RAVZATÜ'L-KÜBERÂ (HASÎB)
1703 Edirne Vakasını anlatan eser
Hasîb, Mü'min-zâde Ahmed Efendi (d. ?/? - ö. 1166/1752-53)

ISBN: 978-9944-237-87-1


18. yüzyıl şair ve tarihçilerinden Ahmed Hasîb Efendi’nin ( ö. 1166/1752-53), Şeyhülislâm Feyzullah Efendi’nin ölümü, II. Mustafa’nın tahttan indirilmesi ve yerine III. Ahmed’in cülûsu ile sonuçlanan 1703 Edirne Vakası’nı anlattığı  eseri.

“Büyüklerin Bahçesi” anlamına gelen Ravzatü’l-Küberâ, devrin sadrazamı Şehid Ali Paşa’nın (ö. 1128/1716) isteği üzerine yazılmıştır. Ali Paşa, Osmanzâde Tâib’in (ö. 1136/1724), Osmanlı sadrazamlarının biyografilerini anlattığı  Hadîkatü’l-Vüzerâ adlı eserine bir zeyl yazılmasını istemiş ve bu iş için Ahmed Hasîb Efendi’yi görevlendirmiştir. Hasîb de o esnada yazmakla meşgul olduğu manzum tarihi Silkü’l-Le’âl-i Âl-i Osmân’a ara verip Ravzatü’l-Küberâ’yı telife başlamıştır (Aydıner 2003: 18). Fakat eser içinde bir süre sadrazamlar anlatıldıktan sonra 1703 Edirne Vak’ası hakkında ayrıntılı bilgiler verilmeye başlanmış ve eserin tamamına yakını bu hadiseye hasredilmiştir. Böylelikle Ravzatü’l-Küberâ, hem o dönemi yaşamış hem de olaya şahitlik etmiş kişilerin rivayet ettikleriyle Edirne Vakası hakkında bilgi veren en önemli kaynaklardan biri olmuştur. Bu kitap ayrıca Hasîb’in kendi hayatı hakkında sağlıklı bilgilere ulaşabildiğimiz tek eserdir. Yazar, memleketi olan Bursa’da geçirdiği çocukluk yılları ile Şeyhülislam Feyzullah Efendi ve oğlu Mustafa Efendi ile olan münasebetlerine burada değinmektedir (İnan 2021: I/34-35).

Eserin müellif hattı nüshası Süleymaniye Ktp., Murad Molla 1437 numarada kayıtlı olup 1165/1752 tarihlidir. Ta’lik hatla yazılmış olup 174 varaktır. Eserin bilinen diğer nüshası ise İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Ktp., TY. 87 numaradadır. Ravzatü’l-Küberâ hakkında bir yüksek lisans tezi hazırlanmış (Aydıner 1995) ve bu çalışma daha sonra yayımlanmıştır (Aydıner 2003).

Müellifin biyografisi için bk. "Hasîb, Mü'min-zâde Ahmed Efendi".Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hasib-muminzade-ahmed-efendi

Eserden Örnekler


Çok görmüşüz zevâlini gaddâr olanların

Hengâm-ı fursatında dil-âzâr olanların

şemâteti ile yüzlerine bakmayup, ancak başlarında alâmet-i hadrâ bulunmağla, “Bunlar emîr imiş, ne garîb, götürün zâbitleri olan nakîbü’l-eşrâf efendi hazretlerine muhkem zabt eylesünler; zîrâ da’vâcıları vardır.” deyü, mezbûrânı nakîb-i meydân Seyfî-zâde Efendi habsine irsal eylediklerinde mûmâileyh Seyfî-zâde, tâife-i ma’hûdenin nasb-kerdesi olmağla, huzûruna getürtmeksizin “Bizden değillerdir, anların siyâdetde alâkaları olduğu dahi ma’lûmum değildir. Çünki Feyzullâh Efendi akribâsından olmağla, herbirinin mevleviyyet rütbeleri olmak gerek, Şeyhülislâm Efendi hazretlerine götürün, anların izn ü işârâtı olmadıkça biz habs etmek münâsib değildir.” deyü, adem-i kabûlüyle müşârün ileyhimâyı Müftî-i meydân-ı sâdıku’l-beyân Sıddîkî Mehmed Efendi taraflarına gönderdikde, anlar dahi kat’â yüzlerine nazar-ı merhametle bakmayup, “Çünki da’vâcıları var imiş.” deyüp, merhûm Ahmed Efendi’nin İstanbul kazâsı ve Selmân Efendi’nin Kuds-i Şerîf pâyeleri var iken hiçbirine i’tibar itmeyüp, iki monlâ-yı zîşânı Muhzır Ağa tomruğuna irsal eylediler. (Aydıner 2003: 91-92).

Kaynakça


Ayndıner, Mesut (hzl.) (2003). Mü’minzâde Seyyid Ahmed Hasîb Efendi - Ravzatü’l-Küberâ Tahlil ve Metin. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.

Aydıner, Mesut (1995). Mü’minzade Seyyid Ahmed Hasib Efendi Ravzatü’l-Küberâ (Tahlil ve Metin). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.

İnan, Göker (hzl.) (2021). Ahmed Hasîb Efendi – Silkü’l-Le’âl-i Âl-i Osmân, Manzum Osmanlı Tarihi 1299-1481, I-II. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Yay.

Atıf Bilgileri


İnan, Göker. "RAVZATÜ'L-KÜBERÂ (HASÎB)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/ravzatu-l-kubera-hasib. [Erişim Tarihi: 16 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 SİLKÜ'L-LE'ÂL-İ ÂL-İ OSMÂN Hasîb, Mü'min-zâde Ahmed Efendi Dr. Göker İnan
Görüntüle
2 DÎVÂN (HASÎB) Hasîb, Mü'min-zâde Ahmed Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
3 MECMÛ'A-İ TEVÂRÎH Hasîb, Mü'min-zâde Ahmed Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
4 DERGEH-NÂME (HASÎB) Hasîb, Mü'min-zâde Ahmed Efendi Araş. Gör. Zehra Öztürk
Görüntüle
5 HİKÂYE-İ MANZÛME (HASÎB) Hasîb, Mü’min-zâde Ahmed Efendi Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz
Mehmet Gürbüz
Görüntüle
6 MİYÂHİYYE (HASÎB) Hasîb, Mü'minzâde Ahmed Efendi Dr. Göker İnan
Görüntüle
7 MENÂKIB-I ŞÂH HABÎB (HASÎB) Hasîb, Mü'min-zâde Ahmed Efendi Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz
Mehmet Gürbüz
Görüntüle
8 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
9 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
10 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
11 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
12 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
13 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
14 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
15 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
16 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
17 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle