Süleyman Nazifʼin Abdülahrâr Tâhir takma adıyla 1897 yılında Parisʼte yayımladığı eseri. “Bir millette en nazik duygular, en ince fikirler, en yüksek emeller âsâr-ı edebiyeden doğar.” cümlesiyle başlayan eser üç bahse ayrılmıştır. İlk bahiste Türk edebiyatındaki Doğu tesirinden söz edilir ve Divan edebiyatının toplumun ihtiyaçlarına cevap vermeyen bir edebiyat olduğu söylenir. Türk edebiyatındaki ilk yenilik adımlarını atan üç şahsiyetten (Âkif Paşa, Şinasi, Namık Kemal) bahsedilerek bunlar içinde en başarılı ve en etkili olanın Namık Kemal olduğu ifade edilir. İkinci bahiste Namık Kemalʼin, kalemini hürriyet yolunda kullanan cesur ve yılmaz bir yazar olduğu anlatılır. Üçüncü bahiste ise Namık Kemalʼin ölüm haberinin İstanbulʼdaki birçok gazetede sıradan bir haber gibi verildiği söylenerek bu tercihte bulunan matbuat âlemi ve buna sebep olan istibdat idaresi eleştirilir. Bunun yanı sıra kalemini istibdat idaresinin sevkiyle susturmamış olanların Namık Kemal için ciltler dolusu mersiye yazdıkları da dile getirilir.

Eser; Süleyman Nazifʼin büyük ölçüde etkilendiği şahsiyet olan Namık Kemalʼden bahsetmesi, istibdat devrinde kaleme alınmış olması ve yazarın ilk devre eserlerinden biri olması sebebiyle coşkulu ifadeler ve birtakım abartılı yorumlar barındırmaktadır. Yazarın burada dile getirdiği bazı görüşlerinin ilerleyen devirlerde belli ölçülerde değiştiği görülecektir. Örneğin eserde J. J. Rousseau ile Nedîm -isimleri açıkça belirtilmeden- karşılaştırmaya tâbi tutulur ve Nedîmʼin birtakım “müstehcenatı halife saraylarıyla sadrazam konaklarının pencerelerinden ahlâk ve adab-ı umumiyenin suratına doğru fırlatmakla eğleniyor” olduğu dile getirilir. Esasen Namık Kemal de Nedîmʼin şiirlerini -maharetlerini teslim etmekle birlikte- “müfsid-i ahlâk” olarak nitelendirmiş idi. Bu eserinde Namık Kemalʼin düşüncesini benimsemiş görünen Süleyman Nazif, ilerleyen yıllarda kabahatin Nedîmʼde değil, yaşadığı devirde olduğundan bahsederek, ahlâk kaygısıyla Nedîmʼi eleştirmiş olan Namık Kemalʼe katılamadığını ifade edecektir.

Eserde Namık Kemalʼin daha ziyade nesirde tuttuğu yoldan bahsedilmiş, bu sebeple her satırını hürriyet yolunda yazdığı şeklinde abartılı bir yorumda bulunulmuştur. Namık Kemalʼin bir dönem zindana atılmış olduğuna da değinilmiş, yazıları karşısında halkın gözünün kamaştığı söylenmiştir. Esasında Namık Kemal Magosaʼdayken sadece üç gün zindanda kalmış, eserleriyle alakalı hükümlerde de kişiliği etrafında oluşan efsanenin ve ona duyulan hürmetin tesiriyle mübalağalara varılabilmiştir. Özetle denilebilir ki Süleyman Nazifʼin Namık Kemal isimli bu ilk eseri, onun gençlik dönemlerinde Namık Kemalʼi nasıl değerlendirdiğini göstermesi bakımından önem taşıyorsa da yazarın sonraları ortaya koyduğu eserlere ve Namık Kemal hakkında yapılan ilmî birtakım çalışmalara müracaat edilmeden okunduğunda yanılmalara sebep olabilecek hükümler barındırmaktadır.

Süleyman Nazifʼin o dönemde bu biyografiyi kaleme alması sadece Namık Kemalʼe duyduğu hürmet kaynaklı değil, o zamanki fikirleri ve mücadelesiyle de doğrudan ilişkili bir tercihtir. Yazarın o devrede yazdığı eserler, hep yaşanan ızdırapların, zulüm ve fenalıkların baş sorumlusu bildiği istibdadı hedef almıştır. Devrinde “ahrârın pîri” ve “Edib-i Azam” olarak görülen Namık Kemal de fikir ve aksiyon yönünden Jön Türklere ideal bir örnek teşkil ettiği için bu esere konu olmuştur (Gür 2020: 494-495). Eserin Latin harfli neşri -yazarın 1922'de yayımladığı diğer Namık Kemal kitabı ve Namık Kemal'le ilgili diğer bazı eserleri ile birlikte- Mehmet Samsakçı tarafından hazırlanmıştır (2017).

Süleyman Nazifʼin biyografisi için bkz. “Süleyman Nazif”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/suleyman-nazif