NASİHAT-NAME-İ AKŞEMSEDDİN (AKŞEMSEDDİN)
Tasavvuf
Akşemseddin, Şemseddin Mehmed (d. 792/1390 - ö. 863/1459)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Müellife atfedilen mesnevî tarzında kaleme alınmış nasihatnâme. Yaklaşık yüz beyitten oluşan eser, Akşemseddin'in divan edebiyatı tarzında, aruz vezniyle Türkçe yazdığı şiirlerinden oluşur. Bazı kaynaklarda ise Nasihatnâme'nin kırk altı beyit olduğu zikredilmiştir (Yıldız, 2016: 51). Nasihatnamenin yazma nüshası bir mecmua içinde bulunmuştur. Eserin Akşemseddin tarafından manzum tarzda yazıldığı ya da oğlu Hamdullah Çelebi tarafından nazma dönüştürüldüğüne dair farklı görüşler de vardır (Yakıt, 1993: 39-47). Dolayısıyla bu eserin Akşemseddin’e mi yoksa oğlu Hamdullah Çelebi'ye mi ait olduğu konusunda kesinlik mevcut değildir (Çelebioğlu,1989:93). Fakat İsmail Yakıt, eserin Akşemseddin’e ait olma ihtimalinin yüksek olduğunu söylemektedir (Yakıt, 1993: 40). Söz konusu karışıklığın nedeni olarak Nasihatname-i Akşemseddin'in Süleymaniye Kütüphanesi Mihrişah Sultan Bölümü, 443 vr ( 18b-19a), numarada kayıtlı oluşu gösterilmiştir. (Güzel 2009: 625; Yücel 1994).  Eser A. İhsan Yurt tarafından, Süleymaniye Kütüphanesi nüshası (Mihrişah Sultan, nr. 443/3) esas alınarak Latinize edilmiştir (Yurd, 1972). 

Akşemseddin’in Nasihatname'si de diğer eserleri gibi tasavvufî kavramlarla temellendirilmiştir. Nasihatname'de dini ve ahlakî konular, ayet ve hadis alıntılarına sıklıkla yer verilerek vahdet-i vücud anlayışıyla yoğrulup işlenmiştir. Müellif, didaktik söylemlerini divan edebiyatı mazmunlarını kullanarak sanatkârane üslubuyla dile getirmiştir. Kullandığı Türkçe açık, anlaşılır ve akıcıdır. 

Müellifin biyografisi için bk. "Akşemseddin, Şemseddin Mehmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/aksemseddin-semseddin-mehmed.


Eserden Örnekler


... Her işe besmele ile başla. Nimete şükür, belâya sabret. Şunu iyi bil ki safları yaran, her şeyi yenen aslanla savaşmak kolaydır, gerçek kahraman odur ki, önce kendi nefsini yener. Bir şeyi bulunmadığı yerde aramak, hiç aramamak demektir. (...) Tuzağa saçtığın taneler cömertlik sayılmaz. Allah ile olduktan sonra, ölüm de ömür de hoştur. (...) Mümkün olduğunca bunlara riâyet edin. Söyleyeceğim söz budur. Vallâhü e’lemü bi’s-sevâb (Göletderevi 1993).

Kaynakça


Banarlı, Nihad Sami (1971). "Akşemseddin" maddesi. Resimli Türk Edebiyatı. C.I. İstanbul: 506-507.

Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C.I. İstanbul: 12-14.

Çelebioğlu, Âmil (1989). “Akşemseddinzâde Hamdullah Çelebi ve Pendnâmesi”. Akşemseddin Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Akşemseddin Vakfı Yay.

Eraslan, Kemal (1984). "Akşemseddin'in Dinî- Tasavvufî Şiirleri". Türk Dili. C. XLVIII. S. 397. Ankara: 411-417.

Göletderevi, H. Mustafa Yaşar (1993). Miftahu'l- İrşad (İrşad'ın Anahtarı). İstanbul: İrşad Kitabevi. 

Yakıt, İsmail (1993). "Akşemseddin'in Eserlerinin İstanbul Kütüphanelerindeki Yazma Nüshaları Üzerinde Bir İnceleme". Akşemseddin Sempozyumu Bildirileri (Haz. Muhsin Macit). Ankara: Akşemseddin Hz. Vakfı Yay. 39-47. 

Yıldız, Muhammed Ali (2016). Akşemseddin‘de Allah, Kâinat ve İnsan. (Doktora Tezi) Ankara: Ankara Üniversitesi. 

Yıldız, Muhammed Ali ( 2016). Akşemseddin’in Eserlerine Genel Bir Bakış. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. C.5. S.9. 212-225. 

Yurd, Ali İhsan (1972). Fatih Sultan Mehmed Hanın Hocası Şeyh Akşemseddin: Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Fatih Yay.

Yücel, Ayşe (1994). Akşemseddin'in Eserlerinde Dinî ve Tasavvufî Motifler (Doktora Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

(URL 1). https: //www.fikriyat.com/tarih/2018/05/10/mikrobu-ilk-kez-kesfeden-li. 



Atıf Bilgileri


ÇERİKAN, FİDAN. "NASİHAT-NAME-İ AKŞEMSEDDİN (AKŞEMSEDDİN)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/nasihat-name-i-aksemseddin-aksemseddin-tees-1962. [Erişim Tarihi: 05 Ekim 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MADDETÜ'L-HAYAT (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Mehmed Doç. Dr. Muhammed Ali YILDIZ
Görüntüle
2 HALL-İ MÜŞKİLÂT (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Mehmed Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
Görüntüle
3 DEF'İ MATÂ'İN (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Mehmed Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
Görüntüle
4 TELHİS-İ DEF'İ MATÂ'İN (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Mehmed Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
Görüntüle
5 RİSÂLE-İ ZİKRULLAH (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Muhammed Araş. Gör. Harun ALKAN
Görüntüle
6 MAKAMÂT-I EVLİYÂ (AKŞEMSEDDİN) Akşemseddin, Şemseddin Mehmed Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN
Görüntüle
7 VAHDET-NÂME (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Prof. Dr. Mehmet Sarı
Görüntüle
8 GARÎB-NÂME (ÂŞIK) Âşık Paşa, Âşık Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
9 U’CÛBETÜ'L-GARÂYİB FÎ NAZMİ’L-CEVÂHİRİ’L-ACÂYİB (BAHÂ) Bahâ, Bahâeddîn ibn Abdurrahmân-ı Magalkaravî Prof. Dr. Mustafa Arslan
Görüntüle
10 KISSA-İ İSKENDER (HAMZAVÎ) Hamzavî Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ
Görüntüle
11 BAHRÜ'L-HAKÂYIK (HATÎBOĞLU) Hatîboğlu Prof. Dr. Vahit Türk
Görüntüle
12 GÜLZÂR-I MA’NEVÎ / GÜLZÂR / DÎVÂN-I GÜLZÂR / KİTÂB-I GÜLZÂR (İBRÂHÎM TENNÛRÎ) İbrâhîm Tennûrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
13 GÜLŞEN-İ NİYÂZ (İBRÂHÎM TENNÛRÎ ?) İbrâhîm Tennûrî Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
14 [DÎVÂNÇE] (ÂŞIK) İbrâhîm Tennûrî Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
15 DÂSTÂN-I SÂHİB-KIRÂN (KIRŞEHİRLİ ÎSÂ) ÎSÂ, Kırşehirli Îsâ Dr. Öğr. Üyesi Musa Tılfarlıoğlu
Görüntüle
16 DÂSTÂN-I DUHTER HİKÂYE-İ YAHUDÎ (KIRŞEHİRLİ ÎSÂ) ÎSÂ, Kırşehirli Îsâ Dr. Öğr. Üyesi Musa Tılfarlıoğlu
Görüntüle