RAVZATÜ’L-KÂMİLÎN (CELÂL)
tarihî eser
Celâl, Mahmûd Celâleddîn Paşa (d. 1255/1839-40 - ö. 1316/1899)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mehmed Şefîk Efendi’nin Şefîknâme isimli eserinin şerhi. Ravzatü’l-Kâmilîn (Şerh-i Şefîknâme), 1703 yılında gerçekleşen Edirne Vak’ası’nı (Feyzullah Efendi Vak’ası) anlatan Şefîknâme isimli eserin Mahmûd Celâleddin Paşa tarafından yapılan şerhidir.

Şârih, eserinin mukaddimesinde, bu “semeresi fazla olan” bir lafız harikası olarak bahsettiği Şefiknâme’den istifade imkânının zor olması sebebiyle önce 1122/1710-11 yılında Mehmed bin Ahmed'in bir haşiye yazdığını ama bu kitabın Şefîknâme’nin “muamma”, “lügaz”, “ibare”, “lafız” ve “iham”, “rumuz” ve “nükte”lerinin anlaşılmasındaki zorlukları kolaylaştırmadığını söyler. Şarih de bu eksikliği tamamlamak adına olayların gerçek ve asıl sebeplerine atıflarda bulunmak, olayların meşelerini dikkate almak ve belgeli olamayan bilgileri diğerlerinden ayırmak suretiyle eserini 1288/1871-72 yılında kaleme aldığını ve adına da Ravzatü’l-Kâmilîn koyduğunu belirtir (Mahmûd 1290: 6-7).

312 sayfalık eser, Abdurrahman Sami Paşa (1792-1881)’nın takrizi ile başlar. “Terceme-i Hâl-i Şefîk Efendi” başlığıyla eserin asıl sahibi olan Şefik Mehmed Efendi (öl. 1715)’nin ayrıntılı hayat hikâyesi verilir. “Birinci Makalenin Metni”nden başlamak üzere önce Şefîknâme’nin metni verilir ve hemen ardından şerhine geçilir. Bu şekilde dokuz “makale”nin metni ve şerhi verilir. Eserde, olayla adı geçen kişilerin biyografilerine de yer verilir. Bu biyografiler dördüncü, beşinci ve yedinci “makale”lerin şerhlerinde, tarih kitaplarında verilen rivayetlere göre anlatılmıştır. 305. sayfada sadrazam Râmî Mehmed Paşa (1654-1707)’nın “kalmışdır” redifli bir gazeli vardır. 141, 180, 183 ve 192. sayfalarda “Sûret-i Hatt-ı Hümâyûn”lar yer alır. Yer yer nazım parçalarına da yer verilen eser, Mahmud Celâleddin Paşa’nın 8 beyitlik bir gazeliyle son bulur.

Eser, 1290/1873 yılında basılmıştır (Mahmûd 1290).

Mahmûd Celâleddin Paşa'nın biyografisi için bk. “CELÂL, Mahmûd Celâleddîn Paşa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/celal-mahmud-celaleddin-pasa

Eserden Örnekler


[...] Ez-cümle, bin yüz on beş sene-i hicriyyesinde şerâre-pâş zuhûr olup hal'-i Sultân Mustafâ Han-ı sânîyi intâc eden Feyzullâh Efendi Vak'ası'nın sûret-i tahaddüs ve cereyânına dâir mütehayyizân-ı vekâyi-nüvîsân-ı devlet-i aliyyeden Mehmed Şefîk Efendi merhûm bir târîh-i muhtasar tertîb ve te’lîf edip Şefîknâme nâmıyla kesb-i iştihâr etmiştir. Fi’l-hakîka, ol eser-i bî-hemtâ ‘arâyis-i mu’ammiyât ve elgâz-ı rengîn-edâ ile ârâste bir kâşâne-i hıred-fersâ ve kavâ’id-i terkîb ü tertîbinde mevcûd olan hüsn-i insicâm ve ebvâb u elfâz ve ibârâtında meşhûd olan zînet ü intizâm hasebiyle hayret-bahş-ı ukûl-i erbâb-ı fenn-i inşâdır (Mahmûd Celâleddîn 1290/1873: 2).

Kaynakça


Mahmûd Celâleddîn (1290/1873). Ravzatü’l-Kâmilîn (Şerh-i Şefîknâme).

Atıf Bilgileri


Turan, Muhittin. "RAVZATÜ’L-KÂMİLÎN (CELÂL)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/ravzatu-l-kamilin-celal. [Erişim Tarihi: 12 Eylül 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MİR’AT-I HAKÎKAT (CELÂL) Celâl, Mahmûd Celâleddîn Paşa Doç. Dr. Oktay Karaman
Görüntüle
2 MECMÛ’A-İ EŞ’ÂR (CELÂL) Celâl, Mahmûd Celâleddîn Paşa Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
3 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
4 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
5 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
6 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
7 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
8 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
9 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
10 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
11 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
12 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle