NAZMÜ'L-LE'ÂLÎ (FERDÎ)
mesnevi
Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendi (d. ?/? - ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ferdî’nin nakşbendî usûl ve âdâbını manzum biçimde ele aldığı eseri. Eserin mevcut iki nüshası vardır (Bal 2014: 10).

Abdullah Ferdî, kaleme aldığı bu eseri “her [bir] hurûfu dürr ü mercân”, “her beytidir bir kasr-ı irfân”, “her mısrâ’ı bir bâb-ı iz’ân”, “serâpâ her sutûru dürr ü mercân” ifadeleriyle övmüş, değeri ve muhtevasından dolayı eserine Nazmü’l-leâlî ve Kenzü’l-meânî ismini vermiştir. Ayrıca esere Kenzü’l-maârif de denilmesinin uygun olduğunu söylemiştir. Abdullah Ferdî, eserini sâliklerin kâmil bir îmâna sahip olabilmeleri için yazdığını belirtmiştir (Bal 2014: 19).

Klasik tertipte yazılan eser, besmele, Allah’a hamd, peygambere salât ve selâm ile başlamaktadır (Bal 2014: 20). Aruzun mefâîlün/ mefâîlün/ feûlün kalıbıyla mesnevi şeklinde yazılmıştır. Eserde genel olarak Nakşbendî tarîkatının özellikleri, diğerlerinden farkları, mürşidin vasıfları, mürîd olabilmenin şartları gibi konulara değinilmiştir. Nakşbendîlerin dört ana yolu olan sohbet, zikir, râbıta ve teveccüh konuları ayrıntılı biçimde anlatılmıştır (Bal 2014: 10).

Eserin sonunda eserin adlandırılması ve değeri üzerinde durulmuş, Allah’a hamd, Hz. Peygamber’e sâlât, sahabe ve Nakşî büyüklerine selâm edilerek eser sonlandırılmıştır (Bal 2014: 22).

Nazmü’l-leâlî, yüksek lisans tezi olarak çalışılmıştır (Bal 2004).

Şairin biyografisi için bk. “Ferdî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ferdi-seyh-haci-abdullah-ferdi

Eserden Örnekler


Ola zāhirde hāl-i istikāmet Şeri‘atde ola gāyet ‘adālet Dahı bātında envār-ı tarîkat Katı çok dürlü āsār-ı hakîkat Velîkin olamazsın aña vākıf Ol esrār-ı Hudā’dır bilür ‘ārif Velîkin saña kāfìdür beyānım Bu rütbe söyleyebilür zebanım Ziyāde keşf-i kudret yok dilümde Degildür anı tahkîkāt elümde Odur Hakk’ıñ zuhûr u vāridātı Kalem gibi yazarum hāsılātı Benim anı beyānda medhalüm yok Velîkin tercemānlık eylerüm çok Halāsla eyledüñse şeyhi ikrār Yürü teslîm eyle nefsini var Beyān idem saña ben çend ādāb Edeble feth olur bil cümle ebvāb (Bal 2014: 68-69).

Kaynakça


Abdullah Ferdî. Nazmü’l-Le'âlî ve Kenzü’l-meânî. Süleymaniye Ktp. Yazma Bağışlar Bölümü, nr. 1220.

Abdullah Ferdî. Mecmua. Süleymaniye Ktp. Pertev Paşa Bölümü Bölümü. nr.266.

Bal, Ayşenur (2014). Abdullah Ferdî’nin Nazmü’l-leâlî ve Kenzü’l-Meânî Adlı Mesnevisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Güleç, Emine. "NAZMÜ'L-LE'ÂLÎ (FERDÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/nazmu-l-le-ali-ferdi. [Erişim Tarihi: 13 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (FERDÎ) Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Dr. Murat Ayar
Görüntüle
2 MEKTUBÂT (FERDÎ) Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Ferdî Efendi Öğr. Gör. MEHMET ALTINOVA
Görüntüle
3 ÂMENTÜ TERCÜMESİ (FERDÎ) Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz Şentürk
Görüntüle
4 TERCÜME-İ HADÎKA-İ NEDİYYE (FERDÎ) Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz Şentürk
Görüntüle
5 MECMUA (FERDÎ) Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz Şentürk
Görüntüle
6 ŞERH-İ SALÂT-I İBN MEŞİŞ (FERDÎ) Ferdî, Şeyh Hacı Abdullah Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz Şentürk
Görüntüle
7 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
8 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
9 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
10 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
11 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
12 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
13 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
14 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
15 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
16 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle