- Yazar Biyografisi (TEİS)
Abdî, Himmet-zâde, Şeyh Abdullâh Efendi - Madde Yazarı: Araş. Gör. Yunus Emre Varol
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Naat
- Yayın Tarihi:29/11/2021
NA'T-I RESÛLÜ'S-SAKALEYN (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE)
"rûz u şeb" redifli kasideAbdî, Himmet-zâde, Şeyh Abdullâh Efendi (d. 1050/1640 - ö. 1122/1710)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Himmet-zâde Abdullah Efendi’nin, Fehîm-i Kadîm’in “rûz u şeb” redifli meşhur na‘tine (Üzgör 1991:98-106) nazire olarak kaleme aldığı kaside. Eser aruzun “fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün/fâ‘ilün” kalıbıyla yazılmıştır.
Şeyhî Mehmed Efendi’nin Vekâyi‘u’l-Fuzalâ’sında (Şeyhî Mehmed Efendi 2018:III/2728) bazı beyit örnekleri bulunan eser, Sadeddin Nüzhet Ergun tarafından da dile getirilmiştir (Ergun yty: I/173). Kasidenin İstanbul Üniversitesi nüshası “Kasîde-i Mihr ü Mâh der-Na‘t-i Resûl-i Ekrem” başlığını taşırken; Nuruosmaniye Kütüphanesi nüshasındaki başlığı ise “Na‘t-i Resûlü’s-Sakaleyn-i Himmet Efendi-zâde” şeklindedir. İki nüsha arasında bazı beyit eksiklikleri ve anlam farkları bulunmaktadır. Bu bağlamda İstanbul Üniversitesi nüshası 44, Nuruosmaniye Kütüphanesi nüshası ise 38 beyittir.
Kasidenin hemen her beyti, Fehîm-i Kadîm’in na‘ti gibi teşbihlerle süslenmiştir. Ayrıca Fehîm’in Himmet-zâde tarafından tanzir edilmesi, Hz. Muhammed için na‘tler yazmayı poetik bir tercih olarak belirleyen şairin edebî kişiliği hakkında da fikir vermektedir.
Kasidenin Nuruosmaniye nüshasındaki metin, Merve Delican’ın Nuruosmaniye Kütüphanesi’ndeki mecmua üzerine hazırladığı yüksek lisans tezinde yayınlanmıştır (Delican 2014:67-69).
Şairin biyografisi için bk. “Abdî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdi-himmetzade
Eserden Örnekler
Mihr ü meh kim ‘âlemi eyler münevver rûz u şeb
Yanmada gûyâ iki mısbâh-ı enver rûz u şeb
Tâbelenmiş iki zerdür gûyiyâ bu mihr ü meh
Kim anı kîse-i kebûd-çarh saklar rûz u şeb
Derd-i serden deste almış mihr ü meh nîlûferin
Gerdiş itmiş çarhun ahvâlin mükedder rûz u şeb
Sâ‘at-i çarha iki şâkûldür bu mihr ü meh
Birisi anun çıkar birisi iner rûz u şeb
Çarh dervîş oldı gûyâ mihr ü mehden tâcına
İki gül dikmiş döner şevk ile muztar rûz u şeb
Mâder-i çarha iki pistân olmış mihr ü meh
Şîr ile nev-kûdegân-ı dehri besler rûz u şeb
Hücre-i çarh içre mihr ü mâh iki sofradur
Nûrla it‘âm ider halkı ser-â-ser rûz u şeb
Keffelerdür mihr ü meh ‘attâr olmış âsmân
Pîş-i mîzânında dirhemlerdür ahter rûz u şeb
Mihr ü meh çün kâse-i zerrîndür sâkî-i çarh
Rind-i mey-nûşa virür mânend-i sâgar rûz u şeb
Zûr-bâz-ı çarh almış destine mihr ü mehi
Gûyiyâ birin atup birini dutar rûz u şeb
İki zerrîn levhdür âmâde olmış mihr ü meh
Tâ ola na‘t-i Nebî anda muharrer rûz u şeb
Şem‘-i eyvân-ı hüdâdur zât-ı pâki mihr ü meh
Olmada pervâne-i nûr-ı Peyember rûz u şeb
Mihr ü mehden rütben ‘âlîdür dokunmaz pertevi
Nice rûy-ı arza sâyen vire zîver rûz u şeb
Mihr ü meh zulmet-zidâ-yı levha-i eşbâh ise
Nûrun eyler safha-i ervâhı enver rûz u şeb
Mihr ü meh çün kâgıd-ı memhûrdur cerrâr-ı çarh
Anı pîş-endâz idüp lutfun ider cer rûz u şeb
.......
(İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi 5537. vr 151b-152a; Delican 2014:67-69)
Kaynakça
Delican, Merve (2014). Nuruosmaniye Kütüphanesi No: 4967’de Kayıtlı Mecmû‘a-i Eş‘ar (Vr. 1b-80a) (İnceleme – Tenkitli Metin). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
Ergun, Sadeddin Nüzhet (yty). Türk Şairleri. C. 1. İstanbul.
Himmet-zâde Abdî. Kasîde-i Mihr ü Mâh der-Na‘t-i Resûl-i Ekrem Salla’llâhu ‘Aleyhi ve Sellem. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi 5537. vr. 151b-152a.
Himmet-zâde Abdî. Na‘t-i Resûlü’s-Sakaleyn-i Himmet Efendi-zâde. Nuruosmaniye Kütüphanesi 4967. vr. 15b-16b.
Şeyhî Mehmed Efendi (2018). Vekâyi‘u’l-Fuzalâ, (hzl. Ramazan Ekinci). C. 3. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay.
Üzgör, Tahir (1991). Fehîm-i Kadîm: Hayatı, Sanatı, Dîvân’ı ve Metnin Bugünkü Türkçesi. Ankara: AKM Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE ŞEYH ABDULLÂH EFENDİ) | Abdî, Himmet-zâde, Şeyh Abdullâh Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Bekir Belenkuyu |
Görüntüle | ||
2 | GENCÎNE-İ İ'CÂZ (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE) | Abdî, Himmet-zâde Şeyh Abdullâh Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
3 | DÎVÂN-I LUGAZ (ABDÎ, HİMMET-ZÂDE) | Abdî, Himmet-zâde, Şeyh Abdullâh Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
4 | İLÂHİYYÂT (ABDÎ) | Abdî, Himmet-zâde Şeyh Abdullah Efendi | Araş. Gör. Yunus Emre Varol |
Görüntüle | ||
5 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
6 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
7 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
8 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
9 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
10 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
11 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
12 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
13 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
14 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |