Fuâdî’nin Türkçe kaleme aldığı nefsi ıslah eden anlamını taşıyan risale. Genel itibariyle mensûr olan esere, Fuâdî diğer eserlerinde olduğu gibi manzûmeler serpiştirmiştir. Konu itibariyle bir “etvâr-ı seb’a” risalesi olan eser, Fuâdî’nin en çok istinsah edilen eserlerinden biridir. Yazma mecmualarda Sadefiyye ile peşpeşe yer almaktadır (Demirel, 2018: 60). Eser, öncelikle tarikata yeni giren mürîdler için kaleme alınmıştır (Özçelik 2012: 14). 

Eserde, nefs-i emmâre, nefs-i levvame, nefs-i mülheme, nefs-i mutmainne, nefs-i râziyye ve nefs-i marzıyye olmak üzere, nefsin altı makâmı temel alınarak, bu makamlardaki nefislerin sıfatları anlatılmıştır (Özçelik 2012: 13). Eserde, nefsin mertebeleri, Halvetîlik’teki gibi “etvâr-ı seb‘a” denen yedi makâm olarak değil; Seyyid Yahya Şirvâni’den (8671464) Şâbân-ı Velî’ye (v. 976/1568) kadar gelen silsiledeki mürşidlerin usûlüne göre, altı makâm olarak ele alınmıştır (Özçelik 2012: 12). Müellif, eserini belli bir plan çerçevesinde yazmıştır. Her makamdaki nefsin sıfatlarını önce şiir hâlinde yazmış, sonra her birini münâsip âyetler, hadisler, kıssalar, menkıbeler ve rivâyetler ile detaylı bir şekilde anlatmıştır (Özçelik 2012: 14). Fuâdî, risaleyi telif etme sebebi olarak, kendisinden önce nefs mertebeleriyle ilgili birçok eserin ortaya konulduğunu ve fakat bu eserlerdeki bilgilerin dağınık olduğunu, makâmların izahlarının geniş bir şekilde yapılmadığını ifadeden sonra, konuyla ilgili yazılanlara bir şerh mahiyetinde bir risale yazdığını belirtir. Anlaşılabilmesi için basit bir dille ve Türkçe yazan Fuâdî, risalede nefsin mertebelerini, her mertebenin sıfât-ı hamîde ve sıfât-ı zemîmesini tafsilatıyla beyan ile taliplerin seyrü sülûklarına yardımcı olmayı murat ettiğini bildirir (Demirel 2018: 61-62). 

Muslihu’n-Nefs ile ilgili olarak Ülkü Sayacı, Mevlüt Özçelik ve İsmail Hakkı Cambaz tarafından yüksek lisans çalışması yapılmıştır. Eser, Ahmed Cahid Haksever tarafından sadeleştirilerek günümüz harflerine aktarılmış ve yayımlanmıştır (Demirel 2018: 60). 

Eserin nüshaları şu şekildedir: Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi Bölümü, 2287, vr. 17/b-79/a, 17 str. Süleymaniye Kütüphanesi, Hacı Mahmud Efendi Bölümü, 2571, vr. 15/b-66/b, 19 str. Süleymaniye Kütüphanesi, Mihrişah Sultan, 185. Süleymaniye Kütüphanesi, Reşid Efendi, 463. İBB OEY, 614/25, vr. 173/b-197/b, 27 str, müs: İbrahim Atpazarî, H. 1193. Ali Emiri Şer’iyye, 880, 45 vr, 19 str, H. 1109. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi, 2665. İstanbul Üniversitesi, NEKTY02170 barkod numaralı, 45 vr, 21 str, müs: Ahmed Rasim, H. 1217. Kastamonu YEK, 1232/4, vr. 103/b-154/a, 17 str. Çorum Hasan Paşa YEK, 19 Hk 786/4, vr. 30/b-70/a. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi, Mustafa Con A 80, vr. 1/b83/a, 19 str. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi, Mustafa Con A 414. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Kütüphanesi, Üniversite A 149. Almanya MK Türkçe Yazmaları, Ms.or.quart.1520, vr. 1/b-120/a, H. 1308 (1890) (Demirel 2018:62).

Fuâdî'nin biyografisi için bk. “Fuâdî, Ömer”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fuadi-omer