REYÂHÎN (VASFÎ/BERKÎ)
Şeyh Vasfi seçmeler
Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî (d. 1269/1851 - ö. 1328/1910)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Sâdi’nin Bostan ve Gülistan’ı ile Mevlânanın Mesnevi’sinden seçilmiş kısa metinlerin tercüme edilmesiyle oluşturulmuş eser. Şair, gençlik döneminde Muallim Naci ve Recaizade Mahmut Ekrem arasında devam etmekte olan eski-yeni tartışmalarında “eski”nin yani divan edebiyatının savunucusu olan Muallim Naci’nin yanında yer almıştır (Kalyon 2015: 7).

Şeyh Vasfi’nin, Doğu klasiklerinden yaptığı tercümeleri ihtiva eden Reyahin’in kapağında “Cenâb-ı Şeyh Sa’dî’nin Bostan’ından, Hazret-i Mevlânâ’nın Mesnevî’sinden müntehab hikemî, ahlâkî, fıkarât-ı manzûme ile me’âlen tercümelerini hâvîdir.” şeklinde bir ifade kullanılmıştır. Şeyh Vasfî, eserin ilk sayfalarında yer alan mukaddimede Muallim Naci’nin, kendisinden klasik eserlerden tercüme yaparak La Fonten gibi bir eser meydana getirmesini istediğini belirtmiş ve kitabın yazılış sebebini  açıklamıştır (Mukaddime). Reyahin adlı eseri vücuda getirirken bir yandan Doğu klasiklerinin değerlerini tanıtan diğer yandan Farsçayı öğretmeyi ve bu dilde yazılmış eserlerden ibret verici hayat dersleri vermeyi hedefleyen Şeyh Vasfî, bu görüşlerini dile getirmiştir.

Eserin ilk yarısı Sadi’nin Bostan ve Gülistan adlı eserinden diğer yarısı ise Mevlana’nın Mesnevi'sinden seçilmiş metinleri ihtiva etmektedir. Toplam 44 metnin yer aldığı eserde Bostan’dan 26, Mesnevi’den ise 18 metin alınmıştır. İstanbul’da, Mihran Matbaasında basılan eser, 1305/1898'de neşredilmiştir.

Müellifin biyografisi için bk. "Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/vasfi-berki-seyh-ali-vasfi 

Eserden Örnekler


Sa‘dî’nin Gulistân ve Bûstân’ından

Yeki ber ser-i şah-i bin mi burid

Hodavend-i bustan nigeh kerd u did

Be gufta ger in şahs bed mi koned

Neh ba men ki ba nefs-i hod mi koned

Birisi ucuna bindiği dalın dibini kesiyormuş. Bostan sahibi bunu görünce demiş ki: Bu adam bana değil, kendine fenalık ediyor (Şeyh Vasfi 1305: 5).

Be duhter çe hoş goft bânu-yı dih

Ki rûz-i nevâ berg-i be suhti binih

Heme vekt berdâr-ı moşg u sebûy Ki peyveste der dih revân nist cûy

Bir köylü kadın, kızına şu sözleri ne güzel söylemiş: Vüs‘at zamanında levâzım-ı taayyüşü ihzâr et. Kırbanı, destini daima dolu tut, çünkü her zaman köyün ırmağı akmaz (Şeyh Vasfi 1305: .5).

Şütr-ı beççe ba mader-i hoyeş goft

Bes ez reften ahir zenani be hoft

Be goft er be destemenesti mehar

Ne didi kesem bârkeş der katar Bir deve yavrusu anasına demiş ki: Bu kadar yürümek yeter. Biraz da yat. Anası demiş ki: Yular elimde olsaydı katarda yük çektiğimi kimse görmezdi (Şeyh Vasfi 1305: 6).

Kaynakça


Celepoğlu A. (hzl.) (2013). İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Son Asır Türk Şairleri. Ankara: AKM Yay.

Kalyon, Filiz (2015). Barika, Yavuz Sultan Selim’in Şiirlerinden Seçmeler, Şeyh Vasfi. Ankara: Berikan Yay.

Kurnaz, C. ve M. Tatcı (hzl.) (2000). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. Ankara: Bizim Büro Yay.

Özsarı, M. (2010). "Şeyh Vasfi". İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.

Şeyh Vasfi (1305). Reyâhîn. İstanbul: Mihran Matbaası.

Atıf Bilgileri


KALYON, FİLİZ. "REYÂHÎN (VASFÎ/BERKÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/reyahin-vasfi-berki. [Erişim Tarihi: 11 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 BÂRİKA (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
2 BEDÂYİ' (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
3 CEZEBÂT (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
4 FEYZ-ÂBÂD (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
5 HİKEMİYYÂT-I İSLÂMİYYE (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
6 LEVÂMİ' (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
7 METÂLİ' (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
8 MÜNŞE'ÂT (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
9 SEVÂTİ' (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
10 ŞÖYLE BÖYLE (VASFÎ/BERKÎ) Vasfî/Berkî, Şeyh Ali Vasfî Doç. Dr. FİLİZ KALYON
Görüntüle
11 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
12 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
13 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
14 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
15 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
16 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
17 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
18 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
19 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
20 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle