PEND-NÂME (İLÂHÎ)
nasihat-nâme
İlâhî, Şeyh Ahmed İlâhî Efendi (d. ?/? - ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Şeyh Ahmed İlâhî’nin dinî-tasavvufî nasihatler içeren mesnevisi. Mesnevinin başlığında Fatih Sultan Mehmed (ö. 1481)’e yazıldığı bilgisi bulunmaktadır. 45 beyitten oluşan mesnevi aruzun fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilün kalıbıyla yazılmıştır. Eserde, nasihatnamelerde ele alınan genel konulardan olan “dünyanın faniliği, kişiye eziyetler göstermesi, hilesine aldanılmaması, gösteriş ve süsünden sakınılması, gönül bağlanmaması” gerektiği üzerinde durulmuştur. Adalet kavramına vurguların yapıldığı mısralar yanında ârif-câhil, âkil-gâfil karşılaştırmalarına da yer yer başvurulmuştur. Vaiz üslubunun hâkim olduğu mesnevide nasihatname türünde sıklıkla kullanılan terkiplere yer verilmiştir. Mesnevinin tasvirler yapılan beyitlerinde daha canlı bir anlatımın olduğu görülmektedir.

Pend-nâme’nin bir nüshası, Süleymaniye Kütüphanesi Murad Molla Koleksiyonu 1425 numarada kayıtlı bir yazmanın 80b-82b varakları arasında tespit edilmiştir (Kuru 2014: 775). Mesnevi, şekil ve muhteva özelliklerinin incelendiği bir çalışma ile birlikte yayımlanmıştır (Kuru 2014).

Şairin biyografisi için bk. “İlâhî, Şeyh Ahmed İlâhî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ilahi-seyh-ahmed-ilahi-efendi 

Eserden Örnekler


Kim ki geldi bu cihânda bir zamân

Kaygusında aglayu ser-câvidân


Bu bekâsuz menbaʿ-ı tagyîrdür

Uymamak nakşına hoş tedbîrdür


Eliyle aldadı cebbârlar

Mekrile azdurdı çok mekkârlar


Ben senüñ memlûkuñam dut beni

Soñra döner kim kaçan gördüm seni


Yıllarda mihnet ile yâr olur

Bir nefesde döner ü agyâr olur


Gidesin ardınca ol senden kaçar

Kemterîsiñ kor seni gayra kaçar


Bir bezeklü yüzi var telbîs ile

Bu muvâfık yârdur İblîs ile


Gaflet ile esridür câhilleri

Gösterir yüz sayd ider ʿâkılleri


ʿÂrif olan nakşına virmez göñül

Nice kim hakkla bulmışdur sübül


Tanımış kim bu cihân mekkârdur

Yâr sûretlü ʿaceb agniyâdur      (Kuru 2014: 780-781)

Kaynakça


Kuru, Esra (2014). “Şeyh Ahmed İlâhî ve Pend-Nâme’si”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 9/9: 771-784.

Atıf Bilgileri


KILIÇARSLAN, Orhan. "PEND-NÂME (İLÂHÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/pend-name-ilahi. [Erişim Tarihi: 23 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ŞAKÂYIKU'L-HAKÂYIK Lİ-SULTÂNİ'L-HAKÂYIK (İLÂHÎ) İlâhî, Şeyh Ahmed İlâhî Efendi Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
2 DÎVÂN (İLÂHÎ) İlâhî, Şeyh Ahmed İlâhî Efendi Doç. Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
3 HIZIR-NÂME/KİTÂB-I MOLLÂ İLÂHÎ/NECÂTÜ'L-ERVÂH (İLÂHÎ) İlâhî, Şeyh Ahmed İlâhî Efendi Doç. Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
4 KENZÜ'L-ESRÂR (İLÂHÎ) İlâhî, Şeyh Ahmed İlâhî Efendi Dr. Nuriye İnci
Görüntüle
5 RİSALE-İ TEVHÎDİYYE (İLÂHÎ) İlâhî, Şeyh Ahmed İlâhî Efendi Dr. Nuriye İnci
Görüntüle
6 TASAVVUF RİSALESİ (İLÂHÎ) İlâhî, Şeyh Ahmed İlâhî Efendi Dr. Öğr. Üyesi Şebnem Şerife Şahinkaya
Görüntüle
7 TERCÜME-İ MİFTÂHÜ'L-GAYB (İLÂHÎ) İlâhî, Şeyh Ahmed İlâhî Efendi Doç. Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
8 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
9 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
10 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
11 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
12 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
13 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
14 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
15 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
16 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
17 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle