Güvâhî’nin, nasihat-nâme türündeki eseri. 60 hikâye ve fıkradan oluşan Pend-nâme, mesnevi biçiminde aruzun “mefâ’ilün mefâ’ilün fe’ûlün” kalıbıyla yazılmıştır. Toplam 2133 beyittir. 1526 yılında tamamlanan eserin, Yavuz Sultan Selim’e (ö. 1520) sunulmak niyetiyle kaleme alındığı; onun vefatı üzerine Kanuni Sultan Süleyman’a (ö. 1566) sunulduğu düşünülmektedir. “Öğüt kitabı” demek olan pend-nâmeler içinde en tanınmışı Feridüddin-i Attar’ın (ö. 1221) Pend-nâmesidir. Attar’ın Pend-nâmesi çok okunmuş, Türkçeye manzum, mensur birçok çeviri ve şerhleri yapılmıştır. Bunlardan birisi de Güvâhî'nin eseridir.

Pend-nâme, klasik mesnevi geleneğine uygun olarak Tanrı’ya, Hz. Muhammed’e ve dört halifeye övgüyle başlar. Bundan sonra hikâyeler ve fıkralar anlatılarak atasözleriyle öğütler verilir. Atasözleri genellikle metin içinde gelişigüzel serpiştirilmiş, ancak hikâyeler ile atasözleri arasında konu birliği gözetilmiştir. Güvâhî, yer ve kişi adları vererek birçok olayı hikâye etmiş, kendi başından geçenleri anlatmış, somut konular işlemiştir. Ayrıca Güvâhî, halk arasında kullanılan birçok müstehcen söz ve deyime de eserinde yer verir. Pend-nâme’de konu başlıkları Arapçadır. Sicill-i Osmânî’de Pend-nâme’nin tercüme bir eser olduğuna dair bilgi vardır. Mehmet Hengirmen’e göre bu konudaki kayıt doğru değildir. Pend-nâme’de Kânûnî, Ayas Paşa, İbrahim Paşa, Ali Paşa, Kızıl Ahmet ve Nasreddin Hoca gibi Türk büyükleriyle ilgili olaylar anlatılmakta, Türk atasözleri ve deyimleri kullanılmakta, bu ve buna benzer yönleriyle eser genellikle yerli özellikler taşımaktadır. M. Hengirmen, bunlara dayanılarak Pend-nâme’nin tercüme bir eser olmadığının rahatlıkla söylenebileceğini ifade eder (1983: 14-15). Ayrıca Latîfî ve Hasan Çelebi tezkireleri ile Âlî’nin Künhü’l-Ahbâr’ında, Güvâhî’nin Pend-nâmesinden başka bir de Kenzü’l-Bedâyî adlı eserinden söz edilir. Âşık Çelebi, tezkiresinde  Güvâhî’nin Sultan Selim namına bir Pend-nâme yazdığı ve bu esere Kenzü’l-Bedâyî adını verdiğini söylemektedir. Güvâhî adına kayıtlı Kenzü’l-Bedâyî adlı ayrıca bir esere tesadüf olunmaması sebebiyle M. Hengirmen’e göre bu tespit daha doğrudur.

Güvâhî, çok yetenekli bir şair olmamakla birlikte, atasözlerini nazma uygulamada oldukça başarılıdır. Latîfi, Güvâhî’nin şairliğinden söz ederken, Türkçe atasözlerini öğüt vermek amacıyla nazma aktardığını ama şiirlerinde o kadar incelik olmadığını belirtir (Latifî 2000: 471). Güvâhî’nin Pend-nâmesinde çokça imale vardır. Bunun nedeni de atasözlerinde bulunan Türkçe sözcüklerin çokluğudur. O, atasözlerinin kalıbını bozmaktansa vezni bozmayı yeğlemiştir.

Pend-nâme, Mehmet Hengirmen tarafından 1983’te neşredilmiştir.

Şairin biyografisi için bk. “Güvâhî, Mehmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/guvahi-mehmed