Harîrîzâde Kemâleddîn Efendi’nin Şâzeliyye tarikatının esas ve âdâbı hakkında bilgi verdiği eseridir.

Pîri Ebû’l-Hasen Şâzelî (ö. 656/1258) olan Şâzeliyye tarikatı Ebû’l-Abbâs Mürsî’den (ö. 685/1287) sonra Yâkūt el-Arşî el-Habeşî (ö. 732/1332), Atâullâh el-İskenderî (ö. 709/1309) gibi tasavvuf tarihinin önemli isimleri tarafından temsil edilerek daha çok Afrika coğrafyasında, Tunus, İskenderiye, Kahire gibi merkezlerde faaliyet göstermiştir. Anadolu coğrafyası, İstanbul ve Balkanlar’da ise Şâzeliyye tarikatı XVI. yüzyıl itibariyle faaliyet göstermeye başlamıştır (Güven, 2015: 382-383). Ebû’l-Hasen Şâzelî tasavvufî görüşlerini ihtivâ eden bir eserler bırakmamakla beraber hizb ve dualarını bir araya getirdiği mecmualar tertip ederek mürîdânına okumalarını vazife tayin etmiştir. Bu mecmuaların en meşhuru Hizbü’l-bahr’dır (Özel, 2010: 386). Bu mecmualara şerhler kaleme alınmıştır. Kaleme alınan şerhlerden biri de Harîrîzâde’ya aittir. Harîrîzâde 15 yaşlarındayken Hizbü’l-bahr’i şerhederek Ziyâu’l-bedr olarak isimlendirmiştir (Ustakurt, 2018: 10). Küçük yaşlarda böyle bir eser ortaya koyması Harîrîazâde’nin yetkinliğine ve olgunluğuna işaret etmektedir. Esasen Harîrîzâde bazı eserlerinde 170 kadar tarikattan icâzeten ve rivâyeten intisâp ettiğini haber verir (Ustakurt, 2018: 10-11).

Harîrîzâde’nin Şâzeliyye ile irtibâtı sadece Hizbü’l-bahr şerhiyle sınırlı değildir. Kaleme aldığı Ravzatü’l-Aliyye fî Tarîkati’ş-Şâzeliyye eseri bu tarikat hakkında sahip olduğu bilgilere işaret etmektedir. Eserde Şâzeliyye tarikatının âdâbı ve inâbe, biat, zikir almak esasları anlatılmaktadır. 2 varak ve Arapça olan eserin başında Harîrizâde Şâzeliyye tarikatı hakkındaki söz konusu bilgileri muhtasar olarak aktaracağını belirtmektedir (Harîrîzâde, vr. 44b).

Eser, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Osman Ergin Yazmaları Bölümü’nde OE_Yz_1623 numara ile kayıtlı bir mecmua içerisinde bulunmaktadır. Tarih bulunmayan mecmûa içerisinde yer alan risâlelerin genel olarak Melâmî gelenek çerçevesinde kaleme alınan Türkçe ve Arapça risâleler olduğu dikkat çekmektedir. Mecmûada Melâmî geleneğin son dönem temsilcilerinden, Harîrîzâde’nin de mürşidi (Azamat: 561) Muhammed Nûru’l-Arabî’nin (ö. 1888) halîfesi ve damadı Abdürrahîm Fedâi’ye (ö. 1304/1885) ait risâleler yoğunluklu olarak göze çarpmaktadır. Abdürrahîm Fedâî’ye ait “Tefsîru Sûreti’l-Kevser” (Mecmua: vr. 4a-7a), “Risâle-i İrâde-i Cüz’iyye” (Mecmua: vr. 7b-11a), “Risâle-i Mer âtibü’l-vücûd” (Mecmua: vr. 11a-15a), “Risâle-i Murâdiyye” (Mecmua: vr. 36a-42a) gibi risâleler mecmuada yer almaktadır. Harîrîzâde’ye ait Ravzatü’l-Aliyye fî Tarîkati’ş-Şâzeliyye ise mecmuanın 44b-46a varakları arasında yer almaktadır. Risâlenin bulunduğu mecmuada yer alan diğer risâlelerin müellif hattı olduğunun tespiti (Saylan, mir-at-i-hakikat-haririzade) söz konusu risâlenin müellif hattı olduğuna işaret etmektedir.

Müellif için bkz. "Mehmed Kemâleddîn, Harîrî-zâde". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmed-kemaleddin-haririzade