- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ali Kemal - Madde Yazarı: Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş
- Eser Yazılış Tarihi:1898
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:12/09/2022
PARİS MUSÂHABELERİ (ALİ KEMAL)
deneme, eleştiriAli Kemal (d. 17 Ekim 1869 - ö. 6 Kasım 1922)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ali Kemal'in Fransız basınından iktibas edip, Paris'in günlük hayatında gezip görerek kaleme aldığı yazılarını ihtiva eden eseri. İlgili yazılar "Paris muhabiri" sıfatıyla İkdam gazetesinde tefrika edildikten sonra 1898'de üç cilt hâlinde yayımlanır. Bu eser daha sonra ilki 1913'te ikincisi 1915'te olmak üzere iki cilt hâlinde tekrar yayımlanır. Gazetede yayımlanan yazıların bir kısmı sansüre maruz kaldığından kitap içinde yer aldıklarında yeniden gözden geçirilir ve düzenlenirler. Ali Kemal eserin ilk baskısının en başında yer alan 25 Eylül 1895 tarihli mektubunda ihtar ettiği üzere bu yazıları yayımladığı esnada kendisi "muharrirlik"ten ziyade "muhabirlik" vasfıyla ortaya çıkar. Muharrirlik mesleğinde kişinin kaleme alacağı olayları, kişi ve mekânları birebir görüp gözlemlemesi gerekmez. Muhabirlikte ise tam tersine bu mesleği icra edecek kişinin olayları, kişi ve mekânları bizzat görüp gözlemlemiş olması gerekir. Ali Kemal de kendisini muhabir olarak tavsif eder ve kendi gözlemleri ışığında yazılar yazar.
1898'deki ilk baskının ardından Paris Musâhabeleri 1913-1915 arasında ikinci baskısını yapar. İki baskıyla arasında gerek muhtevi oldukları yazılar açısından gerekse de yazıların sıralamasında kimi değişiklikler yapılmıştır. Birinci ciltte yer alan önsöz mahiyetindeki mektup sonraki baskıda 23 Temmuz 1913 tarihli mukaddimeye yerini bırakır. Bahsi geçen mektup ikinci baskıda "Bir Tiyatro" ve "Kıskaç" başlıklı iki yazı hâlinde yer alırlar. 1898 baskısında ki "Sanâyi-i Nefise ve Tatbikatı" başlıklı yazı iki müstakil yazıya dönüşür, ilki "Fünûn-ı Nefîse" ikincisi ise "(Gobelins ve Sèvre) Fabrikaları" başlığını alır. Yine birinci baskının ilk cildinde yer alan "Hatırât-ı Edebiyye-Elem Çiçekleri", "Mebâhis-i İktisad" ve "Mü'temer-i Şarkiyyun" yazılarının 1913 tarihli baskıda yer almadığı görülmektedir. İkinci baskının ilk cildinde daha önce mevcut olmayan "Mehâsin-i Hatırât" ve "En Müessir Noksan Terbiyemiz" başlıklı yazılar ilave edilir.
İkinci ciltte de baskılar arasında önemli ölçüde değişikliklere gidilmiştir. 1915 baskısındaki yazılar önceki baskıdan farklı olarak; "Hafta Mektupları", "Nakşber-âb", "Musâhabe-i İlmiyye" ve "Hayat Kırıntıları" üst başlıkları altında derlenmiştir. İlk baskıda bir çok yazı için başlık kullanılmamışken ikinci baskıda her yazı ilgili yazı serisinin içinde kendine özel şekilde başlıklandırılmıştır. 1913 baskılı ikinci cilt elli sekizinci sayfaya dek yukarıda bahsi geçen düzenlemelerle birlikte 1898 baskısını aynen takip eder. "Hafta Mektupları 6" (1913: 59) üst başlığından itibaren yazıların sıralamasında farklılık görülmeye başlanır. İlk baskıdaki dizilim sırasıyla "Çin Hikâyeleri" (1898: 62) başlığı gelmesi gerekirken onun yerine aynı ciltteki "Büyük Ceride-i Siyasiyye (Le Temps)" (1898: 126) isimli yazı gelir. İkinci ciltte "Hafta Mektupları 6"nın ardından gelen "Hafta Mektupları 7" (1913: 70) başlıklı yazı da önceki baskıda "Hafta Mektupları" (1898: 137) başlığı ile yer bulurken yeni baskıda bu başlık altındaki yazının ancak üçte ikisi kullanılır. Her iki baskıya ait ciltler karşılıklı okunduğunda, baskılar arasında burada örneklendirildiği gibi birçok farklılığın olduğu görülür.
Paris Musahâbeleri'nin ilk baskısı üç cilt ikinci baskısı ise iki cilt hâlinde yayımlanır. Önceki paragrafta 1913 baskısının ikinci cildinin 1898 baskısıyla birebir aynı olmadığına başlıklandırmalarda ve sayfa numaralarında farklılıklar olduğuna dikkat çekilmişti. Yine 1913 baskısının son cildinin muhteviyatına dikkat edildiğinde kimi yazıların ilk baskının üçüncü cildinden iktibas edildiği görülür. Bu ciltteki "Nakşber-âb 6" başlıklı yazı (1913: 118-218) daha önceki baskıda " "Nakşber-âb" (1898: 5) ismiyle üçüncü ciltte yer almıştır. Bahse konu düzenlemeler eserin tamamına yayılmış hâlde başka yazılar için de söz konusudur. "Muhasabe-i İlmiyye" (1913: 153-200) ve "Hayat Kırıntıları" (201-228) üst başlıklı yazılara yine üçüncü ciltte yer almış olan eserlerdir (1898: 115, 310).
Yazarın biyografisi için bk. “Ali Kemal”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-kemal
Eserden Örnekler
Bu yazılar o zaman sansür dedikleri bela-yı mübremin hâde-i tazyikinden geçiyordu. Fakat bazı hazfiyat ile olsa da yine neşroluyordu, oldukça da fevkalme'mûl rağbet-i âmmeye mazhar oldu. O kadar ki bilâhare ayrıca kitap şeklinde bile binlerce nüshalar tâb edildi ve satıldı. Yazdıklarımı lütfen okuyan bazı zevatın teşviki bu naçiz eserleri tenkîh, tashih hatta tevsi' ederek yeniden tâb ettirmeye beni sevk eyledi.
Paris Musâhabeleri esasen bir kıymeti haizdir, o da mütemâdi bir sa'yin ciddi, samimi bir ictihadın mahsulü olmaktır. Diyebilirim ki dört sene evveli hemen aynı sûretle o diyar-ı temeddüne iltica etmek mecburiyeti bana yine vaki oldu. Fakat esbâb-ı gunagûne mebni artık o şehr-, şâşâdârı öyle tetebbu etmek, bâ-husus o tetebbuâtımın neticelerini böyle saf, sade bir musâhabe tarzında kaleme alabilmek, neşretmek müyesser olmadı (2014: 11).
Kaynakça
Ali Kemal (1898). Paris Musahâbeleri-Birinci Cilt. İstanbul: İkdam Matbaası.
Ali Kemal (1898). Paris Musahâbeleri-İkinci Cilt. İstanbul: İkdam Matbaası.
Ali Kemal (1898). Paris Musahâbeleri-Üçüncü Cilt. İstanbul: İkdam Matbaası.
Ali Kemal (1913). Paris Musahâbeleri. İstanbul: Matbaa-i İkdam.
Ali Kemal (1915). Paris Musahâbeleri-Cild-i Sani. İstanbul: Matbaa-i İkdam.
Ali Kemal (2014). Paris Musahâbeleri. (hzl. Kâmil Yeşil). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | BİR MAHKÛMUN İZDİVACI (ALİ KEMAL) | Ali Kemal | Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş |
Görüntüle | ||
2 | SORBON DARÜLFÜNÛNUNDA EDEBİYAT-I HAKİKİYE DERSLERİ (ALİ KEMAL) | Ali Kemal | Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş |
Görüntüle | ||
3 | KADIN MEKTUBLARI (ALİ KEMAL) | Ali Kemal | Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş |
Görüntüle | ||
4 | İKİ HEMŞİRE (ALİ KEMAL) | Ali Kemal | Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş |
Görüntüle | ||
5 | JULİET’İN İZDİVACI (ALİ KEMAL) | Ali Kemal | Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş |
Görüntüle | ||
6 | ÇÖLDE BİR SERGÜZEŞT (ALİ KEMAL) | Ali Kemal | Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş |
Görüntüle | ||
7 | MUTERİZLERE ECVİBE-İ MÜSKİTE (ALİ KEMAL) | Ali Kemal | Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş |
Görüntüle | ||
8 | TUNUS (ALİ KEMAL) | Ali Kemal | Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş |
Görüntüle | ||
9 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
10 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
11 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
12 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
13 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
14 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
15 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
16 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
18 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |