RAVZ-I VERD
esma-i hüsna şerhini ve Bedir gazvesini ihtiva eden eser
Şâkir, Ahmed Paşa (d. ?/? - ö. 1234/1819)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Şâkir Ahmed Paşa’nın (d. ?/? - ö. 1234/1819) Esmâ-i Hüsnâ şerhini ve Bedr Gazvesi’ni anlattığı iki mesnevîden oluşan eseri. Mesneviler aruzun “fe‘ilâtün mefâ‘ilün fe‘ilün” kalıbıyla yazılmıştır. Eser, Şerh-i Esmâ-i Hüsnâ 479, ikincisi Gazve-i Bedr A‘zamü’l-Gazavât 503 olmak üzere toplam 982 beyittir. Ayrıca eserde Sadr-ı Rûm-ı Sâbık İsmet Beg Efendi, Mehmed Atâ’ullâh Efendi (nakîbü’l-eşrâf), Hafîd Efendi (Sâbık Anadolu Kazaskeri), Âsım Efendi’ye ait toplam 74 beyitlik takrizler yer alır. Ravz-ı Verd adı ebcedle eserin 1216/1801-2 yazılış tarihini gösterir (Ravz-ı Verd 1327:1). Şerh-i Esmâ-i Hüsnâ besmele-nâme, tahmid, salvele, tevhîd, sebeb-i te’lif ve eser metninden oluşur. Şair, Şerh-i Esmâ-i Hüsnâ‘da, Tirmîzî’nin es-Sünen‘indeki sıraya uygun olarak Allah’ın 99 ismini üçer beyit halinde şerh etmiş ve bu isimlerin faziletlerini belirtmiştir. Gazve-i Bedr’de ise naattan sonra Hazret-i Peygamber'in atalarından bahsedilir, Bedir Gazvesi ve gazvedeki sahabeler ve Muhâcirîn’in özellikleri; Hz. Peygamber’den şefaat duası; Aşere-i Mübeşşere’nin isimleri; Ensar, Evs ve Hazrec kabileleri, Bedir Savaşı’ndaki sahabelerin adları, müellifin duası ve eserini padişah III. Selim’e ithafından sonra hâtime bölümü ile eser sona erer.

Ravz-ı Verd, içindeki Şerh-i Esmâ-i Hüsnâ ve Gazve-i Bedr ile İslâm tarihinde var olan bir geleneğin kendi döneminde başarılı bir temsilcisi niteliğindedir. Müellif Şerh-i Esmâ-i Hüsnâ‘yı yazarken İmâm-ı Beyzâvî’nin Müntehe’l-Münâ adlı eserini örnek almış, Şâtıbî’nin Nâzımetü’z-Zehr ile Gazâlî’nin Maksadü’l-Esnâ adlı eserlerinden de yararlanmıştır. Dili ağır olan eserde yaygın olmayan Arapça Farsça kelime, edat ve bağlaçlar yanında ikili üçlü terkipler de kullanılmıştır. Şair aruzu kullanmada başarılıdır. Eserin yazma nüshalarının sayısı zamanında beğenilerek okunduğunu da göstermektedir.

Ravz-ı Verd’in 11 yazma nüshası bulunmaktadır (Akaryalı 2000: 124). Bunun yanında eserin iki defa müstakil olarak (Şakir Ahmed Paşa 1327; Trabzonî Ahmed Şâkir Paşa 1328), iki defa da şairin diğer eseri Tertîb-i Nefîs ile birlikte basılmış (Şâkir Ahmed Paşa 1269; Şâkir Ahmed Paşa et-Trabzoni 1327) toplam dört matbu nüshası vardır. Eser üzerinde M. Sami Akaryalı (2000) ve Canuse Akdeniz (2021) yüksek lisans tezi hazırlamışlardır.

Şairin biyografisi için bk. “Şâkir, Ahmed Paşa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sakir-ahmed-pasa (06.11.2021)

Eserden Örnekler


er-Raḥmân

Na‘t-i hâss-ı Hudâ’dır er-Rahmân

Ni‘meti birr ü fâcire yeksân


Ya‘nî dünyâda mü’min ü kâfir

Mazhar-ı rahmet oldıgı zâhir


Hâmil ü zâkirîn bu ism-i güzîn

Sarf-ı mekrûh ile ider te’mîn (Akdeniz 2021: 63).


Zikr-i Evsâf-ı Hûb-ı Bedriyyîn

Gazve-i Bedr fâ’izü’l-âlâ

Kıssasın hâme yazdı icmâlâ


Demîdir şöhret ile ol a‘lâm

Ola sebt-i sahîfe-i i‘lâm


Gerçi üç yüz on üç neferdirler

İhtilâf ile oldı lîk ekser


Olınan bu risâlede ta‘dâd

Se sad u heft ile dahi heştâd


İtdi ol dâverân-ı sa‘d-encâm

Nusret-i dîne bi’l-vücûh ikdâm


Anların hilye-i kerâmâtı

Fazl-ı zât-ı havârık-ı âyâtı


Olamaz hadd-i adde güncîde

Şöhreti gâlib oldı hurşîde (Akdeniz 2021: 138-139).

Kaynakça


Akaryalı, M. Sami (2000). Şâkir Ahmed Paşa Ravz-ı Verd (Edisyon Kritik ve Birinci Bölümün Günümüz Türkçesine Çevrimi). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi..

Akdeniz, Canuse (2021). Şâkir Ahmed Paşa’nın “Ravz-ı Verd” ve “Tertîb-i Nefîs” Eserlerinin Transkripsiyonu. Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Öztürk, Ali (2019), “İslâmî Türk Edebiyatında Esmâ-i Hüsnâ”, İslâmî İlimler Dergisi, Yıl 14, s. 34.

Şakir Ahmed Paşa (1269). Ravz-ı Verd. İstanbul: Takvimhane-i Amire.

Şakir Ahmed Paşa (1327). Ravz-ı Verd. İstanbul: Uhuvvet Matbaası.

Şâkir Ahmed Paşa et-Trabzoni (1327). Ravz-ı Verd. Raymond.

Trabzonî Ahmed Şâkir Paşa (1328). Esmâ-i Hüsnâ-i İlâhînin Nazmen Şerhi ve Havassı ve Esâmî-i Âliye-i Ehl-i Bedr ile Müteberrikât-ı Sâire-i Nâfia. İstanbul.

Atıf Bilgileri


Sarıçiçek, Ramazan. "RAVZ-I VERD". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/ravz-i-verd. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TERTÎB-İ NEFÎS Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
2 HULÂSATÜ'L-AHKÂM (ŞÂKİR) Şâkir, Ahmed Paşa Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Özkat
Görüntüle
3 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
4 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
5 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
6 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
7 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
8 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
9 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
10 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
11 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle
12 ERZURUM LEHÇESİ SÖZLÜĞÜ (ABDÎ) Abdî, Şebinkarahisarlı Prof. Dr. İsrafil Babacan
Görüntüle