PEYÂM-I SÛR (NÂFİ')
mensur surname
Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi (d. 1239/1823 - ö. 1308/1891)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Abdünnâfi İffet Efendi tarafından Sultan Abdülmecid’in kızları Cemile Sultan ile Mahmud Celaleddin Paşa’nın ve Münire Sultan ile İbrahim İlhami Paşa’nın 1858 yılında evlenmeleri dolayısıyla yapılan düğünü konu alan mensur surnâme. Elimizdeki bilgilere göre mensur surnâmelerin son örneğidir. Eser, mensur bir surnâme örneği olsa da içinde yer yer Türkçe, Farsça, ve az sayıda Arapça beyitler de bulunmaktadır. Ayrıca padişahın kasrı için söylenmiş 71 beyitlik bir kaside ile Cemile ve Münire Sultanların düğünleri için ayrı ayrı söylenmiş 10 ve 9 beyitlik iki tarih kıtası da mevcuttur.

Eserin mensur kısımlarında oldukça süslü bir dil kullanılmıştır. Allah’a hamd ve övgü, Hz. Peygamber’e, âline ve ashâbına salât ve selâm ile başlayan eser, Sultan Abdülmecid övgüsüyle devam eder. Devamında müellifin söz konusu düğün merasimindeki gözlemleri aktarılır. Buna göre 1858 yılı Şevval ayının 13. Perşembe günü Beşiktaş Sarayı civarındaki Nişantaşı bölgesine çadırlar kurularak düğün ve eğlencelere başlanmıştır. Bu çadırlardan Maliye Nezareti’ne ayrılan çadıra konuk olan müellif, bu düğünün ve özelliklerinin gelecek yıllarda da bilinmesini arzu ettiği için böyle bir eser yazmaya giriştiğini ve adını da Peyâm-ı Sûr koyduğunu belirtir. Eserde kurulan çadırlarda ve düğün esnasında diğer yerlerde yenilip içilenlerden, çadırların ihtişamından, düğün için hazırlanmış nahıllardan, düğün mumlarından, kandillerden, fanus ve avizelerden, gösteri yapan hokkabaz ve resenbazlardan, hanende ve sazendelerin musikisinden, gösteriler yapan bazı esnafın geçişlerinden, denizdeki sallardan karaya, karadan da denize doğru atılan havai fişeklerden ve diğer eğlencelerden övgüyle bahsedilir. Eserin sonunda böyle bir düğün ve eğlencenin o ana kadar kimse tarafından görülmediğini, kendisinin ve davetlilerin bu eğlencelerden çok zevk aldığını belirten müellif, padişahın böyle nice düğünlere ulaşması, ömrünün uzun olması, her daim neşe ve zevk içinde bulunması için dua eder ve eserini bitirir.

Eserin bilinen tek nüshası, İstanbul Üniversitesi TY. 2998 numarada kayıtlıdır. Bu nüsha, toplam 14 varak olup içinde herhangi bir istinsah kaydı ve tarihi mevcut değildir. Eserin ayrıca 1274/1858 yılında İstanbul’da basılmış 23 sayfadan ibaret matbu bir nüshası da vardır. Eser, Mehmet Arslan tarafından yayımlanmıştır (Arslan 1992).

Müellifin biyografisi için bk. “Nâfi, Abdünnâfi' İffet Efendi‘”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nafi-abdunnafi-iffet-efendi 

