- Yazar Biyografisi (TEİS)
RÛŞENÎ, Dede Ömer - Madde Yazarı: Dr. Faruk Sönmez
- Eser Yazılış Tarihi:-
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:19/12/2021
NEYNÂME (RÛŞENÎ DEDE ÖMER)
Mesnevi Tercümesi ve ŞerhiRÛŞENÎ, Dede Ömer (d. 810?/1407? - ö. 892/1487)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin Mesnevi adlı eserinin ilk on sekiz beyitinin uzunca tercüme ve şerhi mahiyetinde manzum eser. Mesnevi nazım şekliyle yazılan Neynâme 1028 beyitten meydana gelir. Neynâme, hatime bölümü ile beraber yirmi dört bölümden müteşekkildir. Eser, genel olarak mesnevi kalıbı olan Fâilâtün/Fâilâtün/Fâilün ile yazılsa da konunun işleyişine göre bazen Mefâîlün/Mefâîlün/Feûlün de kullanılmıştır. Eserin bir ismi olmamakla beraber Mesnevi'nin ilk beyitinde geçen neyden dolayı bu adla anıldığı tahmin edilmektedir. Mesnevi'de, başta ney konusunda yazılmış bölümlerden sonra, İlahî aşkın anlatıldığı kısımlar gelmektedir. Eserde, genel manada neyin kamışlıktan ayrılma serüvenini tasavvufî bağlamda ele alınmış; ayrıca Halvetiyye tarikatı, ehl-tarik, tarikat adabı ve erkanı üzerinde durulmuştur. Neynâme'nin en önemli özelliklerinden biri, Dede Ömer Rûşenî'nin kendisi ve ailesi hakkında verdiği bilgilerdir. Dede Ömer Rûşenî, eserin sonunda herhangi bir tarih vermemiş, sadece okuyucularından İhlas ve Fatiha okumalarını istemiştir.
Neynâme'nin kütüphanelerde çok sayıda nüshası bulunmaktadır. Mustafa İsmet Uzun, eser üzerine tenkitli bir metin hazırlamıştır.
Şairin biyografisi için bk. "RÛŞENÎ, Dede Ömer", Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ruseni-dede-omer
Eserden Örnekler
Mesnevi
Dinle neyden ne hiyâyetler kılur
Ayrılıkdan ne şikâyetler kılur
Nây idüm nâyî neyistândan meni
Ol cihân-ı bâg u bostândan meni
...
Yanî nâyîden ki nidür dinlegil
Dinleyüp hoş kıssasını inlegil (Şenarslan 2020: 379).
Kaynakça
Şenarslan, Necip Fazıl (2020). Rûşenî Dede Ömer Aydınî Külliyatı (Miskin-nâme, Şobân-nâme, Der Kasemiyât ve Münâcât, Der Medh-i Mesnevî-i Me'nevî-i Mevleviyyet, Ney-nâme, Kalem-nâme, Divan) Dil İncelemesi-Metin-Dizin.C.II. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Uzun, Mustafa İsmet (1982).Dede Ömer Rûşenî'nin Hayatı Eserleri ve Miskinnâmesi. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Uzun, Mustafa İsmet (1994)."Dede Ömer Rûşenî", İslam Ansiklopedisi. C. 9. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 81-83.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (RÛŞENÎ) | Rûşenî, Dede Ömer | Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu |
Görüntüle | ||
2 | ÇOBANNÂME (RÛŞENÎ, DEDE ÖMER) | RÛŞENÎ, Dede Ömer | Prof. Dr. Hanifi Vural |
Görüntüle | ||
3 | MİSKİNLİKNÂME (RÛŞENÎ, DEDE ÖMER) | Rûşenî, Dede Ömer | Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu |
Görüntüle | ||
4 | KALEMNÂME/ DER BEYÂN-I SIFAT-I KALEM (RÛŞENİ ÖMER DEDE) | Rûşenî, Dede Ömer | Dr. Öğr. Üyesi Necip Fazıl Şenarslan |
Görüntüle | ||
5 | ÂSÂR-I AŞK | Rûşenî, Dede Ömer | Dr. Ömer UYAN |
Görüntüle | ||
6 | MENÂKIBÜ’L-ÂRİFÎN (EFLÂKÎ) | Eflâkî, Eflâkî Dede, Eflâkî Ahmed Ârifî, Ârifî | Doç. Dr. Mehmet Ünal |
Görüntüle | ||
7 | MEVHÛB-I MAHBÛB (ŞEYHOĞLU) | Şeyhoğlu, Baba Yusuf Sivrihisarî | Araş. Gör. Harun ALKAN |
Görüntüle | ||
8 | MÜNYETÜ'L-EBRÂR VE GUNYETÜ'L-AHYÂR (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Taha Orhan |
Görüntüle | ||
9 | TABSİRATÜ’L-MÜBTEDİ VE TEZKİRETÜ-İ-MÜNTEHİ (KONEVÎ) | Konevî, Sadreddin | Doç. Dr. Mevlüt Gülmez |
Görüntüle | ||
10 | KİTÂBÜ’L-MÜNTEHÂ EL-MÜŞTEHÂ ALE’L-FÜSÛS (AHMED BÎCÂN) | Ahmed-i Bîcân, Ahmed Bîcân, Yazıcıoğlu Ahmed Bîcân, Şeyh Ahmed Bîcân Efendi bin Sâlih Efendi, Ahmed İbnü’l-Kâtib | Dr. Mehmet Bilal Yamak |
Görüntüle | ||
11 | RİSÂLE-İ ZİKRULLAH (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Muhammed | Araş. Gör. Harun ALKAN |
Görüntüle | ||
12 | MİSBÂHU’L-ÜNS BEYNE’L-MA’KÛL VE’L-MEŞHÛD FÎ-ŞERHİ MİFTÂHİ’L-GAYB (FENÂRÎ) | Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi | Diğer Edibe Taş |
Görüntüle | ||
13 | ŞERH-İ HADİS-İ ERBÂİN (SOMUNCU BABA) | Somuncu Baba | Prof. Dr. Enbiya Yıldırım |
Görüntüle | ||
14 | ZİKİR RİSÂLESİ/ KELİME-İ TEVHİD ZİKRİ RİSÂLESİ (SOMUNCU BABA) | Somuncu Baba, Hamîdüddîn-i Aksarâyî | Diğer Tuğba Nurlu Ertürk |
Görüntüle | ||
15 | KÂŞİFÜ'L-ESTÂR AN VECHİ'L-ESRÂR (ŞEYH HÂMİD-İ VELÎ) | Şeyh Hâmid-i Velî | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle |