NESÂYİH/KİTÂB-I NASÎHAT/NASÎHATNÂME (KUDSÎ)
ahlaki eser
Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov (d. 1208/1794 - ö. 1262/1846)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Abbaskulu Ağa Bakıhanov’un ahlaki ve didaktik eseri. Kitab-i Nasîhat ve Nasihatnâme olarak da anılar eser, “Dibace”, yüz üç nasihati içeren “Nasîhat ve Hitâb-ı be Etfâl” bölümlerinden oluşur. Dibace; besmele, Tanrı’ya dua ve Hz. Peygamber’e övgü ile başlar. Bu bölümde Bakıhanov; ahlak kitaplarının çok ayrıntılı olduğundan, büyüklere hitap etmesinden yakınır ve eserini bu yüzden  çocuklar için anlaşılır bir üslupla yazdığını söyler.

Eserde büyüklere saygı, anne ve babayı sevme ve onların sözünden çıkmama, akrabaya sevgi, dostluk, sadakat, işte doğruluk ve dürüstlük, kötü huylu kimselerle arkadaşlık etmeme, hoşlanmadığı bir davranışı başkasına uygun görmeme, sabırlı olma, tembellikten ve nefretten uzak durma, ilim tahsil etme, gençleri eğitme amaçlanmıştır. Eser bu hâliyle yazarın Tehzîbü’l-Ahlâk adlı eserinin özeti gibidir (Kasımzade 2017: 147-148).

Bakıhanov, Nesâyih’te ele aldığı çocuk eğitimini, başlangıç noktası olarak kabul etmiş, toplumsal sorunların çözümüne ilişkin önerilerini kamu yararı ve toplum düzen görüşlerine dayandırmıştır (Aliyev 2008: 91). Eserin orijinal dili hakkında kesin bilgi bulunmamakla beraber Farsça yazıldığı ve sonradan Azerbaycan Türkçesine tercüme edildiği üzerinde durulmaktadır. Azerbaycan Bilimler Akademisi Yazmalar Enstitüsü Kütüphanesi A–153/2941, C–283/10148, M–124, D–367/259, D–395/262, B–2462/3002, A–58/501, A–777 numaralarda kayıtlı yedi nüshası bulunan eser, Emin Aliyev tarafından tanıtılıp yayımlanmıştır (2008).

Yazarın biyografisi için bk. “Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kudsi-abbaskulu-aga-bakihanov 

Eserden Örnekler


Türkçe Metin'den 

Her kese ki yetişdin selâm ver. Eğer sana söz dese ona edeb ve hürmet ile cevâb ver, tâ hamı seni dost ve aziz tutsun. Ele kimseler ile yoldaşlık ele ki büyükler onlara yahşı desinler. Eclâf ve herze-gû adamlardan uzak ol, tâ sen dahi onlar kimi olmayasan. … Heç kesin yamanlığını bir şehsin yanında danışma, çünki o adam eğer dostdur, senin hakkında bed-gümân olar, eğer düşmendir, senin dediyini o kese yetirer. Yalan demekden özünü sahla. Çün bir kimsene bu hasiyyeti sende bilsw, senin doğru sözüne dahi baver etmez. Bir şehs ki gelib özgenin eybini senin yanında dese, ondan uzak ol ki, senin de eybini özgelere deyer (Köçerli 2017: 278).


Farsça Metin'den

Nasîhat-ı pencâh u pencum: Der kârhâ bâ kesân-ı dânâter ez hod ki sâhib-i garaz nebâşend meşveret kon! Akl tenhâ netevâned ki salâh-ı her kârî râ bedâned.

Nasîhat-ı pencâh u şeşum: Kadr-i suhan râ ez hâl-i gûyende-i ân kıyâs mekon! Gâh bâşed ki nâ-dân suhan-ı hûbî gûyed ki dânâyân der ân hayrân bemânend ve dânâ çünân iştibâh koned ki cuhhâl nekonend.

… (Aliyev 2008: 100).

Kaynakça


Aliyev, Emin (2008). “Son Dönem Azerbaycan/Türk Düşünürlerinden Abbaskulu Bakühanlı ve Nesâyih İsimli Eseri”. İslâm Araştırmaları Dergisi (20): 79-114.

Kasımzade, Feyzulla (2017). XIX Esr Azerbaycan Edebiyatı Tarihi. Bakü: Elm ve Tahsil.

Kesik, Beyhan. "TEHZÎBÜ’L-AHLÂK (KUDSÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tehzibu-l-ahlak-kudsi. [Erişim Tarihi: 29 Kasım 2021].

Köçerli, Firudun Bey (2005). Azerbaycan Edebiyatı. İki Cildde I Cild. Bakı. Avrasiyya Press.

Atıf Bilgileri


KESİK, Beyhan. "NESÂYİH/KİTÂB-I NASÎHAT/NASÎHATNÂME (KUDSÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/nesayih-kitab-i-nasihat-nasihatname-kudsi. [Erişim Tarihi: 18 Ekim 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 RİYÂZU’L-KUDS (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Dr. Sultan Şenödeyici
Görüntüle
2 TEHZÎBÜ’L-AHLÂK (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
3 AYNU’L-MÎZÂN (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
4 MİŞKÂTU’L-ENVÂR (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
5 MİR’ATÜ’L-CEMÂL (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
6 DÎVÂN (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
7 GÜLİSTÂN-I İREM (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Araş. Gör. Dr. Orhan Baldane
Görüntüle
8 KİTÂB-I ASKERİYE (KUDSÎ) Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
9 DÎVÂN (ÂCİZ) Âciz, Ali Akber Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
10 DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
11 KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
12 KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
13 DÎVÂN (DİLSÛZ) Dilsûz, Muhammed Emîn Prof. Dr. Yakup POYRAZ
Görüntüle
14 [DÎVÂN] (ANDELÎB) Andelîb Karacadağî Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
15 GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR) Fakîr, Hacı Ağa Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
16 SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) Halhâlî, Muhammed Bâkir Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
17 DÎVÂN (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN
Görüntüle
18 TİLKİ İLE KURT (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan
Görüntüle