MÜNTAHABÂT-I TASVÎR-İ EFKÂR (EBÜZZİYA TEVFİK)
Derleme
Ebüzziya Tevfik (d. 1849-ö. 27 Ocak 1913)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Tasvir-i Efkâr gazetesinde yayımlanmış yazılardan seçilerek oluşturulmuş beş ciltlik derleme eser. Tasvir-i Efkâr, Tanzimat döneminde1862-1865 yılları arasında Şinasi, sonraki yıllarda ise önce Namık Kemal sonra Recaizade Mahmud Ekrem tarafından yayımı sürdürülmüş, 1869 yılında yayımı sona ermiş; II. Meşrutiyet döneminde bu kez Ebüzziya Tevfik tarafından yayımlanmış Türkçe bir gazete. Ebüzziya Tevfik tarafından 1303/1886 yılında Ebüzziya Matbaası’nda basılmaya başlanan Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr siyaset, edebiyat ve çeşitli makaleler şeklinde üç kategori olarak düzenlenmiştir. Eserin tertip edilme ve yayımlanma sebebi; Tasvîr-i Efkâr gazetesinin yayımlanmasıyla yeni edebiyatın ilk devrelerindeki tavrını ve gittikçe artan güç ve parlaklığını ortaya koymak ve aynı zamanda Mustafa Reşit Paşa'nın çabalarıyla oluşan diplomasi dilini gazetedeki siyasi tercüme örnekleriyle daha açık ve kapsamlı bir şekilde göstererek siyasetle uğraşanlara siyasi dil ve üslubu öğretmeye çalışmaktır.

Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr’ın 468 sayfadan oluşan “Siyasiyyat” başlıklı birinci cildinde diplomasi dili ve üslubunun iyi örnekleri sayılabilecek Avrupalı devlet adamlarının yazışmaları, mektup, davet, beyanname, konuşma metni, telgraf, köşe yazısı, ilan, ölüm haberi gibi tercüme yazılar bulunmaktadır. Şinasi ve Namık Kemal’in Tasvîr-i Efkâr’da yayımlanmış siyasi yazılarından da bir seçme sunulmaktadır. Bunlardan bazıları: “Lehistan Meselesi”, “Roma Meselesi”, “İtalya Meselesi”, “Ahval-i Hazıra”, “Almanya Meselesi”, “Avusturya-Prusya Muharebesine Dair Diğer Bir Makale”, “Muharebe Üzerine Mütalaa”, “Karadağ’a Dair Bir Makale”, “Girit Meselesine Dair Bend-i Mahsusa”, “Girit Meselesine Dair Bir Fıkra”, “Bir Makale-i Siyasiye”, “Şark Meselesi Hakkında Bir Mütalaa”, “Şark Meselesine Dair Fransa’nın Aldığı Kararların En Önemlileri”, “Memleketin Meselesine Dair Layiha" şeklinde sıralanabilir.

Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr’ın 104 sayfadan oluşan “Mübâhesât-ı Edebiyye: Mesele-i Mebhüsetün Anha” başlıklı ikinci cildinde Tanzimat döneminde çok ses getirmiş bir dil tartışmasına yer verilmektedir. Courrier d.Orient, Ruznâme-i Cerîde-i Havâdis ve Tasvîr-i Efkâr gazetelerinden alınmış yazılar yoluyla Şinasi ve Sait Bey arasında söz dizimi üzerine yapılmış tartışmanın doğuşu ve gelişimi gösterilmektedir. Ebüzziya Tevfik bu cildin son sayfasında “li’t-tâbi” imzasıyla tartışmaya dair görüşlerini ifade etmiş, bu tartışmanın özel gazetelerin yayımlanmaya başladığı dönemde yapılan dil tartışmalarının ilki olmakla birlikte, münazara usulüne uygun şekilde ilerlemesiyle dil ve edebiyat tartışmaları için çok önemli bir örnek olduğunu belirtmiştir.

Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr’ın 128 sayfadan oluşan “Edebiyat” başlıklı üçüncü cildinde Namık Kemal’in “Edebiyatımız Hakkında Bazı Mülahazatı Şamildir” başlıklı yeni Türk edebiyatının önemli yazılarından birinin yanı sıra tıp, sağlık, eğitim, kütüphane, tabiat gibi konulardaki çeşitli makalelerine yer verilmektedir.

Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr’ın 128 sayfadan oluşan “Makalat-ı Mütenevvia” başlıklı dördüncü cildinde yine Namık Kemal’in “Usul-ı Tahsilin Islahına Dair”, “Maliyenin Muamelât-ı Hesabiyesine Dair Bir Layihadır”, “Girit Meselesine Dairdir”, “Kolera ve Refîkin Vefatı vd…” gibi eğitim, maliye, siyaset, sağlık konularında kaleme aldığı makaleler sunulmaktadır.

Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr’ın 64 sayfadan oluşan “Edebiyat” başlıklı beşinci cildinde ise Şinasi’nin gazetede yayımlanmış “Mukaddime”, “Yunanistan’a Dair Bend-i Mahsus”, “Millet-i Museviyye”, “Telemak Tercümesi”, “Darülfünun Dersleri”, “Tezkiretü’l-Şuara”, “İstanbul Sokaklarının Tenvir ve Tathiri” gibi çeşitli konulardaki yazılarına yer verilmektedir.

Eserin bütün ciltleri İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Sayısal Arşiv ve e-Kaynaklar’dan temin edilmiştir.

Ebüzziya Tevfik’in biyografisi için bkz. "Ebüzziya Tevfik". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ebuzziya-tevfik 

Eserden Örnekler


Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr'ı siyâsiyât, mübâhesât ve müteneviât itibarıyla üç kısım üzere intihâb ve tertîb eyledim. 

İşbu birinci kısımda görülecek âsâr -kuvvet-i fikr ve darb-ı dest ile  mebâni-i müdrikât-ı beşeri tezelzüle dûçâr ve bu suretle muâmelât-ı düveliyyeyi tâ esâsından lerzedâr eden Fransa inkılâb-ı azîminden sonra- Fransa ve Avusturya ve Rusya'da yetişen Talleyrand, Metternich ve Neslerud gibi ricâl-i siyâsiyeye diplomaside peyrev olan Gorçakof ve Lord Palmerston ve Russell  misillü zevât tarafından Avrupa politikasını idare nâmıyla milletleri taht-ı ferman-berîde idâmeye masrûf olan mahâret-i siyâsiyenin birer timsâl-i desâyis iştimâli olduğu cihetle Avrupa  muvâzenesi denilen ve 1815 senesinden beri diplomasiye esâs ittihâz edilen meslek-i cedîdin keşf-i hakâyıkına bunların mütâlaasıyla vusûl-ı kâbil olacağı ashâb-ı mütâlaaya hassaten ihtâr olunur. 

Bu müntehabâttan asıl maksudumuz Tasvir-i Efkâr’ın zuhûruyle ibtida eden edebiyat-ı cedîdenin mebadisindeki tavrını ve gittikçe hâsıl ettiği kuvvet ve revnakı göstermek ve bir de Reşit Paşa’nın himmetiyle husûle gelen diplomasi lisanının Tasvir-i Efkâr’da neşrolunan muharrerât-ı siyasiyye tercümelerinde daha vazıh ve şumüllü bir yolda taklit edildiğini irae ile müntesibin-i siyasiyata bir hizmet ibraz eylemektir (Şinasi ve Namık Kemal, 1303/1886: 3-4). 


Kaynakça


Şinasi ve Namık Kemal (1303/1886). Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr, Birinci Kısım: Siyasiyyat. Haz. Ebüzziya Tevfik. Konstantiniye: Matbaa-i Ebüzziya.

Şinasi (1303/1886). Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr, İkinci Kısım: Mübâhesât-ı Edebiyye: Mesele-i Mebhüsetün Anha. Haz. Ebüzziya Tevfik. Konstantiniye: Matbaa-i Ebüzziya.

Namık Kemal (1304/1886). Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr, Üçüncü Kısım: Edebiyat. Haz. Ebüzziya Tevfik. Konstantiniye: Matbaa-i Ebüzziya.

Namık Kemal (1311/1894). Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr, Makalat-ı Mütenevvia. Haz. Ebüzziya Tevfik. Konstantiniye: Matbaa-i Ebüzziya.

Şinasi (1311/1894). Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr, Edebiyat. Haz. Ebüzziya Tevfik. Konstantiniye: Matbaa-i Ebüzziya.

Atıf Bilgileri


Ergişi, Ayşegül. "MÜNTAHABÂT-I TASVÎR-İ EFKÂR (EBÜZZİYA TEVFİK)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/muntahabat-i-tasvir-i-efkar-ebuzziya-tevfik. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DURÛB-I EMSÂL-İ OSMÂNİYYE (EBUZZİYÂ TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Doç. Dr. Tuğçe Erdal
Görüntüle
2 ECEL-İ KAZÂ (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Öğretmen HAYRUNNİSA GÜRBÜZ
Görüntüle
3 HABÎBE YÂHUT SEMÂHÂT-I AŞK (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziyâ Tevfik Öğretmen HAYRUNNİSA GÜRBÜZ
Görüntüle
4 İMSÂKİYYE-İ NEVÎN (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Araş. Gör. Dr. Cemile Odunkıran
Görüntüle
5 MUHÂTABA (MEHMED NÂZIM) Mehmed Nâzım Diğer ALİ ERBAY
Görüntüle
6 LUGAT-I EBÜZZİYÂ (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Dr. Öğr. Üyesi Feyzi Çimen
Görüntüle
7 MUHARRERÂT-I HUSÛSİYYE-İ ÂKİF PAŞA (ÂKİF PAŞA) Âkif Paşa Öğr. Gör. Abdullah Ezik
Görüntüle
8 NÜMÛNE-İ EDEBİYYÂT-I OSMÂNİYYE (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
9 SURÛRÎ-İ MÜVERRİH (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Dr. Ayşegül Ergişi
Görüntüle
10 TAZARRU'ÂT-I SİNÂN PAŞA (EBÜZZİYÂ TEVFÎK) Ebüzziyâ Tevfîk, Mehmed Doç. Dr. Muhittin Turan
Görüntüle
11 ÜÇ YÜZLÜ BİR KARI (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Dr. Ayşegül Ergişi
Görüntüle
12 NAMIK KEMAL (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Dr. Öğr. Üyesi YASİN YAVUZ
Görüntüle
13 MAKAME-İ TEVKİFİYE (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik Dr. Ayşegül Ergişi
Görüntüle
14 EZOP (EBÜZZİYA TEVFİK) Ebüzziya Tevfik (1849-1913) Prof. Dr. Süheyla Yüksel
Görüntüle
15 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
16 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
17 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
18 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
19 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
21 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
22 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
23 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle