- Yazar Biyografisi (TEİS)
Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi - Madde Yazarı: Dr. Nurten SEVİNÇ
- Eser Yazılış Tarihi:26 Haziran 1740
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:İlmî-Ansiklopedik Edebî Eser
- Yayın Tarihi:03/07/2022
RAVZATÜ'L-ENFÜS Fİ'T-TÂRÎH
tarih, coğrafya ve siyasetname türünde eserSa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi (d. 1133/1721 - ö. 1178/1764-1765)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Şehrî-zâde Ahmed bin Müzehhib Saʿîd’in (d. 1133/1721 - ö. 1178/1764-1765) Kâtib Çelebi’nin coğrafya ilmine dair önemli eserlerinden biri olan Cihânnümâ’ya ikinci cild olacak şekilde, 1 Rebîʿülâhır 1153/26 Haziran 1740 tarihinde kaleme almaya başladığı eseri. Bilinen tek nüshası Almanya Milli Kütüphanesi Türkçe Yazmalar koleksiyonu Staatsbibliothek zu Berlin-Preußischer Kulturbesitz, Ms. or. fol. 3336 nr’da bulunan Ravzatü’l-Enfüs fi’t-Târîh, bir mukaddime, yedi makale ve pek çok sayıdaki fasıldan müteşekkildir.
Eserin mukaddime kısmında İklîm-i Rûm’u (Rumeli eyaletini) ele alan müellif ilk makalede Kostantaniyye şehri, surun inşası, fethin başlangıcı, camiler, Ebâ Eyyûbi Ensârî ve semtle ilgili bilgiler, İstanbul’un nahiyeleri ve Üsküdar’ın tarihî ve coğrafî özellikleri gibi bazı konulardan bahsetmektedir. İki fasıldan oluşan ikinci makalenin konusu coğrafyadan ziyade siyaset sanatına evrilirken üçüncü makale teşkilat tarihi bakımından ehemmiyet arz eden divan mevzusunu içermektedir. Dördüncü makalede fetva rütbesinin yüceliği, kadılık makamının hilâfet tahtında dinî bir vazife olduğu, imamet, hitabet ve nâiblik görevini beyan etmektedir. Devamla beşinci ve akabindeki makalede hilafete mahsus ve saltanat için gereken bazı hususlar ve hükümdarlık alametlerini konu edinen eser, son makalede geçen derya kapudanlığı denilen makama ilişkin bilgi ile sona ermektedir. Şehrîzâde eserini yazarken yer yer Kâtib Çelebi’nin Düstûrü’l-Ameli’ni, İbn Hammâd’ın eseri ve Cenâbî Târîhi’ni, Belînâs, İdrîs-i Bitlisî ve Azîz Efendi Târîhi’ni kaynak olarak kullanmıştır.
Nurten Sevinç, doktora tezinde (2020: 49-55) hakkında bilgi verdiği Ravzatü’l-Enfüs fi’t-Târîh'i yayına hazırlamaktadır.
Müellifin biyografisi için bk. "Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/said-sehrizade-mehmed-efendi
Eserden Örnekler
Li-nâmıkihi
Târîh
Ey Saʿîd yek-pâre târîh düşdü bu mısraʿ ana
Mühr-i adlî Ahmed alup eyledi bîʿat umûm
Nesr: Mercûdur ki, bu kitâba nazar-ı şerîfleri taʿalluk eylediği hînde bu bendelerin hılʿat-ı keremleriyle şâd u handân buyuralar.
Hafî olmaya ki, bu kitâb bir mukaddime ve niçe makâle ve niçe faslı müştemildir.
Mukaddime: İklîm-i Rûm beyânındadır. Hafî olmaya ki, Takvîmü’l-Büldân'da Rûm’un hadd-i garbîsi Halic-i Kostantaniyye’dir ve hadd-i cenûbîsi bahr-ı Rûm ve Şâm ve hadd-i şarkîsi Ermeniyye ve cânib-i şimâlîsi Karadeniz’e olmak üzre mezkûr ve bilâd-ı Rûm Anadolu ve Karaman ve Sivas vilâyetlerine mahsûs ve maksûr olmak gösterilüp Rûm bin İyaz bin İshak tesmiye olunan tâ'ife-i Rûm anın evlâdıdır dinilmiş. Kâtib Çelebi dahi bu kavli alup lâkin Melikü’l-Müeyyed bu bâbda maʿzûrdur. Zîrâ anın zemânında henüz bilâd-ı Rûm ehl-i İslâm künhi ile maʿlûm olmamış idi deyü zikr itmişdir. (Şehrî-zâde Mehmed Sa'îd [yz]: 4b-5a).
Kaynakça
Şehrî-zâde Mehmed Sa'îd (yz). Ravzatü’l-Enfüs fi’t-Târîh. Staatsbibliothek zu Berlin-Preußischer Kulturbesitz, Ms. or. fol. 3336.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | KURRETÜ’L-EBSÂR / TÂRÎH-İ NEV-PEYDÂ | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
2 | HEŞT BEHİŞT FÎ TÂRÎHİ KOSTANTİNİYYE | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
3 | LÜBBÜ'T-TEVÂRÎH (SA'ÎD) | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
4 | TUHFETÜ'L-MUSTAFÂVİYYE FÎ BEYÂNİ AHVÂLİ KABUDÂNÂTİ'D-DEVLETİ'L-ALİYYETİ'L-OSMÂNİYYE | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Öğr. Üyesi DAVUT ADLIĞ |
Görüntüle | ||
5 | ZÜBDETÜ'L-AHBÂR EL-MÜTA'ALLİKA Bİ'L-BİHÂR | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
6 | MAHZENÜ'S-SAFÂ KENZ-İ DÜRER-İ ZİKR-İ ŞU'ARÂ | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Prof. Dr. Ersen ERSOY |
Görüntüle | ||
7 | GÜL-İ ZÎBÂ | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
8 | GÜLŞEN-İ MÜLÛK | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
9 | METNÜ'T-TEVÂRÎH | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
10 | TÂCÜ’L-KAVÂNÎN | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
11 | ZÜBDETÜ'T-TEVÂRÎH (SA'ÎD) | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
12 | TÂRÎH-İ DÜVEL VE MÜLÛK | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Öğr. Üyesi DAVUT ADLIĞ |
Görüntüle | ||
13 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
14 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
16 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
17 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
18 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
19 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
20 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
21 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
22 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |