cömertlik, üçüncüsü sıdk (doğruluk), dördüncüsü yakîn (sağlam inanç), beşincisi tevekkül, altıncısı tefekkürdür.

İkinci Bâb: Tarîkat erkânı (temelleri) Hakkındadır: Ey derviş! Biliniz ki, tarîkatın erkânı altı kısımdır. 1. İlim, 2. Hilim (yumuşak karakterli, ağırbaşlı olmak), 3. Sabır, 4. Rıza, 5. İhlas, 6. Kurb (Allah’a yakın olmak).

......

Dervişliğin Açıklanması Bâbı: Şeyh Hoca Ahmed Yesevî (k.s) şöyle buyururlar: Dervişliğin hakikatı şudur, dervişin gönlü daima zikirde, itikadı gönülde, gönül sevinci mescid içinde namaz kılmakta ve zâhid (muttakî) olmaktadır. Sürekli Kur’an okur ve gündüz oruçlu olur. Nitekim Hz. Peygamber (Cenâb-ı Hak’tan rivayetle bir kudsî hadiste) şöyle der: “Oruç benim içindir ve onun sevabını ben vereceğim.” ...

Şiir: "Bizim râzı olduğumuz (istediğimiz) Cennet Annelerin ayağının altındadır. Hakk’ın rızasını aramak (bulmak) istersen, Annenin râzı olacağı işi yap".

Hoca Ahmed Yesevî’nin (k.s) risâlesi tamam oldu (Tosun 2017: 554-560).

Kaynakça


Ahmed Yesevi (2012). Risâle der Âdab-ı Tarîkat. (Kazakça trc. Sayfulla Mollakanagatulı). Almatı- Türkistan.

Eraslan, Kemal,  N. Tosun (2016). Yesevî’nin Fakr-nâmesi ve İki Farsça Risalesi. Ankara: Ahmet Yesevi Üniversitesi. 

Tosun, Necdet (2017). "Ahmed Yesevi'nin Yeni Bulunmuş İki Farsça Risalesi". I. Uluslararası Hoca Ahmed Yesevi Sempozyumu. Ankara. 553-565.


Atıf Bilgileri


Tosun, Necdet. "RİSÂLE DER ÂDÂB-I TARÎKAT (AHMED YESEVÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/risale-der-adab-i-tarikat. [Erişim Tarihi: 17 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN-I HİKMET (AHMED YESEVÎ) Ahmed Yesevî Dr. HAYATİ BİCE
Görüntüle
2 FAKRNÂME (AHMED YESEVİ) Ahmed Yesevi Prof. Dr. Necdet Tosun
Görüntüle
3 MİR'ÂTÜ'L-KULÛB (SÛFÎ MUHAMMED DÂNİŞMEND) Sûfî Muhammed Dânişmend Prof. Dr. Necdet Tosun
Görüntüle
4 RİSÂLE DER MAKÂMÂT-I ERBA'ÎN (AHMED YESEVİ) Ahmed Yesevi Prof. Dr. Necdet Tosun
Görüntüle