Eserden Örnekler


Binâberîn hazret-i şehr-yâr-ı şerî‘at-şi‘âr efendimiz hazretleri işbu sünnet-i seniyyeyi icrâ ve kulûb-ı meserret-mashûb-ı mazalle-nişînânı bu yüzden dahi tebhîc ü ihyâ buyurmak, murâd-ı kerâmet-i‘tiyâd-ı âlîsiyle işbu akd-i sâlis-i akd-i sânînüñ akd-i râbi‘-i aķd-i sâmini şehr-i şevvâlü’l-mükerreminde ber-mâ-sadak-ı “erbâbü’d-düvel mülhemûn” neyyirân-ı âsmân-ı zât-ı hilâfet-simâtları olan devletlu, ismetlu Cemîle Sultân-ı aliyyetü’ş-şân hazretlerinün devletlu, atûfetlu Mahmûd Paşa hazretlerine ve devletlu, ismetlu Münîre Sultân-ı aliyyetü’ş-şân hazretlerinün devletlu, atûfetlu İlhâmî Paşa hazretlerine mukaddemce tütuk-bend-i akd u nikâh buyurulmasına mebnî “tahdîsen li’n-ni‘am ve teşekküren limâ efâallâhu ve en‘âm” tertîb-i ziyâfet-i âmme-i velîmelerine irâde-i ihsân-‘âde-i husrevânî cilve-ger-i mınassa-i sünûh u sudûr ve şehr-i şerîf-i mezkûruñ on üçünci pencşenbe güni Beşiktaş sarây-ı dilârâ-yı hümâyûnına civâr Nişân Taşları sahrâ-yı ferah-fezâsı, hıyem-zâr-ı hıyâbân-ı sûr-ı pür-sürûr buyurılarak takım takım ulemâ ve meşâyihîn-i turuk-ı aliyye ve ümerâ-yı askeriyye ve sā’ir ekser-i bendegân-ı saltanat-ı seniyye ve meşâyih-i esnâf ve mütehayyizân-ı tebe‘a ve süferâ-i mevcûde-i düvel-i müfahhamanuñ icrâ-yı ziyâfetlerine kıyâm ve her birerleri tahsîs buyurılan çetr-i gerdûn-misâs-ı vükelâ-yı fihâmda ni‘am-ı firâvân ile mültefet-tücâh-ı ri‘âyet ü ikrâm buyuruldıgı sırada, bu sükâta-çîn-i nevâle-i irfân, ya‘nî Abdu’n-Nâfi‘-i şikeste-cenân dahı mâliye nezâret-i celîlesine mahsûs hayme-i âliyeye med‘uvv bulunan zevâta pey-rev bulundıgım cihetle, işbu cem‘iyyet-i dil-sitân-ı âliyede pervâz-kerde-i perestû-yı nigâh-ı hayret-iktinâhım olan şevâhid-i dilârâ-yı tertîbât u tezyînâtı, zîb-i safha-i takrîr ü tezkâr ve ilâ âhiri’l-edvâr, gıbta-res-i mesâmi‘-i a‘sâr olmak üzere “Peyâm-ı Sûr” nâmıyla yâdigâr-ı rûzgâr itmek hıdmetine bızâ‘a-i kâsıra ve hâlet-i tab‘-ı fâtıramla berâber ibtidâr u kıyâma cür’et olundı. (Arlan 1992: 145).

Kaynakça


Arslan, Mehmet (1992), “Mensur Sûrnâmelerin Son Örneği: Nâfi‘ Sûrnâmesi (Peyâm-ı Sûr)”. Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi.  (15-16): 117-145.

Abdunnâfi İffet Efendi (1274). Peyâm-ı Sûr. İstanbul.

Abdunnâfi‘ İffet Efendi. Sûrnâme-i Nâfi. İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi. TY. No: 2998.

Atıf Bilgileri


TAŞTAN, ERDOĞAN. "PEYÂM-I SÛR (NÂFİ')". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/peyam-i-sur-nafi. [Erişim Tarihi: 19 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 EL-ESERÜ’L-MU‘TEBER FÎ TERCEMETİ NUHBETİ’L-FİKER (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
2 TERCEME-İ ÂDÂB-I GELENEBEVÎ (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
3 TERCÜME-İ BURHÂN-I GELENBEVÎ: MÎZÂNÜ’L-BÜRHÂN (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
4 MÜNTEHABÂT-I NAFİA-İ RİSÂLE-İ KUŞEYRİYE (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
5 NÂFİ’Ü'L-ÂSÂR NEVBÂVE-İ SİMÂRU’L-ESMÂR (NÂFİ‘) Nâfi‘, Abdünnâfî‘ İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
6 KÂMİLÜ’L-ÂSÂR HİKÂYE-İ CİHÂNDÂR (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
7 MAHZEN-İ ESRÂR-I ŞU‘ARÂ (NÂFİ') Nâfi‘, Abdünnâfî‘ İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
8 REHBER-İ SEYR-İ SULÛK (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
9 DÎVÂN (ABDÜNNÂFİ İFFET EFENDİ) Nâfi‘, Ramazan-zâde Abdünnâfi İffet Efendi Dr. Emrah GÜNDÜZ
Görüntüle
10 TERCEME-İ MUKADDİME-İ İBN-İ HİŞÂM (NÂFÎ) Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Diğer Rumeysa Güven
Görüntüle
11 MÜLTEKATAT-I HASEKÎYE (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
12 MİR‘ÂT-İ HAK-NÜMÂ (RA‘NÂ) Ra‘nâ, Mustafa Efendi Dr. Emrah GÜNDÜZ
Görüntüle
13 EN-NEF'U'L-MUAVVEL FÎ TERCEMETİ'T-TELHÎS VE'L-MUTAVVEL (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
14 REHBER-İ SÂLİKÂN-I SEYR Ü SÜLÛK (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
15 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
16 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
17 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
18 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
19 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
20 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
21 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
22 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
23 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
24 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle