- Yazar Biyografisi (TEİS)
Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin - Madde Yazarı: Araş. Gör. Sevgi Kübra Akdemirel
- Eser Yazılış Tarihi:1008/1599-1600
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Destan
- Yayın Tarihi:30/01/2022
OĞUZ-NÂME (LOKMÂN)
Türk tarihiLokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin (d. ?/? - ö. 1010/1601)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Seyyid Lokmân tarafından 1008/1599-1600 yılında kaleme alınan eser. Osmanlı padişahı III. Mehmed (ö. 1603) döneminde hazırlanmaya başlanan Oğuz-nâme tamamlanamamıştır. Seyyid Lokmân’a aidiyeti baş kısmında bulunan bir şiirden anlaşılmakta olan eser, Yazıcıoğlu Ali’nin 1423 tarihinde kaleme aldığı Selçuk-nâme (Tevârih-i Âl-i Selçuk)’nin özeti mahiyetindedir (Bakır 2009). Oğuz şeceresi hakkında kısa bilgi veren eser, Selçuklu tarihini konu edinerek Bizans ve İlhanlılar ile ilişkiler hakkında bilgi vermekte olup Osman Bey’in ortaya çıkışına kadar olan dönemi ele almaktadır (Kütükoğlu 2003: 209; Ükten 2010: 22)
Tek nüshası Avusturya Milli Kütüphanesi’nde Cod. H. O. 17a, b, c koduyla, Seyyid Lokmân’a ait birden fazla risalenin yer aldığı mecmua içerisinde bulunmaktadır. Jacob John Wilhelm Lagus tarafından 1854 yılında Latinceye çevrilmiş ve 16 varaklık aslı ile beraber yayımlanmıştır (Lagus 1954). Lagus’un metni 1986 yılında Harun Güngör tarafından yeniden neşredilmiştir (Güngör 1986). Eserin nüshası Ahmet Taşğın, Veysal Bayram ve Öner Atay tarafından temin edilerek, Seyyid Lokmân Oğuz-namesi ve Sari Saltuk adlı çalışmada kullanılmış ve neşredilerek asıl metin ile birlikte yayımlanmıştır (Taşğın vd. 2018).
Yazarın biyografisi için bk. "Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/lokman-seyyid-lokman-lokman-celebi
Eserden Örnekler
Badehu çün Oğuz neslinden Âl-i Selçuk istila bulup Hemedan’dan Rum’a gelüb gaza ile iştigal itdiler ve Âl-i Çingizin dahi akıbetleri mahmur olub Gazan Han, Müslüman oldu ve evliyadan Saru Saltık aleyhirrahmehu bazı Türk obaları ile Rum iline geçüb Dobruca nevahisinde sakin oldu. Ve bilcümle mukaddematü’l-melhameti’l-azmi feth-i Kostantiniyye olmak ile neticesi eyyam-ı Hümayun-ı Âl-i Osman kişveristanda zuhur bulmağın baz mehadîm-i Âl-i Selçuk’un icmal-i ahvallerin Oğuzname’den intihap itmesine işaret ittüklerine binaen icaben li-mes’ûluhüm irad kılındı (Lagus 1854: vr. 2).
Kaynakça
Güngör, Harun (1986). “Seyyid Lokman ve Oğuznamesi”. Türk Dünyası Araştırmaları 44: 91-103.
Kütükoğlu, Bekir (2003). “Lokmân b. Hüseyin”. İslâm Ansiklopedisi. C.27. İstanbul: TDV Yay. 208-209.
Lagus, Jacob John Wilhelm (1854). Seïd Locmani ex libro Turcico qui Oghuzname. inscribitur excerpta, primus edidit, Latine vertit, explicavit. Helsingforsiae.
Taşğın, Ahmet, Veysal Bayram ve Öner Atay (2018). “Seyyid Lokman Oğuznamesi ve Sari Saltuk”. Annual of the Faculty of History of “St. Cyril and St. Methodius” University of Veliko Tarnovo 2 (1): 375-404.
Ükten, Selim Serkan (2010). Kazan Oğuznamesi’nin Tarihsel ve Kültürel Açıdan Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Yazıcızâde ‘Alî (2009). Tevârih-i Âl-i Selçuk [Selçuklu Tarihi]. hzl. Abdullah Bakır. İstanbul: Çamlıca Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | ZAFER-NÂME (LOKMÂN) | Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin | Dr. UĞUR ÖZTÜRK |
Görüntüle | ||
| 2 | SELÎM HAN-NÂME (LOKMÂN) | Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin | Doç. Dr. Çetin Kaska |
Görüntüle | ||
| 3 | ŞEHİNŞÂH-NÂME (LOKMÂN) | Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin | Doç. Dr. Çetin Kaska |
Görüntüle | ||
| 4 | HÜNER-NÂME (LOKMÂN) | Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin | Dr. UĞUR ÖZTÜRK |
Görüntüle | ||
| 5 | ZÜBDEDÜ'T-TEVÂRİH (LOKMÂN) | Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin | Dr. Meryem Özer |
Görüntüle | ||
| 6 | KIYÂFETÜ'L-İNSÂNİYYE FÎ ŞEMÂİLİ'L-OSMÂNİYYE (SEYYİD LOKMÂN) | Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin | Dr. Öğr. Üyesi Gül YILMAZ ÇAL |
Görüntüle | ||
| 7 | NESEB-NÂME-İ HÜMÂYUN (LOKMÂN) | Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
| 8 | TERCEME-İ MİHR Ü MÜŞTERÎ (LOKMÂN) | Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
| 9 | TERCÜME-İ LEM'ATÜ'L-ENVÂR (LOKMÂN) | Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
| 10 | MÜCMELÜ'T-TÛMÂR (SEYYİD LOKMÂN) | Seyyid Lokmân b. Hüseyin el-Âşûrî el-Urmevî | Dr. İbrahim Pazan |
Görüntüle | ||
| 11 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
| 12 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
| 13 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
| 14 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
| 15 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
| 16 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
| 17 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 18 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
| 19 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
| 20 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |