- Yazar Biyografisi (TEİS)
Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov - Madde Yazarı: Prof. Dr. Beyhan KESİK
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Azerbaycan
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Bilinmiyor
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:29/11/2021
NESÂYİH/KİTÂB-I NASÎHAT/NASÎHATNÂME (KUDSÎ)
ahlaki eserKudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov (d. 1208/1794 - ö. 1262/1846)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Abbaskulu Ağa Bakıhanov’un ahlaki ve didaktik eseri. Kitab-i Nasîhat ve Nasihatnâme olarak da anılar eser, “Dibace”, yüz üç nasihati içeren “Nasîhat ve Hitâb-ı be Etfâl” bölümlerinden oluşur. Dibace; besmele, Tanrı’ya dua ve Hz. Peygamber’e övgü ile başlar. Bu bölümde Bakıhanov; ahlak kitaplarının çok ayrıntılı olduğundan, büyüklere hitap etmesinden yakınır ve eserini bu yüzden çocuklar için anlaşılır bir üslupla yazdığını söyler.
Eserde büyüklere saygı, anne ve babayı sevme ve onların sözünden çıkmama, akrabaya sevgi, dostluk, sadakat, işte doğruluk ve dürüstlük, kötü huylu kimselerle arkadaşlık etmeme, hoşlanmadığı bir davranışı başkasına uygun görmeme, sabırlı olma, tembellikten ve nefretten uzak durma, ilim tahsil etme, gençleri eğitme amaçlanmıştır. Eser bu hâliyle yazarın Tehzîbü’l-Ahlâk adlı eserinin özeti gibidir (Kasımzade 2017: 147-148).
Bakıhanov, Nesâyih’te ele aldığı çocuk eğitimini, başlangıç noktası olarak kabul etmiş, toplumsal sorunların çözümüne ilişkin önerilerini kamu yararı ve toplum düzen görüşlerine dayandırmıştır (Aliyev 2008: 91). Eserin orijinal dili hakkında kesin bilgi bulunmamakla beraber Farsça yazıldığı ve sonradan Azerbaycan Türkçesine tercüme edildiği üzerinde durulmaktadır. Azerbaycan Bilimler Akademisi Yazmalar Enstitüsü Kütüphanesi A–153/2941, C–283/10148, M–124, D–367/259, D–395/262, B–2462/3002, A–58/501, A–777 numaralarda kayıtlı yedi nüshası bulunan eser, Emin Aliyev tarafından tanıtılıp yayımlanmıştır (2008).
Yazarın biyografisi için bk. “Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kudsi-abbaskulu-aga-bakihanov
Eserden Örnekler
Türkçe Metin'den
Her kese ki yetişdin selâm ver. Eğer sana söz dese ona edeb ve hürmet ile cevâb ver, tâ hamı seni dost ve aziz tutsun. Ele kimseler ile yoldaşlık ele ki büyükler onlara yahşı desinler. Eclâf ve herze-gû adamlardan uzak ol, tâ sen dahi onlar kimi olmayasan. … Heç kesin yamanlığını bir şehsin yanında danışma, çünki o adam eğer dostdur, senin hakkında bed-gümân olar, eğer düşmendir, senin dediyini o kese yetirer. Yalan demekden özünü sahla. Çün bir kimsene bu hasiyyeti sende bilsw, senin doğru sözüne dahi baver etmez. Bir şehs ki gelib özgenin eybini senin yanında dese, ondan uzak ol ki, senin de eybini özgelere deyer (Köçerli 2017: 278).
Farsça Metin'den
Nasîhat-ı pencâh u pencum: Der kârhâ bâ kesân-ı dânâter ez hod ki sâhib-i garaz nebâşend meşveret kon! Akl tenhâ netevâned ki salâh-ı her kârî râ bedâned.
Nasîhat-ı pencâh u şeşum: Kadr-i suhan râ ez hâl-i gûyende-i ân kıyâs mekon! Gâh bâşed ki nâ-dân suhan-ı hûbî gûyed ki dânâyân der ân hayrân bemânend ve dânâ çünân iştibâh koned ki cuhhâl nekonend.
… (Aliyev 2008: 100).
Kaynakça
Aliyev, Emin (2008). “Son Dönem Azerbaycan/Türk Düşünürlerinden Abbaskulu Bakühanlı ve Nesâyih İsimli Eseri”. İslâm Araştırmaları Dergisi (20): 79-114.
Kasımzade, Feyzulla (2017). XIX Esr Azerbaycan Edebiyatı Tarihi. Bakü: Elm ve Tahsil.
Kesik, Beyhan. "TEHZÎBÜ’L-AHLÂK (KUDSÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tehzibu-l-ahlak-kudsi. [Erişim Tarihi: 29 Kasım 2021].
Köçerli, Firudun Bey (2005). Azerbaycan Edebiyatı. İki Cildde I Cild. Bakı. Avrasiyya Press.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | RİYÂZU’L-KUDS (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Dr. Sultan Şenödeyici |
Görüntüle | ||
2 | TEHZÎBÜ’L-AHLÂK (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
3 | AYNU’L-MÎZÂN (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
4 | MİŞKÂTU’L-ENVÂR (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
5 | MİR’ATÜ’L-CEMÂL (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
7 | GÜLİSTÂN-I İREM (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Araş. Gör. Dr. Orhan Baldane |
Görüntüle | ||
8 | KİTÂB-I ASKERİYE (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ÂCİZ) | Âciz, Ali Akber | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
11 | KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
12 | KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (DİLSÛZ) | Dilsûz, Muhammed Emîn | Prof. Dr. Yakup POYRAZ |
Görüntüle | ||
14 | [DÎVÂN] (ANDELÎB) | Andelîb Karacadağî | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
15 | GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR) | Fakîr, Hacı Ağa | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
16 | SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) | Halhâlî, Muhammed Bâkir | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (HASAN) | Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov | Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN |
Görüntüle | ||
18 | TİLKİ İLE KURT (HASAN) | Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov | Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan |
Görüntüle |