- Yazar Biyografisi (TEİS)
Nevvâb, Mir Möhsün - Madde Yazarı: Prof. Dr. Vüsale MUSALI
- Eser Yazılış Tarihi:1310/1892
- Yazıldığı Saha:Azerbaycan
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Farsça
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:22/04/2022
NÛRÜ’L-ENVÂR (NEVVÂB)
dinî eserNevvâb, Mir Möhsün (d. 1249/1833 - ö. 1337/1919)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Nevvâb'ın çeşitli dinİ konuları ele alan eseri. Nûrü’l-Envâr, tevhid üzerine sekiz beyitten ibaret Farsça bir gazel ile başlar. Hamdele ve salvelenin ardından eserin telif sebebi açıklanır. Yazar, o sıralarda imanı zayıf olan bazı Müslümanların ecnebilerce söylenmiş ve yazılmış olan birtakım açıklamaların etkisi altında kaldığını ve bunların İslamiyet aleyhinde görüşler beyan etmeye başladığını öne sürerek bu konuya ilişkin eleştiri ve düşüncelerini belirtmesini isteyen arkadaşlarının isteği üzerine Nûrü’l-Envâr’ı kaleme aldığını belirtir (Nəvvab, Б-1212: 2 b). Müellife göre kendisinin necat/kurtuluş bulmasına vesile olabilecek bu risale, aynı zamanda gerek Müslüman ve gerekse de gayrimüslimler için hakkı bâtıldan ayırmaya yardım edecek bir eser olmayı amaç edinmiştir. Nûrü’l-Envâr; mukaddime, 24 makale, hatime ve tavsiyeden oluşmaktadır. Mukaddimede yazar, eserin 1310/1892 tarihinde telif edildiğini ifade eder.
Eserdeki makalelerin içerdikleri konular aşağıda sırasıyla takdim edilmektedirler: Kendilerini İslâm ehlinden biri olarak gören ve İslâm ehlinin inançlarında kusur arayan şahısların itirazları üzerine kısa bir değerlendirme; naklî delillere binaen Hz. Muhammed’in parlak şeriatında ilimlerin, zanaatın ve mesleklerin öğretim ve öğrenimin caiz olduğunun ispatı beyanında; cehalet âleminin ahvalinin kısa bir şekilde açıklanması; Hz. Muhammed’in saadetli ahvali ve ecdadı üzerine; Hz. Muhammed’in şeriatı hakkında; gusletmenin zahirî ve bâtınî özellikleri hakkında; namaz, taharet ve abdestin zahirî özellikleri ve faydaları hakkında; orucun özellikleri ve faydaları hakkında; zekât, humus, sadaka ve nezir vermenin faydaları hakkında; hacca gitmenin zahirî faydaları hakkında; Tevrat’tan, İncil’den, Kur’ân’dan ve zahirî delillerden hareketle cihat etmenin ve kendini savunmanın faydaları hakkında; şeriatın haram ve yasaklarının faydaları hakkında; şarabın zararı ve fesadı hakkında; kumarbazlığın kötülüğü ve fesadı hakkında; domuz etinin haram buyrulması ve bunun yenmesinin zararı hakkında; İslâmî müstehapların özellikleri ve zahirî faydaları hakkında; Tevrat rivayetlerinden hareketle Hz. Muhammed’in peygamberliğinin ispat edilmesi ve onun pak evlatları olan on iki imamın imametinin kanıtlanması hakkında; Davud Peygamber’in Zebûr kitabına binaen Hz. Muhammed’in peygamberliğinin ispat edilmesi hakkında; İşaya Peygamber’in kitaplarındaki sözlere binaen Hz. Muhammed’in peygamberliğinin ispat edilmesi hakkında; Habakkuk Peygamber’in sayfalarındaki sözlere binaen Hz. Muhammed’in peygamberliğinin ispat edilmesi hakkında; dört İncil’den hareketle Hz. Muhammed’in peygamberliğinin ispat edilmesi hakkında; Faraklit’in sözlerinin tefsiri beyanında; tevhid ve farklı din ve mezheplerinin kaide ve usulleri üzerine; Sünnilik ve Şiilik üzerine tartışmalar.
Eserde özellikle de Protestanlar, Bâbîler vs. inanç grupları eleştirilere hedef olmuşlardır.
Nüshanın başında 1312/1894-95 tarihinin yer almasına rağmen eserin sonundaki ketebe, ilgili nüshanın istinsahının 1316 yılı Zilhicce ayının 15’i Çarşamba gününde, Rum ve Rus takvimine göre ise 14 Nisan 1899 tarihinde tamamlandığını göstermektedir. Nüsha, 86 varaktan oluşmaktadır. Nûrü’l-Envâr’ın, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Elyazmaları Enstitüsünde 3 nüshası muhafaza edilmektedir (Б-7051; Б-7054; Б-1212). Eser üzerine günümüze kadar inceleme yapılmamış ve yayımlanmamıştır.
Yazarın biyografisi için bk. "Nevvâb, Mir Möhsün". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nevvab-mir-mohsun
Kaynakça
Qarayev, Nəsrəddin (2012). XIX Əsr Azərbaycan Ədəbi Məclisləri. Bakı. Elm və təhsil.
Nəvvab, Mir Möhsün (Б-7051). Nurül-Ənvar. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Əlyazmalar İnstitutu.
Nəvvab, Mir Möhsün (Б-7054). Nurül-Ənvar. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Əlyazmalar İnstitutu.
Nəvvab, Mir Möhsün (Б-1212). Nurül-Ənvar. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Əlyazmalar İnstitutu.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | TÜRKÇE DÎVÂN (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
2 | FARSÇA DÎVÂN (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
3 | TEZKİRE-İ NEVVÂB (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
4 | ŞEMSÜ’L-HİDÂYE (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
5 | BAHRÜ’L-HÜZEN (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
6 | KENZÜ’L-MİHEN (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
7 | KİFÂYETÜ’L-ETFÂL (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
8 | BÂTILÜ’S-SİHR (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
9 | VUZÛHÜ’L-ERKÂM (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
10 | PENDNÂME / NASİHATNÂME (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
11 | KEŞFÜ’L-HAKÎKA (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
12 | ŞERH-İ USTURLAB (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
13 | MAZLÛMNÂME (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
14 | KİTÂB-I ZİYÂ’Ü’L-ENVÂR DER ZİKR-İ TÂİFE-İ BÂBİYYE VE AHBÂBİYYE (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
15 | MEZÂMİR (NEVVÂB) | Nevvâb, Mir Möhsün | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
16 | DÎVÂN (ÂCİZ) | Âciz, Ali Akber | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
18 | KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
19 | KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
20 | DÎVÂN (DİLSÛZ) | Dilsûz, Muhammed Emîn | Prof. Dr. Yakup POYRAZ |
Görüntüle | ||
21 | [DÎVÂN] (ANDELÎB) | Andelîb Karacadağî | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
22 | GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR) | Fakîr, Hacı Ağa | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
23 | SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) | Halhâlî, Muhammed Bâkir | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
24 | DÎVÂN (HASAN) | Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov | Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN |
Görüntüle | ||
25 | TİLKİ İLE KURT (HASAN) | Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov | Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan |
Görüntüle |