- Yazar Biyografisi (TEİS)
Abdülhak Hâmit Tarhan - Madde Yazarı: Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
- Eser Yazılış Tarihi:1878
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Tiyatro
- Yayın Tarihi:02/09/2022
NESTEREN (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN)
tiyatroAbdülhak Hâmit Tarhan (d. 2 Ocak 1852 - ö. 13 Nisan 1937)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Abdülhak Hâmit Tarhan'ın beş fasıllık bir dramı. Abdülhak Hâmid Tarhan, bu eserini Paris’te yazar ve yayımlar. Yazarın manzum tiyatro çalışmalarının bir başka ürünü olan Nesteren, duraksız, kafiyeli hece vezni ile yazılmıştır. Abdülhak Hâmid Tarhan, Nesteren’in konusunu Pierre Corneille’in Le Cid isimli eserinden almıştır. Kendi eseri ile Le Cid arasındaki ilişkiyi izah etmekte zorlanan yazar “Türkçesi değil, başka türlüsüdür” dese de Nesteren, Le Cid’in bir uyarlaması gibidir.
Abdülhak Hâmid Tarhan pek çok tiyatro eserinde olduğu gibi Nesteren’de de aşk temasını işler. Nesteren’de, iki kardeş arasındaki iktidar mücadelesinin gölgesinde doğup gelişen ve sonu ölümle neticelenen bir aşk ele alınır. Türk-Rus savaşının ilhamı ile yazılan eserde ayrıca şu konulara da değinilir: Yöneticiler, ordularının başında savaş meydanında olmalılar; iktidar sahibi olmalarından dolayı hiç kimseyi hakir görmemeliler, büyüklük taslamamalılar; halka zorla hükmetmemelidirler; yönetici seçiminde yaş değil liyakat önemli olmalıdır. Bu konular alegorik olarak ele alınır. Abdülhak Hâmid Tarhan, alegorik okuma düzeyinde saray ve hükûmeti, dolayısıyla II. Abdülhamid’i Türk-Rus savaşındaki yenilgiden ve dönemin diğer yenilgilerinden sorumlu tutar. Rus çarının ordusunun başında savaş meydanında olduğu halde II. Abdülhamid’in tahtında oturarak savaşı idare etmesini eleştirir.
Nesteren, yazarının ifadesi ile içerisindeki aşk konusu ikinci plâna itilerek hamasi tarafı öne çıkarılmış ve pek çok genci heyecanlandıran bir eser olarak kabul görmüştür. Eserin başına konulmuş olan “Bir İhtar” isimli yazının altında yer alan 1293/1876 tarihi pek çok kişiyi yanıltmış ve eserin baskı tarihi olarak algılanmasına sebep olmuştur. Abdülhak Hâmid, 1878 yılının haziran ayında bazı dostlarına yazdığı mektuplarda eserini yeni bastırdığını ve kitaplarını isimsiz olarak göndereceğinden bahseder. Bu bilgiler ışığında Nesteren 1878 yılında yayımlanmıştır.
Abdülhak Hâmid Tarhan’ın biyografisi için bk. "Abdülhak Hamit Tarhan". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/tarhan-abdulhak-hamit
Eserden Örnekler
“Behram – (Bağteten)
Geçen Hind muharebesinde adüvv
Bizde ne kal’a bıraktı ne ordu!
Çipal-i Hind bilcümle erkânıyla,
Sarayı, sarayının sükkânıyla
Tahtgâhına kadar yürüdü!
Dünyaları havf u dehşet bürüdü.
Hıfz-ı vatan yolunda pîr u vicdan,
Kavî ve nâtüvan zükûr u nisvan
Herkesler silaha sarılıp gitti…
Devletin esası tezelzül etti!
Belki ecdadımızın kemikleri
Harekete gelmiştir desem yeri!
Sen yine mezartaşı gibi durdun,
Milletin na’şına çıkıp oturdun!
Taht-ı hükûmet zannederek hâlâ
Şu yaslandığın serîr değil musallâ!
Namazın kılındı. Kımıldanmadın!
Gazanfer –
Beni aldattılar…
Behram –
Sen aldanmadın.
Sen halkı aldattın.
Gazanfer –
Nihayet.
Kaldım ya… Bu da bir muzafferiyet.
Ancak millet fenâya müncer gibi…
Olsun!..
Behram –
Sen kaldın! Fakat hançer gibi
Halkın gönlüne saplanıp da kaldın!
Ananı ayaklar altına aldın
Vatanı batırdın da çıktın!” (s. 54-56)
“Behram –
Te’min-i âsâyiş, halka mukabil,
Buradan senin gitmenle de kabil.
Sen gitmeyip bana teklif-i sefer
Neden icab ediyor, Şah Gazanfer?
Çünkü Şah Gazanfer’de saltanat var,
Âciz Behram’da ise meskenet var!
Çünkü âcizi kovmak müşkül değil.
Saltanattan ayrılmak ise müşkül!
Çünkü bedbahtım! Çünkü bahtiyarsın!
Çünkü beni nefsinden dûn sayarsın!
Öyle değil mi?
Gazanfer –
Nefsim senden akdem.
Behram –
Unvanın melikse de cinsin âdem.
Herkes insanlıkta herkesle yeksân,
İnsan hükümdarsa hükümdar insan.
Mertebeden farkımız olur.Lakin
Hissiyâtça tefavüt yar-i mümkün.
Mertebeden sen muktedir, ben hakîr.
Fazileten ben hükümdar, sen fakîr.
Ben Şehzade Behram, sen Şah Gazanfer.
Sen sinen galip, ben fazlen muzaffer.
Sen mütegallip olduğundan me’cur;
Ben bî-kudret olduğum için mehcûr.
Bana kaza hükmetmiş sana kader…
İşte farkımız bu kadar mukadder!” (Tarhan 2002: 179-181).
Kaynakça
Akün, Ömer Faruk (1967). “Abdülhak Hâmid’in Basılı Eserleri Hakkında Yeni Bilgiler”. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi. XV (15): 107-159.
Enginün, İnci (2006). “Abdülhak Hâmid Tarhan”. Tanzimat Edebiyatı, Ankara: Akçağ Yayınları. 411-555.
Karaburgu, Oğuzhan (2011). “Abdülhak Hâmid Tarhan'ın Tiyatro Eserlerine Yeni Bir Tasnif Teklifi”. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. 6: 273-284.
Karaburgu, Oğuzhan (2012). Şâirin Sahneye Düşen Gölgesi, Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Tiyatroları Üzerine Bir İnceleme. İstanbul: Kesit Yayınları.
Tarhan, Abdülhak Hâmid (yty.), Nesteren, Mukaffa bir facia, 215 s.
Tarhan, Abdülhak Hâmid (1994). Abdülhak Hâmid’in Hatıraları. (hzl: İnci Enginün). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Tarhan, Abdülhak Hâmid (1995). Abdülhak Hâmid’in Mektupları-I-II. (hzl: İnci Enginün). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Tarhan, Abdülhak Hâmid (2002). Macerâ-yı Aşk, Nesteren, Zeynep, Hakan. (hzl. İnci Enginün). İstanbul: Dergâh Yayınları.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MACERÂ-YI AŞK (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) | Abdülhak Hâmit Tarhan | Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu |
Görüntüle | ||
2 | SABR U SEBAT (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) | Abdülhak Hâmit Tarhan | Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu |
Görüntüle | ||
3 | İÇLİ KIZ (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) | Abdülhak Hâmit Tarhan | Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu |
Görüntüle | ||
4 | DUHTER-İ HİNDÛ (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) | Abdülhak Hâmit Tarhan | Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu |
Görüntüle | ||
5 | NAZİFE (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) | Abdülhak Hâmit Tarhan | Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu |
Görüntüle | ||
6 | SAHRA (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) | Abdülhak Hamit Tarhan | Prof. Dr. İHSAN SAFİ |
Görüntüle | ||
7 | TÂRIK yahud ENDÜLÜS FETHİ (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) | Abdülhak Hâmit Tarhan | Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu |
Görüntüle | ||
8 | TEZER YAHUT MELİK ABDURRAHMANÜ’S-SÂLİS (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) | Abdülhak Hamit Târhan | Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu |
Görüntüle | ||
9 | EŞBER (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) | Abdülhak Hâmit Tarhan | Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu |
Görüntüle | ||
10 | MAKBER (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) | Abdülhak Hamit Tarhan | Prof. Dr. İHSAN SAFİ |
Görüntüle | ||
11 | ÖLÜ (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) | Abdülhak Hamit Tarhan | Prof. Dr. İHSAN SAFİ |
Görüntüle | ||
12 | BELDE YAHUT DİVANELİKLERİM (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) | Abdülhak Hamit Tarhan | Prof. Dr. İHSAN SAFİ |
Görüntüle | ||
13 | BUNLAR ODUR (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) | Abdülhak Hamit Tarhan | Prof. Dr. İHSAN SAFİ |
Görüntüle | ||
14 | HACLE (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) | Abdülhak Hamit Tarhan | Prof. Dr. İHSAN SAFİ |
Görüntüle | ||
15 | KAHBE YAHUT BİR SEFİLENİN HASBİHALİ (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) | Abdülhak Hamit Tarhan | Dr. Ayşe Sandıkkaya Aşır |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |