NEYNÂME (RÛŞENÎ DEDE ÖMER)
Mesnevi Tercümesi ve Şerhi
RÛŞENÎ, Dede Ömer (d. 810?/1407? - ö. 892/1487)

ISBN: 978-9944-237-87-1



Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin Mesnevi adlı eserinin ilk on sekiz beyitinin uzunca tercüme ve şerhi mahiyetinde manzum eser. Mesnevi nazım şekliyle yazılan Neynâme 1028 beyitten meydana gelir. Neynâme, hatime bölümü ile beraber yirmi dört bölümden müteşekkildir. Eser, genel olarak mesnevi kalıbı olan Fâilâtün/Fâilâtün/Fâilün ile yazılsa da konunun işleyişine göre bazen Mefâîlün/Mefâîlün/Feûlün de kullanılmıştır. Eserin bir ismi olmamakla beraber Mesnevi'nin ilk beyitinde geçen neyden dolayı bu adla anıldığı tahmin edilmektedir. Mesnevi'de, başta ney konusunda yazılmış bölümlerden sonra, İlahî aşkın anlatıldığı kısımlar gelmektedir. Eserde, genel manada neyin kamışlıktan ayrılma serüvenini tasavvufî bağlamda ele alınmış; ayrıca Halvetiyye tarikatı, ehl-tarik, tarikat adabı ve erkanı üzerinde durulmuştur. Neynâme'nin en önemli özelliklerinden biri, Dede Ömer Rûşenî'nin kendisi ve ailesi hakkında verdiği bilgilerdir. Dede Ömer Rûşenî, eserin sonunda herhangi bir tarih vermemiş, sadece okuyucularından İhlas ve Fatiha okumalarını istemiştir. 

Neynâme'nin kütüphanelerde çok sayıda nüshası bulunmaktadır. Mustafa İsmet Uzun, eser üzerine tenkitli bir metin hazırlamıştır. 

Şairin biyografisi için bk. "RÛŞENÎ, Dede Ömer", Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ruseni-dede-omer



Eserden Örnekler


Mesnevi

Dinle neyden ne hiyâyetler kılur

Ayrılıkdan ne şikâyetler kılur


Nây idüm nâyî neyistândan meni

Ol cihân-ı bâg u bostândan meni

...

Yanî nâyîden ki nidür dinlegil

Dinleyüp hoş kıssasını inlegil (Şenarslan 2020: 379).



Kaynakça


Şenarslan, Necip Fazıl (2020). Rûşenî Dede Ömer Aydınî Külliyatı (Miskin-nâme, Şobân-nâme, Der Kasemiyât ve Münâcât, Der Medh-i Mesnevî-i Me'nevî-i Mevleviyyet, Ney-nâme, Kalem-nâme, Divan) Dil İncelemesi-Metin-Dizin.C.II. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

Uzun, Mustafa İsmet (1982).Dede Ömer Rûşenî'nin Hayatı Eserleri ve Miskinnâmesi. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Uzun, Mustafa İsmet (1994)."Dede Ömer Rûşenî", İslam Ansiklopedisi. C. 9. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 81-83. 


Atıf Bilgileri


Sönmez, Faruk. "NEYNÂME (RÛŞENÎ DEDE ÖMER)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/neyname. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (RÛŞENÎ) Rûşenî, Dede Ömer Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu
Görüntüle
2 ÇOBANNÂME (RÛŞENÎ, DEDE ÖMER) RÛŞENÎ, Dede Ömer Prof. Dr. Hanifi Vural
Görüntüle
3 MİSKİNLİKNÂME (RÛŞENÎ, DEDE ÖMER) Rûşenî, Dede Ömer Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu
Görüntüle
4 KALEMNÂME/ DER BEYÂN-I SIFAT-I KALEM (RÛŞENİ ÖMER DEDE) Rûşenî, Dede Ömer Dr. Öğr. Üyesi Necip Fazıl Şenarslan
Görüntüle
5 ÂSÂR-I AŞK Rûşenî, Dede Ömer Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
6 MENÂKIBÜ’L-ÂRİFÎN (EFLÂKÎ) Eflâkî, Eflâkî Dede, Eflâkî Ahmed Ârifî, Ârifî Doç. Dr. Mehmet Ünal
Görüntüle
7 MEVHÛB-I MAHBÛB (ŞEYHOĞLU) Şeyhoğlu, Baba Yusuf Sivrihisarî Araş. Gör. Harun ALKAN
Görüntüle
8 MÜNYETÜ'L-EBRÂR VE GUNYETÜ'L-AHYÂR (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Taha Orhan
Görüntüle
9 TABSİRATÜ’L-MÜBTEDİ VE TEZKİRETÜ-İ-MÜNTEHİ (KONEVÎ) Konevî, Sadreddin Doç. Dr. Mevlüt Gülmez
Görüntüle
10 KİTÂBÜ’L-MÜNTEHÂ EL-MÜŞTEHÂ ALE’L-FÜSÛS (AHMED BÎCÂN) Ahmed-i Bîcân, Ahmed Bîcân, Yazıcıoğlu Ahmed Bîcân, Şeyh Ahmed Bîcân Efendi bin Sâlih Efendi, Ahmed İbnü’l-Kâtib Dr. Mehmet Bilal Yamak
Görüntüle
11 RİSÂLE-İ ZİKRULLAH (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Muhammed Araş. Gör. Harun ALKAN
Görüntüle
12 MİSBÂHU’L-ÜNS BEYNE’L-MA’KÛL VE’L-MEŞHÛD FÎ-ŞERHİ MİFTÂHİ’L-GAYB (FENÂRÎ) Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi Diğer Edibe Taş
Görüntüle
13 ŞERH-İ HADİS-İ ERBÂİN (SOMUNCU BABA) Somuncu Baba Prof. Dr. Enbiya Yıldırım
Görüntüle
14 ZİKİR RİSÂLESİ/ KELİME-İ TEVHİD ZİKRİ RİSÂLESİ (SOMUNCU BABA) Somuncu Baba, Hamîdüddîn-i Aksarâyî Diğer Tuğba Nurlu Ertürk
Görüntüle
15 KÂŞİFÜ'L-ESTÂR AN VECHİ'L-ESRÂR (ŞEYH HÂMİD-İ VELÎ) Şeyh Hâmid-i Velî Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle