- Yazar Biyografisi (TEİS)
Akşemseddin, Şemseddin Mehmed - Madde Yazarı: Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:15/08/2022
NASİHAT-NAME-İ AKŞEMSEDDİN (AKŞEMSEDDİN)
TasavvufAkşemseddin, Şemseddin Mehmed (d. 792/1390 - ö. 863/1459)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Müellife atfedilen mesnevî tarzında kaleme alınmış nasihatnâme. Yaklaşık yüz beyitten oluşan eser, Akşemseddin'in divan edebiyatı tarzında, aruz vezniyle Türkçe yazdığı şiirlerinden oluşur. Bazı kaynaklarda ise Nasihatnâme'nin kırk altı beyit olduğu zikredilmiştir (Yıldız, 2016: 51). Nasihatnamenin yazma nüshası bir mecmua içinde bulunmuştur. Eserin Akşemseddin tarafından manzum tarzda yazıldığı ya da oğlu Hamdullah Çelebi tarafından nazma dönüştürüldüğüne dair farklı görüşler de vardır (Yakıt, 1993: 39-47). Dolayısıyla bu eserin Akşemseddin’e mi yoksa oğlu Hamdullah Çelebi'ye mi ait olduğu konusunda kesinlik mevcut değildir (Çelebioğlu,1989:93). Fakat İsmail Yakıt, eserin Akşemseddin’e ait olma ihtimalinin yüksek olduğunu söylemektedir (Yakıt, 1993: 40). Söz konusu karışıklığın nedeni olarak Nasihatname-i Akşemseddin'in Süleymaniye Kütüphanesi Mihrişah Sultan Bölümü, 443 vr ( 18b-19a), numarada kayıtlı oluşu gösterilmiştir. (Güzel 2009: 625; Yücel 1994). Eser A. İhsan Yurt tarafından, Süleymaniye Kütüphanesi nüshası (Mihrişah Sultan, nr. 443/3) esas alınarak Latinize edilmiştir (Yurd, 1972).
Akşemseddin’in Nasihatname'si de diğer eserleri gibi tasavvufî kavramlarla temellendirilmiştir. Nasihatname'de dini ve ahlakî konular, ayet ve hadis alıntılarına sıklıkla yer verilerek vahdet-i vücud anlayışıyla yoğrulup işlenmiştir. Müellif, didaktik söylemlerini divan edebiyatı mazmunlarını kullanarak sanatkârane üslubuyla dile getirmiştir. Kullandığı Türkçe açık, anlaşılır ve akıcıdır.
Müellifin biyografisi için bk. "Akşemseddin, Şemseddin Mehmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/aksemseddin-semseddin-mehmed.
Eserden Örnekler
... Her işe besmele ile başla. Nimete şükür, belâya sabret. Şunu iyi bil ki safları yaran, her şeyi yenen aslanla savaşmak kolaydır, gerçek kahraman odur ki, önce kendi nefsini yener. Bir şeyi bulunmadığı yerde aramak, hiç aramamak demektir. (...) Tuzağa saçtığın taneler cömertlik sayılmaz. Allah ile olduktan sonra, ölüm de ömür de hoştur. (...) Mümkün olduğunca bunlara riâyet edin. Söyleyeceğim söz budur. Vallâhü e’lemü bi’s-sevâb (Göletderevi 1993).
Kaynakça
Banarlı, Nihad Sami (1971). "Akşemseddin" maddesi. Resimli Türk Edebiyatı. C.I. İstanbul: 506-507.
Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C.I. İstanbul: 12-14.
Çelebioğlu, Âmil (1989). “Akşemseddinzâde Hamdullah Çelebi ve Pendnâmesi”. Akşemseddin Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Akşemseddin Vakfı Yay.
Eraslan, Kemal (1984). "Akşemseddin'in Dinî- Tasavvufî Şiirleri". Türk Dili. C. XLVIII. S. 397. Ankara: 411-417.
Göletderevi, H. Mustafa Yaşar (1993). Miftahu'l- İrşad (İrşad'ın Anahtarı). İstanbul: İrşad Kitabevi.
Yakıt, İsmail (1993). "Akşemseddin'in Eserlerinin İstanbul Kütüphanelerindeki Yazma Nüshaları Üzerinde Bir İnceleme". Akşemseddin Sempozyumu Bildirileri (Haz. Muhsin Macit). Ankara: Akşemseddin Hz. Vakfı Yay. 39-47.
Yıldız, Muhammed Ali (2016). Akşemseddin‘de Allah, Kâinat ve İnsan. (Doktora Tezi) Ankara: Ankara Üniversitesi.
Yıldız, Muhammed Ali ( 2016). Akşemseddin’in Eserlerine Genel Bir Bakış. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. C.5. S.9. 212-225.
Yurd, Ali İhsan (1972). Fatih Sultan Mehmed Hanın Hocası Şeyh Akşemseddin: Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Fatih Yay.
Yücel, Ayşe (1994). Akşemseddin'in Eserlerinde Dinî ve Tasavvufî Motifler (Doktora Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
(URL 1). https: //www.fikriyat.com/tarih/2018/05/10/mikrobu-ilk-kez-kesfeden-li.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MADDETÜ'L-HAYAT (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Mehmed | Doç. Dr. Muhammed Ali YILDIZ |
Görüntüle | ||
2 | HALL-İ MÜŞKİLÂT (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Mehmed | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle | ||
3 | DEF'İ MATÂ'İN (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Mehmed | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle | ||
4 | TELHİS-İ DEF'İ MATÂ'İN (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Mehmed | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle | ||
5 | RİSÂLE-İ ZİKRULLAH (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Muhammed | Araş. Gör. Harun ALKAN |
Görüntüle | ||
6 | MAKAMÂT-I EVLİYÂ (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Mehmed | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle | ||
7 | VAHDET-NÂME (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Prof. Dr. Mehmet Sarı |
Görüntüle | ||
8 | GARÎB-NÂME (ÂŞIK) | Âşık Paşa, Âşık | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
9 | U’CÛBETÜ'L-GARÂYİB FÎ NAZMİ’L-CEVÂHİRİ’L-ACÂYİB (BAHÂ) | Bahâ, Bahâeddîn ibn Abdurrahmân-ı Magalkaravî | Prof. Dr. Mustafa Arslan |
Görüntüle | ||
10 | KISSA-İ İSKENDER (HAMZAVÎ) | Hamzavî | Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ |
Görüntüle | ||
11 | BAHRÜ'L-HAKÂYIK (HATÎBOĞLU) | Hatîboğlu | Prof. Dr. Vahit Türk |
Görüntüle | ||
12 | GÜLZÂR-I MA’NEVÎ / GÜLZÂR / DÎVÂN-I GÜLZÂR / KİTÂB-I GÜLZÂR (İBRÂHÎM TENNÛRÎ) | İbrâhîm Tennûrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
13 | GÜLŞEN-İ NİYÂZ (İBRÂHÎM TENNÛRÎ ?) | İbrâhîm Tennûrî | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
14 | [DÎVÂNÇE] (ÂŞIK) | İbrâhîm Tennûrî | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
15 | DÂSTÂN-I SÂHİB-KIRÂN (KIRŞEHİRLİ ÎSÂ) | ÎSÂ, Kırşehirli Îsâ | Dr. Öğr. Üyesi Musa Tılfarlıoğlu |
Görüntüle | ||
16 | DÂSTÂN-I DUHTER HİKÂYE-İ YAHUDÎ (KIRŞEHİRLİ ÎSÂ) | ÎSÂ, Kırşehirli Îsâ | Dr. Öğr. Üyesi Musa Tılfarlıoğlu |
Görüntüle |