Ârif mahlaslı şairin kaleme aldığı manzume. Eserin bir nüshası Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, İbrahim Efendi Bölümü, 355/1 numarada kayıtlı Külliyât’ın içerisinde 1a-72b sayfaları arasındadır. Milli Kütüphane, Yazma Eserler, 3529 numarada 1b-68b ve Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi, 167/1 numarada 1b-33b, 43b-69b sayfaları arasında iki nüshası daha bulunmaktadır. 841/1437-38 yılında telif edilmiştir. Mesnevi nazım şekliyle, aruzun fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilün kalıbıyla kaleme alınmıştır. 2042 beyitten oluşmaktadır. Eserde tevhid, naat ve sebeb-i telif gibi bölümler yoktur. Diğer pek çok bölüm ise Arapça başlıklarla birbirinden ayrılmıştır. Metinde mesnevi nazım şekli dışında Türkçe-Arapça bir mülemma, Fahreddîn-i Irakî’ye ait Farsça bir nazım, İbni Fâriz’e ait Arapça bir kıt’a, Arabî’ye ait Arapça bir matla ve muhtemelen Ârif’e ait Farsça bir matla bulunmaktadır. Şair, eserin adını ve yazım tarihini mesnevisinin sonunda belirtmektedir (Tunç 1996: 28).

Ârif, eserini dört bölüme ayırmış ve bu bölümleri cennetin dört ırmağına teşbih etmiştir. Bu dört kısımda sâlik, meczûb, âşık ve merdûd-ı Hakk’ın hâllerini anlatır. İlk üç yolun sırat-ı müstakim, sonuncusunun ise şeytanın yolu olduğunu söyler (Tunç 1996: 25-27). Bu yolları tutanların hâllerini çeşitli temsillerle açıklar. Sâlik, Hak yüzünü görmek ister, ona ulaşmayı hedefler ve bu nedenle yola girer, çeşitli eziyetler çeker; ancak hiçbir şey onu bu yoldan alıkoyamaz. Meczûb, süluk olmadan ilâhî cezbe yoluyla vuslata ulaşır. Mürşitler içerisinde en sağlamı meczûb-ı sâliktir. Âşık bütün zorluklara katlanır, çeşitli hâlleri geçer ve Hakk’ın yüzünü açıktan görür. Allah’ın emrini tutmayanlar merdûd olur. Bütün merdûdların başı ise şeytandır. Ârif, kitabını bir mürşit ve doğru yola ulaştıran bir kılavuz olarak nitelendirir. Eser, evliyanın övüldüğü, şeyhe bağlanmanın öğütlendiği bir bölümle ve bir na’tla sona erer (Tunç 1996: 29-39; Elveren 2001: 24-28).

Mürşidü'l-Ubbâd üzerine içinde şairin diğer eserlerinin de yer aldığı bir doktora (Tunç 1996) ve bir yüksek lisans tezi (Elveren 2001) hazırlanmıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Ârif”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/arif-mdbir