- Yazar Biyografisi (TEİS)
Şâkir, Ahmed Paşa - Madde Yazarı: Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
- Eser Yazılış Tarihi:1216/1801-2
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:07/01/2022
RAVZ-I VERD
esma-i hüsna şerhini ve Bedir gazvesini ihtiva eden eserŞâkir, Ahmed Paşa (d. ?/? - ö. 1234/1819)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Şâkir Ahmed Paşa’nın (d. ?/? - ö. 1234/1819) Esmâ-i Hüsnâ şerhini ve Bedr Gazvesi’ni anlattığı iki mesnevîden oluşan eseri. Mesneviler aruzun “fe‘ilâtün mefâ‘ilün fe‘ilün” kalıbıyla yazılmıştır. Eser, Şerh-i Esmâ-i Hüsnâ 479, ikincisi Gazve-i Bedr A‘zamü’l-Gazavât 503 olmak üzere toplam 982 beyittir. Ayrıca eserde Sadr-ı Rûm-ı Sâbık İsmet Beg Efendi, Mehmed Atâ’ullâh Efendi (nakîbü’l-eşrâf), Hafîd Efendi (Sâbık Anadolu Kazaskeri), Âsım Efendi’ye ait toplam 74 beyitlik takrizler yer alır. Ravz-ı Verd adı ebcedle eserin 1216/1801-2 yazılış tarihini gösterir (Ravz-ı Verd 1327:1). Şerh-i Esmâ-i Hüsnâ besmele-nâme, tahmid, salvele, tevhîd, sebeb-i te’lif ve eser metninden oluşur. Şair, Şerh-i Esmâ-i Hüsnâ‘da, Tirmîzî’nin es-Sünen‘indeki sıraya uygun olarak Allah’ın 99 ismini üçer beyit halinde şerh etmiş ve bu isimlerin faziletlerini belirtmiştir. Gazve-i Bedr’de ise naattan sonra Hazret-i Peygamber'in atalarından bahsedilir, Bedir Gazvesi ve gazvedeki sahabeler ve Muhâcirîn’in özellikleri; Hz. Peygamber’den şefaat duası; Aşere-i Mübeşşere’nin isimleri; Ensar, Evs ve Hazrec kabileleri, Bedir Savaşı’ndaki sahabelerin adları, müellifin duası ve eserini padişah III. Selim’e ithafından sonra hâtime bölümü ile eser sona erer.
Ravz-ı Verd, içindeki Şerh-i Esmâ-i Hüsnâ ve Gazve-i Bedr ile İslâm tarihinde var olan bir geleneğin kendi döneminde başarılı bir temsilcisi niteliğindedir. Müellif Şerh-i Esmâ-i Hüsnâ‘yı yazarken İmâm-ı Beyzâvî’nin Müntehe’l-Münâ adlı eserini örnek almış, Şâtıbî’nin Nâzımetü’z-Zehr ile Gazâlî’nin Maksadü’l-Esnâ adlı eserlerinden de yararlanmıştır. Dili ağır olan eserde yaygın olmayan Arapça Farsça kelime, edat ve bağlaçlar yanında ikili üçlü terkipler de kullanılmıştır. Şair aruzu kullanmada başarılıdır. Eserin yazma nüshalarının sayısı zamanında beğenilerek okunduğunu da göstermektedir.
Ravz-ı Verd’in 11 yazma nüshası bulunmaktadır (Akaryalı 2000: 124). Bunun yanında eserin iki defa müstakil olarak (Şakir Ahmed Paşa 1327; Trabzonî Ahmed Şâkir Paşa 1328), iki defa da şairin diğer eseri Tertîb-i Nefîs ile birlikte basılmış (Şâkir Ahmed Paşa 1269; Şâkir Ahmed Paşa et-Trabzoni 1327) toplam dört matbu nüshası vardır. Eser üzerinde M. Sami Akaryalı (2000) ve Canuse Akdeniz (2021) yüksek lisans tezi hazırlamışlardır.
Şairin biyografisi için bk. “Şâkir, Ahmed Paşa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sakir-ahmed-pasa (06.11.2021)
Eserden Örnekler
er-Raḥmân
Na‘t-i hâss-ı Hudâ’dır er-Rahmân
Ni‘meti birr ü fâcire yeksân
Ya‘nî dünyâda mü’min ü kâfir
Mazhar-ı rahmet oldıgı zâhir
Hâmil ü zâkirîn bu ism-i güzîn
Sarf-ı mekrûh ile ider te’mîn (Akdeniz 2021: 63).
Zikr-i Evsâf-ı Hûb-ı Bedriyyîn
Gazve-i Bedr fâ’izü’l-âlâ
Kıssasın hâme yazdı icmâlâ
Demîdir şöhret ile ol a‘lâm
Ola sebt-i sahîfe-i i‘lâm
Gerçi üç yüz on üç neferdirler
İhtilâf ile oldı lîk ekser
Olınan bu risâlede ta‘dâd
Se sad u heft ile dahi heştâd
İtdi ol dâverân-ı sa‘d-encâm
Nusret-i dîne bi’l-vücûh ikdâm
Anların hilye-i kerâmâtı
Fazl-ı zât-ı havârık-ı âyâtı
Olamaz hadd-i adde güncîde
Şöhreti gâlib oldı hurşîde (Akdeniz 2021: 138-139).
Kaynakça
Akaryalı, M. Sami (2000). Şâkir Ahmed Paşa Ravz-ı Verd (Edisyon Kritik ve Birinci Bölümün Günümüz Türkçesine Çevrimi). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi..
Akdeniz, Canuse (2021). Şâkir Ahmed Paşa’nın “Ravz-ı Verd” ve “Tertîb-i Nefîs” Eserlerinin Transkripsiyonu. Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Öztürk, Ali (2019), “İslâmî Türk Edebiyatında Esmâ-i Hüsnâ”, İslâmî İlimler Dergisi, Yıl 14, s. 34.
Şakir Ahmed Paşa (1269). Ravz-ı Verd. İstanbul: Takvimhane-i Amire.
Şakir Ahmed Paşa (1327). Ravz-ı Verd. İstanbul: Uhuvvet Matbaası.
Şâkir Ahmed Paşa et-Trabzoni (1327). Ravz-ı Verd. Raymond.
Trabzonî Ahmed Şâkir Paşa (1328). Esmâ-i Hüsnâ-i İlâhînin Nazmen Şerhi ve Havassı ve Esâmî-i Âliye-i Ehl-i Bedr ile Müteberrikât-ı Sâire-i Nâfia. İstanbul.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | TERTÎB-İ NEFÎS | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
2 | HULÂSATÜ'L-AHKÂM (ŞÂKİR) | Şâkir, Ahmed Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Özkat |
Görüntüle | ||
3 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
4 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
5 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
6 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
7 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
8 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
10 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle | ||
12 | ERZURUM LEHÇESİ SÖZLÜĞÜ (ABDÎ) | Abdî, Şebinkarahisarlı | Prof. Dr. İsrafil Babacan |
Görüntüle |