- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hüseyin Rahmi Gürpınar - Madde Yazarı: Doç. Dr. Emel Koşar
- Eser Yazılış Tarihi:1315/1899
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Roman
- Yayın Tarihi:14/11/2021
MÜREBBİYE (HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR)
romanHüseyin Rahmi Gürpınar (d. 17 Ağustos 1864-ö. 8 Mart 1944)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Hüseyin Rahmi'nin yanlış batılılaşmanın aile üzerindeki etkilerini işlediği romanı. Mürebbiye’nin konusu kısaca şöyledir: Dehrî Efendi, Mülkiye memurluğundan emekli, fen ve edebiyata meraklı, Fransızcaya hâkim, varlıklı bir aile babasıdır. İlk eşinden Melâhat ve Şem’î isimli iki çocuğu, ikinci eşinden ise Nezâhat ve Vâhib isimli iki çocuğu vardır. Büyük kızı evli, büyük oğlu yatılı okulda okuyan Dehrî Efendi küçük çocuklarının eğitimi için Anjel isimli Fransız bir mürebbiye tutar. Mürebbiye Anjel’in gelişiyle birlikte konağın nüfusu artar. Konakta aynı zamanda Dehrî Efendi’nin kendisinden yirmi yaş kadar küçük kardeşi Amca Bey, damadı ve çalışanlar da yaşamaktadır.
Anjel’in konağa gelmesiyle birlikte konağın bütün erkekleri (Amca Bey, Damat Sadri, Tosun Ağa) ayrı ayrı zamanlarda Anjel’le yakınlaşmaya çalışırlar. Anjel hem ahlâksızlığı hem de paraya düşkünlüğü ile Amca Bey’i ve Damat Sadri’yi baştan çıkarır. Anjel’e olan aşkı her geçen gün derinleşen Şem’î onun başkalarıyla ilişkisini öğrenince Anjel’i suçüstü yakalayıp öldürmek ister, ardından kendisi de intihar edecektir. Bir gece Anjel’in odasını basan Şem’î odada kimseyi görmez, ancak dolapta birinin saklandığının farkındadır. Şem’î dolabı açmaya çalışırken Anjel bayılır. Dolabı açan Şem’î de bayılır, çünkü dolapta olan babası Dehrî Efendi’dir. Bu manzara karşısında dolaptan çıkan Dehrî Efendi de bayılır.
Romanda anlatım tekniği açısından dikkat çeken bir nokta Anjel’in konakta mürebbiyelikle meşgulken geriye dönüş tekniğiyle Paris yıllarını hatırlamasıdır. Paris’te son derece düşkün ilişkiler yaşayan Anjel’in annesi de kendisi gibidir. İrsiyet meselesine dikkat çeken yazar böylece natüralist eğilimler taşıyan bir roman kaleme almış olur. Anjel’in gayrimeşru ilişkilerinden bir çocuğu olur, çocuğu annesine emanet ettikten sonra sevgilisi Mösyö Maksim’le birlikte İstanbul’a gelir ve burada mürebbiyelik mertebesine yükselir. İşe başladıktan sonra kendisine en uygun erkekleri seçmesi (kambur Amca Bey, çirkin Damat Sadri) onun paraya olan düşkünlüğünü gösterir.
Mürebbiye, önce İkdam gazetesinde tefrika edilmiştir (1899) ardından İkdam Matbaası’nda basılmıştır (1899).
Hüseyin Rahmi'nin biyografisi için bk. "Hüseyin Rahmi Gürpınar". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gurpinar-huseyin-rahmi
Eserden Örnekler
“Bu ma’rûzâtım sırf nefsime âiddir. Ma’lûm-ı âlinizdir ki, bendeniz mürebbiyelik san’atıyle müte’ayyiş bir kızım. İstikâmet û iffet, şu dünyâda yefâne medâr-ı istinâd ve iftihârımdır. (...) Çocuklarınızı cidden tedrîs ile size hüsn-i hizmet ibrâzından başka bir emeli olmayan fakir biz kız(ım).” (Hüseyin Rahmi 1899: 257-258).
“Mürebbiye beyaz müslinler giymiş, kollar hemen bileklere kadar açık, yaka ensenin, göğsün aksâm-ı mestûresinden nazara müjdeler verecek kadar vâsi... Gerdanın billûri şefâfeti müslinin beyazlığını pek çiğ, donuk bırakıyor." (Hüseyin Rahmi 1899: 332).
Kaynakça
Göçgün, Önder (1990). Hüseyin Rahmi Gürpınar. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Göçgün, Önder (1993). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Romanları ve Romanlarında Şahıslar Kadrosu. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. , s. 51-79.
Hüseyin Rahmi (1315/1899). Mürebbiye. İstanbul: İkdam Matbaası. 424 s.
Koşar, Emel (2008).Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Romanlarında Bâtıl İnançlar. İstanbul: Piya Art Yayıncılık.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ŞIK / ÂYİNE (HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR) | Hüseyin Rahmi Gürpınar | Doç. Dr. Emel Koşar |
Görüntüle | ||
2 | MÜNTAHABÂT-I HÜSEYİN RAHMİ (HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR) | Hüseyin Rahmi Gürpınar | Doç. Dr. Emel Koşar |
Görüntüle | ||
3 | 113 NUMARALI CÜZDAN (HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR) | Hüseyin Rahmi Gürpınar | Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş |
Görüntüle | ||
4 | BİR KADININ İNTİKAMI (HÜSEYİN RAHMİ) | Hüseyin Rahmi Gürpınar | Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş |
Görüntüle | ||
5 | BATİNYOLLU İHTİYAR: BİR POLİS MEMURUNUN HATIRALARINDAN (HÜSEYİN RAHMİ) | Hüseyin Rahmi Gürpınar | Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş |
Görüntüle | ||
6 | PARİS’TE BİR TEEHHÜL (HÜSEYİN RAHMİ) | Hüseyin Rahmi Gürpınar | Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş |
Görüntüle | ||
7 | İFFET (HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR) | Hüseyin Rahmi Gürpınar | Doç. Dr. Emel Koşar |
Görüntüle | ||
8 | FRÉDÉRİCK İLE BERNERETTE (HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR) | Hüseyin Rahmi Gürpınar | Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş |
Görüntüle | ||
9 | MUTALLAKA (HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR) | Hüseyin Rahmi Gürpınar | Doç. Dr. Emel Koşar |
Görüntüle | ||
10 | BİR MUÂDELE-İ SEVDA (HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR) | Hüseyin Rahmi Gürpınar | Doç. Dr. Emel Koşar |
Görüntüle | ||
11 | METRES (HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR) | Hüseyin Rahmi Gürpınar | Doç. Dr. Emel Koşar |
Görüntüle | ||
12 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
13 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
14 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
15 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
16 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
17 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
19 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
20 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
21 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |