- Yazar Biyografisi (TEİS)
Süleyman Nâfiz - Madde Yazarı: Mert KIZILASLAN
- Eser Yazılış Tarihi:1305/1888
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Hikâye (Öykü)
- Yayın Tarihi:15/04/2022
NEBAHAT [BİR TÜFENGİN HATIRASI] (SÜLEYMAN NÂFİZ)
hikâyeSüleyman Nâfiz (d. 29 Ocak 1869- 4 Ocak 1927)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Süleyman Nâfiz’in 1305/1888 yılında yayımlanan eseri. Hikâyenin adı “Bir Tüfengin Hatırası” olup “Nebâhat” eserin üst başlığının adıdır. Yazar, cüz cüz vücuda getirmeyi kararlaştırdığı eserlerin neşrini bu isim altında yapacağını mukaddimede belirtmiş ise de bu üst başlıkla başka bir eseri yayımlanmamıştır. Eser, o dönemde avcılığa merak salmış olan gençlere bir “ders-i ibret” olmak üzere kaleme alınmıştır. Hikâye kişileri Britanya’da bir çiftlik sahibi olan Mösyö Z. ile ailesi ve arkadaşlarından ibarettir. Mösyö Z. av meraklısı bir zattır ve zaman zaman arkadaşlarını çiftliğine davet ederek onlarla ava çıkar. Mösyö Z.’nin Marie Laurence de Blanche adında genç bir kızı da vardır ve kızın nişanlısı olan delikanlı da av meraklısıdır.
Hikâyede Mösyö Z.’nin eşi av sırasında birine zarar gelmesinden çekindiğini çeşitli vesilelerle dile getirir, Mösyö Z. ise bu korkunun yersiz olduğunu söyler. Bir gün Mösyö Z. ile arkadaşları, yanlarında Marie Laurence de Blanche ve nişanlısı olduğu hâlde ava çıkarlar. Blanche biraz arkada kaldığı için, onları söğütlerin içinden geçerek takip eder. Bir aralık nişanlısı, avdaki maharetini kayınpederine gösterme isteğiyle bir söğüt ağacının alt dalına konmuş olan bir kuşa ateş eder. Kurşun kuşu sıyırıp o esnada söğüt ağacının arkasında bulunan Blanche’a da isabet eder. Blanche acı içinde “Biçare validem haklıymış.” der. Sonrasında hep birlikte çiftliğe dönerler. Delikanlı ise pişmanlıkla nehir kenarına gider, intihar etmeyi düşünürse de buna teşebbüs etmez. Genç kız bir süre sonra iyileşir; ancak delikanlı aklını yitirmiştir. Blanche ile annesi delikanlının kaldığı eve gittiklerinde delikanlı kızı tanımaz; onu öldürdüğünü sanmaktadır. Blanche, evlilikten soğumuş olsa da bir zaman sonra nişanlısının hâline acıdığı için ona evlilik tekliflerinde bulunmaya başlar; ancak delikanlının akli dengesi bir daha yerine gelmez. Hikâye, “İşte avcılık belasıyla bir genç, acıklı yeis ü merak, diğeri suzişli bir ızdırab u iftirak içinde kalmıştır. İbret!!..” cümleleriyle sona erer.
Hikâye; kıssadan hisse türünden olması ve anlatıcının okurla konuşması bakımından Tanzimat anlayışına, duygu yüklü tasvirler ve vakanın trajikliğini besleyen bir üsluba sahip olması bakımından Ara Nesil duyarlığına yakındır.
Eserden Örnekler
Arz, ezhan-ı beşerin saymaktan izhar-ı acz ettiği devr ü seyahatini o gün de itmam etti. Güneş, teverrüm etmiş şebab gibi guruba temayül eyledi.
Gurubun -mahzuniyetle mümtezic olmuş olan- letafeti herkesin gönlüne hüzünle karışık bir mesruriyet ilka ediyordu.
Heyhat!...
Gurubun hazin manzarasıyla kesb-i telezzüz eden Mösyö Z.’nin zevcesi bir hiss-i kable’l-vuku eseri olmak üzere evvelce söylediği sözleri unuttu.
Gurubun letafet-i hazinanesi, Blanş’ın [Blanche’nin] vücudundan akacak kanları musavver bir levha-i matem gibi fikre tasvir-i dehşet edeceğini kim hatıra getirir!
Afak karardı. Şairlerin latif latif tavsiflerine mazhar olup hakkıyla tasviri mümkün olamayan mehtap, matem elbisesine bürünmüş bir insan perisinin gam-gin [gemgin] çehresinde ara sıra lem‘a-nisâr olan âsâr-ı tebessüm gibi kara bulutlar içinde bazen nurlarını saçıyordu. (Süleyman Nâfiz 1305/1888: 8-9).
Kaynakça
Binark, İsmet, Nejat Sefercioğlu (1970). Ölümünün 100. Yıldönümü Münasebetiyle Süleyman Nazif Bibliyografyası. Ankara: Milli Kütüphane Yayınları.
Bingöl, Ulaş (2016). “Süleyman Nazif Bibliyografyası”. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15: 145-152.
Süleyman Nâfiz (1305/1888). Nebâhat (Bir Tüfengin Hatırası). İstanbul: Servet Gazetesi Matbaası.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DİVANÇE (ŞEVKET, MEHMED) | Şevket, Mehmed | Prof. Dr. Ekrem Bektaş |
Görüntüle | ||
2 | MUHARRERÂT-I NİSVÂN (MUSTAFA REŞİT) | Mustafa Reşit | Dr. Gonca ARKON TEKİNEL |
Görüntüle | ||
3 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
4 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
5 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
6 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
7 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
8 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
9 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
10 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
11 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
12 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |