NÎLAKANTHAKA SÛTRA
mahâyâna budizmine ait sûtra
Şingko Şeli Tutung (d. ?/? - ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Nîlakanthaka Sûtra, Budizmin temel öğreti metinleri olan sûtralardan biri.

Eser, Buda Avalokiteśvara’nın şeytanlara karşı kullandığı, Mahâyâna mezhebinin yaygın ve uzun bir büyü ve ilahi metnidir (dharani). Bu açıdan tantrik metinler kategorisinde değerlendirilmiştir. İlk kez, 650-651 yılları arasında Tang Hanedanlığı döneminde Bhagavaddharma adlı Hint bir keşiş tarafından Çinceye tercüme edilmiştir. Bu çeviri Qian shou qian yan guan shi yin pu sa guang da yuan man wu an da bei xin tuo luo ni jing adıyla bilinmektedir (Elverskog 1997: 120).

Günümüze kadar ulaşan Uygurcaya çevrilmiş 4 farklı fragmanı mevcuttur. Bu fragmanlar, Uygur harfleri ile yazılmıştır. Turfansammlung’da bulunan iki fragman, Röhrborn tarafından Çinceden çeviri olarak kabul edilmiştir. Bu fragmanlarda yukarıdaki Çince adın Türkçe karşılığı olarak Mıng közlüg mıng iliglig ıduk yarlıqançuçı köngül atlıg darni nom “Bin gözlü bin elli kutsal merhametli gönül adlı dharani kaidesi” geçmektedir (Röhrborn 1976). Yaklaşık 45 yapraklık metinden oluşan bu fragmanlar, kamış kalemle ve oldukça düzenli bir yazıma sahiptir. Ayrıca bu metinlere benzer iki kolofon fragman da Tekin (1965) ve Zieme (1976) tarafından yayımlanmıştır. Bu fragmanlarda Çinceden çeviren olarak, meşhur öğreti kitabı Altun Yaruk Sudur ve Hsüan-Tsang Seyahatnamesi’nin çevirmeni Beş Balıklı Şingko Şeli Tutung ismi kaydedilmiştir (Tekin, 1965: 32-33). Dolayısıyla bu fragmanların diğer metinlerle yakın tarihte yazılmış olabileceği tahmin edilebilir.

Eserden Örnekler


yme kutlug ulug tavgaç ilinte ... atlıg sengremdeki ... üç agılık nom ötgürmiş  ... samtso atlıg açarı enetkek tilintin tavgaç tilinçe evirmiş basa yana alkatmış on uygur ilinte kinki boşgutlug bişbalıklıg sınkgu seli tutung ... tavgaç tilintin ... ikileyü türk tilinçe aktarmış ... ming közlüg ming iliglig amduk ...

(Yine kutsal, büyük Çin ülkesinde ... adlı manastırdaki ... Tripitaka'ya (nüfuz etmiş olan) Tripitaka üstadı ... adlı üstadın Hint dilinden Çin diline çevirdiği, sonra yine: Övülmüş On Uygur ülkesinde, sonraki Beşbalıklı Sıngku Seli Tutung ... Çin dilinden ... yeniden Türk diline çevirdiği ... Bin gözlü bin elli amduk ...)

Kaynakça


Elverskog, Johan (1997). Uygur Buddhist Literature, Silk Road Studies I. Turnhout: Brepols.

Röhrborn, Klaus (1976). “Fragmente der uigurischen Version des ‘Dhârânî-Sûtras der groβen Barmherzigkeit’ ”. ZDMG 126, 87-100.

Tekin, Şinasi (1965). “Uygur Bilgini Sıngku Seli Tutung'un Bilinmeyen Yeni Bir Çevirisi Üzerine”. TDAY-Belleten (1965), 29-33.

Zieme, Peter (1976). “Sıngqu Seli tutung - Übersetzer buddhistischer Schiften ins Uigurische.” Tractata Altaica (Walther Heissig vd.). Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 767-773.

Atıf Bilgileri


azılı, kenan. "NÎLAKANTHAKA SÛTRA". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/nilakanthaka-sutra. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 SADDHARMAPUNDARÎKA SÛTRA ŞERHİ ? Dr. kenan azılı
Görüntüle
2 ALTUN YARUK Şıñko Şeli Tutuñ Prof. Dr. Ceval Kaya
Görüntüle
3 SEKİZ YÜKMEK YARUK / Fo shuo tian di ba yang shen zhou jing ŞİNGKO ŞELİ TUTUNG Hüseyin Yıldız
Görüntüle
4 XUANZANG BİYOGRAFİSİ ŞİNGKO ŞELİ TUTUNG Dr. Öğr. Üyesi Hakan Aydemir
Görüntüle
5 SAMANTABHADRACARYÂPRANİDHÂNA Kalım Keyşi Diğer Tuğçe COŞKUN SEBER
Görüntüle
6 DÎVÂN (ŞÎRÎN) Şîrîn, Şîrîn-i Dehlevî, Şîrîn-i Gûr, Radıyye Begüm, Raziye Begüm Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz
Görüntüle