REHGÜZÂR-I MATBUATTA (ABDULLAH ZÜHTÜ)
hikâye-hatırat
Abdullah Zühtü (d. 1869 - ö. 29 Mayıs 1925)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Abdullah Zühtü’nün 1884-1898 yılları arasında İkdam gazetesinde yazdığı hatıra, sohbet ve hikâye gibi birkaç edebî türü birden bünyesinde barındıran yirmi biri telif, dördü Fransızcadan tercüme toplam yirmi beş ayrı yazıdan müteşekkil eseri. Eserde yer alan “Gülüm” ve “Muamma-yı Ruh” François Coppée’den; “Rehgüzar-ı Sefalette” Octave Mirbeau’dan, “Timsal-i Yâr” ise şairi belirtilmeyen Fransızca bir manzumeden tercüme edilmiştir.

Selma Günaydın'a göre eserdeki parçaların bazıları, hikâyeyi hatırlatır bir görünümdeyse de bazılarının hikâye tanımına giremeyeceği söylenebilir. Parçalar, daha çok bir gazetecinin, çevresindeki insanlara ve onların hayatlarına dair gözlemlerini hatırlatmakta ve hatta kendi yaşantısını edebî bir üslupla anlattığı izlenimini doğurmaktadır. Bu metinler, bir romancı olarak tahkiye yeteneğini en iyi şekilde kullanan bir gazetecinin, gündelik hayattan devşirdiği gözlemlerinin kâğıt üzerine aktarılmış hâli gibidir. Zengin bir şahıs kadrosunun bulunduğu bu parçalarda toplumun hemen her kesiminden örneklere rastlamak mümkündür. Müslümanlar, gayrimüslimler, kadınlar, erkekler, çocuklar, zenginler, fakirler, tiyatrocular, kantocular bu parçalarda en çok dikkat çeken kahramanlardandır. Bununla birlikte bu parçalarda dönemin İstanbul’unun fiziksel özelliklerinin yanı sıra toplumun her kesiminden insanların sosyal hayatını en canlı ve doğal biçimiyle görmek mümkündür.

Eserin dilinin de yazıldığı dönemin genel dil ve üslup özellikleri göz önünde bulundurulduğunda oldukça sade ve anlaşılır olması dikkat çekicidir. Bunda Abdullah Zühtü’nün gazeteci kimliğinin büyük payı vardır.

Abdullah Zühtü’nün biyografisi için bk. “Abdullah Zühtü”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdullah-zuhtu 

Eserden Örnekler


“Ben Viyola’yı gördüğüm zaman pek fakir idim. Tabii -arkadaşımızın yaşı yirmi sekizdir- pek tecrübesiz pek saf yürekli pek hassas bir genç idim.” (Abdullah Zühdî 2017: 67)

“Yazmak tasavvurunda bulunduğum bir romanın sefalete ait olan kısmını tasvir edebilmek, romana kahraman olabilecek bir sefil intihap etmek için sefillerin evkât-güzâr oldukları mahalleri gidip görmeye karar vermiştim. Bu kararımı ahval ve temayülat-ı beşeriyeyi tetkik hususunda tecârib-i kâmilesi bulunan bir refikime açtım. Bilâteemmül ‘Küpeli’ye gitmeliyiz, aradığını orada bulabilirsin’ dedi.” (Abdullah Zühdî 2017: 72)

Kaynakça


Abdullah Zühdî (2017). Rehgüzâr-ı Matbuatta. (hzl. Selma Günaydın). İstanbul: Cümle Yayınları.

Bayram, Sibel (2019). Bir Ara Nesil Hikâyecisi Abdullah Zühdü Hayatı-Eserleri-Hikâyeciliği. İstanbul: Kriter Yayınevi.

Günaydın, Selma (2017). “Abdullah Zühdî ve Rehgüzâr-ı Matbuatta Adlı Eseri”. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi. (44): 159-172.

Atıf Bilgileri


HASDEDEOĞLU, M. Onur. "REHGÜZÂR-I MATBUATTA (ABDULLAH ZÜHTÜ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/rehguzar-i-matbuatta-abdullah-zuhtu-tees-1430. [Erişim Tarihi: 02 Ağustos 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MATMAZEL YÜZ MİLYON (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
2 FİRARİ BİR KIZ (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
3 ESRÂR-I MÜDHÎŞE (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
4 MARSUEN'İN MİLYONLARI (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
5 BEŞ YÜZ BİN FRANK (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
6 MÜTEEHHİL (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
7 ADELİNA'NIN ESRARI (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
8 GÜLLER DİKENLER (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU
Görüntüle
9 ŞANLI ASKER (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU
Görüntüle
10 YANDIM AMAN! [KANTOSU] (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
11 BİR GECE (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU
Görüntüle
12 LEYDİ (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
13 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
14 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
15 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
16 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
17 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
18 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
19 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
20 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
21 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
22 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle