NESTEREN (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN)
tiyatro
Abdülhak Hâmit Tarhan (d. 2 Ocak 1852 - ö. 13 Nisan 1937)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Abdülhak Hâmit Tarhan'ın beş fasıllık bir dramı. Abdülhak Hâmid Tarhan, bu eserini Paris’te yazar ve yayımlar. Yazarın manzum tiyatro çalışmalarının bir başka ürünü olan Nesteren, duraksız, kafiyeli hece vezni ile yazılmıştır. Abdülhak Hâmid Tarhan, Nesteren’in konusunu Pierre Corneille’in Le Cid isimli eserinden almıştır. Kendi eseri ile Le Cid arasındaki ilişkiyi izah etmekte zorlanan yazar “Türkçesi değil, başka türlüsüdür” dese de Nesteren, Le Cid’in bir uyarlaması gibidir.

Abdülhak Hâmid Tarhan pek çok tiyatro eserinde olduğu gibi Nesteren’de de aşk temasını işler. Nesteren’de, iki kardeş arasındaki iktidar mücadelesinin gölgesinde doğup gelişen ve sonu ölümle neticelenen bir aşk ele alınır. Türk-Rus savaşının ilhamı ile yazılan eserde ayrıca şu konulara da değinilir: Yöneticiler, ordularının başında savaş meydanında olmalılar; iktidar sahibi olmalarından dolayı hiç kimseyi hakir görmemeliler, büyüklük taslamamalılar; halka zorla hükmetmemelidirler; yönetici seçiminde yaş değil liyakat önemli olmalıdır. Bu konular alegorik olarak ele alınır. Abdülhak Hâmid Tarhan, alegorik okuma düzeyinde saray ve hükûmeti, dolayısıyla II. Abdülhamid’i Türk-Rus savaşındaki yenilgiden ve dönemin diğer yenilgilerinden sorumlu tutar. Rus çarının ordusunun başında savaş meydanında olduğu halde II. Abdülhamid’in tahtında oturarak savaşı idare etmesini eleştirir.

Nesteren, yazarının ifadesi ile içerisindeki aşk konusu ikinci plâna itilerek hamasi tarafı öne çıkarılmış ve pek çok genci heyecanlandıran bir eser olarak kabul görmüştür. Eserin başına konulmuş olan “Bir İhtar” isimli yazının altında yer alan 1293/1876 tarihi pek çok kişiyi yanıltmış ve eserin baskı tarihi olarak algılanmasına sebep olmuştur. Abdülhak Hâmid, 1878 yılının haziran ayında bazı dostlarına yazdığı mektuplarda eserini yeni bastırdığını ve kitaplarını isimsiz olarak göndereceğinden bahseder. Bu bilgiler ışığında Nesteren 1878 yılında yayımlanmıştır.

Abdülhak Hâmid Tarhan’ın biyografisi için bk. "Abdülhak Hamit Tarhan". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/tarhan-abdulhak-hamit 

Eserden Örnekler


“Behram – (Bağteten)

Geçen Hind muharebesinde adüvv

Bizde ne kal’a bıraktı ne ordu!

Çipal-i Hind bilcümle erkânıyla,

Sarayı, sarayının sükkânıyla

Tahtgâhına kadar yürüdü!

Dünyaları havf u dehşet bürüdü.

Hıfz-ı vatan yolunda pîr u vicdan,

Kavî ve nâtüvan zükûr u nisvan

Herkesler silaha sarılıp gitti…

Devletin esası tezelzül etti!

Belki ecdadımızın kemikleri

Harekete gelmiştir desem yeri!

Sen yine mezartaşı gibi durdun,

Milletin na’şına çıkıp oturdun! 

Taht-ı hükûmet zannederek hâlâ

Şu yaslandığın serîr değil musallâ!

Namazın kılındı. Kımıldanmadın!

Gazanfer –

Beni aldattılar…

Behram –

Sen aldanmadın.

Sen halkı aldattın.

Gazanfer –

Nihayet.

Kaldım ya… Bu da bir muzafferiyet.

Ancak millet fenâya müncer gibi…

Olsun!..

Behram –

Sen kaldın! Fakat hançer gibi

Halkın gönlüne saplanıp da kaldın!

Ananı ayaklar altına aldın

Vatanı batırdın da çıktın!” (s. 54-56)

“Behram –

Te’min-i âsâyiş, halka mukabil,

Buradan senin gitmenle de kabil.

Sen gitmeyip bana teklif-i sefer

Neden icab ediyor, Şah Gazanfer?

Çünkü Şah Gazanfer’de saltanat var,

Âciz Behram’da ise meskenet var!

Çünkü âcizi kovmak müşkül değil.

Saltanattan ayrılmak ise müşkül!

Çünkü bedbahtım! Çünkü bahtiyarsın!

Çünkü beni nefsinden dûn sayarsın!

Öyle değil mi?

Gazanfer –

Nefsim senden akdem.

Behram –

Unvanın melikse de cinsin âdem.

Herkes insanlıkta herkesle yeksân,

İnsan hükümdarsa hükümdar insan.

Mertebeden farkımız olur.Lakin

Hissiyâtça tefavüt yar-i mümkün.

Mertebeden sen muktedir, ben hakîr.

Fazileten ben hükümdar, sen fakîr.

Ben Şehzade Behram, sen Şah Gazanfer.

Sen sinen galip, ben fazlen muzaffer.

Sen mütegallip olduğundan me’cur;

Ben bî-kudret olduğum için mehcûr.

Bana kaza hükmetmiş sana kader…

İşte farkımız bu kadar mukadder!” (Tarhan 2002: 179-181).

Kaynakça


Akün, Ömer Faruk (1967). “Abdülhak Hâmid’in Basılı Eserleri Hakkında Yeni Bilgiler”. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. XV (15): 107-159.

Enginün, İnci (2006). “Abdülhak Hâmid Tarhan”. Tanzimat Edebiyatı, Ankara: Akçağ Yayınları. 411-555.

Karaburgu, Oğuzhan (2011). “Abdülhak Hâmid Tarhan'ın Tiyatro Eserlerine Yeni Bir Tasnif Teklifi”. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. 6: 273-284.

Karaburgu, Oğuzhan (2012). Şâirin Sahneye Düşen Gölgesi, Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Tiyatroları Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Kesit Yayınları.

Tarhan, Abdülhak Hâmid (yty.), Nesteren, Mukaffa bir facia, 215 s.

Tarhan, Abdülhak Hâmid (1994). Abdülhak Hâmid’in Hatıraları. (hzl: İnci Enginün). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Tarhan, Abdülhak Hâmid (1995). Abdülhak Hâmid’in Mektupları-I-II. (hzl: İnci Enginün). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Tarhan, Abdülhak Hâmid (2002). Macerâ-yı Aşk, Nesteren, Zeynep, Hakan. (hzl. İnci Enginün). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Atıf Bilgileri


Karaburgu, Oğuzhan. "NESTEREN (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/nesteren-abdulhak-hamit-tarhan-tees-1865. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MACERÂ-YI AŞK (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
2 SABR U SEBAT (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
3 İÇLİ KIZ (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
4 DUHTER-İ HİNDÛ (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
5 NAZİFE (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
6 SAHRA (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Tarhan Prof. Dr. İHSAN SAFİ
Görüntüle
7 TÂRIK yahud ENDÜLÜS FETHİ (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
8 TEZER YAHUT MELİK ABDURRAHMANÜ’S-SÂLİS (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Târhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
9 EŞBER (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
10 MAKBER (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Tarhan Prof. Dr. İHSAN SAFİ
Görüntüle
11 ÖLÜ (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Tarhan Prof. Dr. İHSAN SAFİ
Görüntüle
12 BELDE YAHUT DİVANELİKLERİM (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Tarhan Prof. Dr. İHSAN SAFİ
Görüntüle
13 BUNLAR ODUR (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Tarhan Prof. Dr. İHSAN SAFİ
Görüntüle
14 HACLE (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Tarhan Prof. Dr. İHSAN SAFİ
Görüntüle
15 KAHBE YAHUT BİR SEFİLENİN HASBİHALİ (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Tarhan Dr. Ayşe Sandıkkaya Aşır
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle