MÜNTEHABÂT-I EŞ'ÂRIM / DİVAN-I ŞİNASİ (ŞİNASİ)
şiirler
Şinasi (d. 1826 - ö. 12 Eylül 1871)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Yeni Türk Edebiyatı’nın öncülerinden İbrahim Şinasi tarafından kaleme alınan eski ve yeni tarzda şiirlerden oluşan eser. Yanlış bir şekilde, Divan-ı Şinasi veya Şinasi Divanı olarak da bilinen eserin asıl ismi “Seçilmiş Şiirlerim” anlamına gelen Müntehabât-ı Eş'ârım’dır. Eserde yer alan manzumeler, bizzat Şinasi tarafından kendi şiirleri arasından seçilmiştir.

Eser; gazel, kaside, münacat, nazire, methiye, fabl, hezel ve hiciv, tarih ve beyit gibi klasik edebiyatımızdan gelen nazım şekilleri ve türlerden oluşmasına rağmen, özellikle münacat, kaside ve fabllerde dikkat çeken gerek dil ve üslup gerekse şekil ve muhtevadaki pek çok yenilik bakımdan âdeta yeni bir edebiyatı müjdelemektedir. Divan şiirinin vazgeçilmez unsurlarından biri olan mazmunlardan olabildiğince sıyrılarak “fikr”i yansıtmaya odaklanan Şinasi, pozitivist bir bakış açısıyla “akl”ı ön plana çıkarmıştır. Sade ve anlaşılır bir halk diliyle kaleme alınan pek çok şiirin yer aldığı Müntehabât-ı Eş'ârım, gerek dili ve üslubu gerekse şekil ve muhtevasındaki farklılık, yenilik ve özgünlükle edebiyat tarihimizin çığır açan öncü eserlerinden biri olmayı başarmıştır.

Eserin birinci baskısı “Eş’âr-ı Âcizânemden Bazı Müntehabât” adıyla 12 Ağustos 1862 yılında Tasvîr-i Efkâr Matbaası’nda Şinasi tarafından yapılmıştır. Bazı düzeltme ve ilavelerle 1870 yılında 88 sayfa olarak ikinci defa yayımlanan Müntehabât-ı Eş'ârım’ın üçüncü baskısı şairin ölümünden bir yıl sonra, 4 Nisan 1872 tarihinde 63 sayfa olarak Matbaa-i Âmire’de yapılmıştır. Eserin dördüncü baskısı 1885’te Ebuzziya Tevfik tarafından Matbaa-i Ebuzziya’da Şinasi’nin Fransızcadan tercüme ettiği şiirlerden oluşan Tercüme-i Manzume adlı eseriyle bir arada Divân-ı Şinasi adıyla yayımlanmıştır. Eserin beşinci baskısı, söz konusu bu baskıya sadık kalınarak 1894 yılında yapılmıştır.

Eski harflerle ve az çok değişikliklerle beş defa yayımlanan Müntehabât-ı Eş'ârım adlı eserin yeni Türk alfabesine aktarılarak yayımlanması, yarım asır sonra, 1945 yılında başarılabilmiştir. Mualla Anıl tarafından Müntahabat-ı Eş'arım (Divan) adıyla yayımlanan bu baskı 76 sayfadır. Eserin yedinci baskısı ise Müntahabât-ı Eş'âr adıyla Dün-Bugün Yayınevi’nin “Şinasi Külliyatı” serisinin ilk kitabı olarak 1960 yılında Süheyl Beken tarafından yapılmıştır. Eser, Şinasi’nin bütün eserlerini bir araya getirerek yayımlayan İsmail Parlatır ve Nurullah Çetin’in hazırladığı “Şinasi-Bütün Eserleri” (2005) adlı kitapta da Müntehabât-ı Eş'ârım adıyla yer almıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Şinasi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/sinasi

Eserden Örnekler


Münâcât

Hak-Teâlâ azamet âleminin pâdişehi

Lâ-mekândır olamaz devletinin taht-gehi


Hâsdır Zât-ı İlâhîsine mülk-i ezelî

Bî-hudûd anda olan kevkebe-i lem-yezelî


Eser-i hikmetidir yerle göğün bünyâdı

Dolu boş cümle yed-i kudretinin îcâdı


İzzet ü şânını takdîs kılar cümle melek

Eğilir secde eder pîş-i celâlinde felek


Emri vech üzre yer eyler gece gündüz hareket

Değişir tâzelenir mevsim-i feyz ü bereket


Pertev-i rahmetinin lem’asıdır ayla güneş

Tâb-ı hışmından alır alsa cehennem âteş


Şerer-i heybet-i ulviyyesidir yıldızlar

Anların şu’lesi gök kubbesini yaldızlar


Kimi sâbit kimi seyyâr be-takdîr-i Kadîr

Tanrı’nın varlığına her biri bürhan-ı münîr


Varlığın bilme ne hacet küre-i âlem ile

Yeter isbâtına halk ettiği bir zerre bile


Göremez zâtını mahlûkunun âdî nazarı

Hisseder nûrunu ammâ ki basîret basarı


Vahdet-i zâtına aklımca şahâdet lâzım

Can ü gönlümle münâcât ü ibâdet lâzım


Neş’e-i şevk ile âyâtına tapmak dilerim

Anla var Hâlik’ıma gayri ne yapmak dilerim


Ey Şinâsî içimi havf-ı İlâhî dağlar

Sûretim gerçi güler kalb gözüm kan ağlar


Eder isyânıma gönlümde nedâmet galebe

N’eyleyim yüz bulamam ye’s ile afvım talebe


Ne dedim tevbeler olsun bu da fi’l-i şerdir

Benim özrüm günehimden iki kat bed-terdir


Nûr-ı rahmet niye güldürmeye rû-yi siyehim

Tanrı’nın mağfiretinden de büyük mü günehim


Bî-nihâye keremi âleme şamil mi değil

Yoksa âlemde kulu âleme dâhil mi değil


Kulunun za’fına nisbet çoğ ise noksânı

Ya anın kahrına gâlib mi değil ihsânı


Sehvine oldu sebeb acz-i tabî’î kulunun

Hem odur âlem-i mâ’nide şefî’i kulunun


Beni afveylemeğe fazl-ı ilâhîsi yeter

Sanma hâşâ kerem-i nâ-mütenâhîsi biter (Şinasi 1870).

Kaynakça


Kaynakça

Şinasi (1870). Müntehabât-ı Eş'ârım. İstanbul: Tasvîr-i Efkâr Matbaası.

Şinasi (1960). Müntahabât-ı Eş'âr/Külliyat I. (hzl. Süheyl Beken), Ankara: Dün Bugün Yayınevi.

Şinasi (2005). Şinasi/Bütün Eserleri. (hzl. İsmail Parlatır, Nurullah Çetin). Ankara: Ekin Kitabevi.

Atıf Bilgileri


Özbek, Adem. "MÜNTEHABÂT-I EŞ'ÂRIM / DİVAN-I ŞİNASİ (ŞİNASİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/muntehabat-i-es-arim-divan-i-sinasi-sinasi. [Erişim Tarihi: 24 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DURÛB-I EMSÂL-İ OSMÂNİYYE (ŞİNÂSÎ) Şinasi Dr. Öğr. Üyesi Murat Altuğ
Görüntüle
2 KASÎDELER [SADR-I ESBAK MERHÛM REŞÎD PAŞA HAZRETLERİ'NİN SİTÂYİŞİNİ MUTAZAMMIN OLAN BA'ZI KASÂ'İD-İ ÂCİZÂNEMDİR] (ŞİNASİ) Şinasi Akın ZENGİN
Görüntüle
3 MÜNTEHABÂT-I TASVÎR-İ EFKÂR, BİRİNCİ KISIM: SİYÂSİYÂT (ŞİNASİ) Şinasi Dr. Necla Dağ
Görüntüle
4 ŞÂ'İR EVLENMESİ (ŞİNASİ) Şinasi Diğer Ezgi Şahin
Görüntüle
5 MÜNTEHABÂT-I MUSTAFA REFİK (MUSTAFA REFİK) Mustafa Refik Öğretmen Habibe Yılmaz
Görüntüle
6 MÜNTEHABÂT-I TASVÎR-İ EFKÂR, İKİNCİ KISIM: MÜBÂHASÂT-I EDEBÎYE (ŞİNASİ) Şinasi Dr. Necla Dağ
Görüntüle
7 TERCÜME-İ MANZÛME [FRANSIZ LİSÂNINDAN NAZMEN TERCÜME EYLEDİĞİM BAZI EŞ'ÂR / EXTRAİT DE POÈSİES ET DE PROSES TRADUİTS EN VERDS DU FRANÇAİS EN TURC] (ŞİNASİ) Şinasi Dr. Öğr. Üyesi Dinçer Atay
Görüntüle
8 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
9 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
10 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
11 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
12 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
13 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
14 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
15 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
16 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle