NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ)
müzik nazariyatı
Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz (d. 830/1426'dan önce - ö. 902/1496-97)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Abdülazîz Merâgî-zâde’nin müzik nazariyatı konusundaki eseri. Yazar, Nekâvetü’l-Edvâr'ı 854/1451 yılı civarında II. Mehmed’i tebrik için Farsça olarak Sistemciler Müzik Ekolü anlayışı doğrultusunda yazmıştır. Eser bir mukaddime, on iki fasıl ve bir hâtimeden oluşur. Hâce Abdülazîz, musiki ve ilminin ne olduğunu açıklayan girişten sonra edvâr, tabaka, müzikal geçişler, uyumluluk, makamlar, ikalar ve çalgıların sınıflandırılmasından bahsetmiştir. Fikirlerinde babası Abdülkâdir’in görüşlerini takip etmiş, 12 makam, 6 âvâze, 24 şubenin tanımlarını yapmış, kendi icat ettiği makamları bile bu sayılara eklememiştir. Kitapta, icat ettiği safaşube makamında II. Murâd, şahişube makamında II. Mehmed için kendisine ait şiirlerden yaptığı bestelerinden  söz etmiştir. Ayrıca Vetedüssadr (göğüs direği), Darbülmecnûn (çılgın vuruş) adlarını verdiği iki usulle Tervîh adını verdiği yatık teltınlak kanungillerden bir çalgı icat ettiğini söylemiştir. Eser, aynı zamanda Anadolu’da Yûsuf Kırşehrî’den itibaren yükselen ve adına Yeni Sistemciler Müzik Ekolü denen anlayıştan, ekolün icat ettiği yeni makam terkiplerinden, yazılan kitaplardan ve yazarlarından hiç bahsetmeyerek, yeni görüşlere karşı bir çeşit gizli reddiye anlamını taşımaktadır. 

Nekâvetü’l-Edvâr’ın iki yazması üzerinden Koç (2010) tercüme yöntemiyle doktora tezi yapmış, İranlı iki araştırmacı Khazrai ve Azadehfar (2018) eserdeki makam dizilerini inceleyen bir makale yayımlamışlardır. 

Yazarın biyografisi için bk. "Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdulaziz-abdulkadirzade-hace-abdulaziz 

Eserden Örnekler



Kaynakça


Khazrai, Babek ve M. Azadehfar (2018). "Abdulazîz b. Abdulkâdir Merâgî ve İbda'ât-ı Û der Mûsikî". Âyîne-i Mîrâs, (62): 173-184.

Koç, Ferdi (2010). Abdülaziz b. Abdülkâdir Merâgî ve “Nekâvetü’l-Edvâr” İsimli Eserinin XV. Yüzyıl Mûsikî Nazariyatındaki Yeri. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.  

Uslu, Recep (2006). "Nekâvetu'l-edvâr". İslâm Ansiklopedisi. C. 32. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 548-549.

Atıf Bilgileri


Uslu, Recep. "NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/nekavetu-l-edvar-hace-abdulaziz. [Erişim Tarihi: 29 Ocak 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
2 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
3 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
4 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
5 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
6 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
7 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
8 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
9 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
10 HÜSN Ü DİL (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle