- Yazar Biyografisi (TEİS)
Ebüzziya Tevfik - Madde Yazarı: Dr. Ayşegül Ergişi
- Eser Yazılış Tarihi:1303-1311 / 1886-1894
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Derleme
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:15/12/2021
MÜNTAHABÂT-I TASVÎR-İ EFKÂR (EBÜZZİYA TEVFİK)
DerlemeEbüzziya Tevfik (d. 1849-ö. 27 Ocak 1913)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Tasvir-i Efkâr gazetesinde yayımlanmış yazılardan seçilerek oluşturulmuş beş ciltlik derleme eser. Tasvir-i Efkâr, Tanzimat döneminde1862-1865 yılları arasında Şinasi, sonraki yıllarda ise önce Namık Kemal sonra Recaizade Mahmud Ekrem tarafından yayımı sürdürülmüş, 1869 yılında yayımı sona ermiş; II. Meşrutiyet döneminde bu kez Ebüzziya Tevfik tarafından yayımlanmış Türkçe bir gazete. Ebüzziya Tevfik tarafından 1303/1886 yılında Ebüzziya Matbaası’nda basılmaya başlanan Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr siyaset, edebiyat ve çeşitli makaleler şeklinde üç kategori olarak düzenlenmiştir. Eserin tertip edilme ve yayımlanma sebebi; Tasvîr-i Efkâr gazetesinin yayımlanmasıyla yeni edebiyatın ilk devrelerindeki tavrını ve gittikçe artan güç ve parlaklığını ortaya koymak ve aynı zamanda Mustafa Reşit Paşa'nın çabalarıyla oluşan diplomasi dilini gazetedeki siyasi tercüme örnekleriyle daha açık ve kapsamlı bir şekilde göstererek siyasetle uğraşanlara siyasi dil ve üslubu öğretmeye çalışmaktır.
Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr’ın 468 sayfadan oluşan “Siyasiyyat” başlıklı birinci cildinde diplomasi dili ve üslubunun iyi örnekleri sayılabilecek Avrupalı devlet adamlarının yazışmaları, mektup, davet, beyanname, konuşma metni, telgraf, köşe yazısı, ilan, ölüm haberi gibi tercüme yazılar bulunmaktadır. Şinasi ve Namık Kemal’in Tasvîr-i Efkâr’da yayımlanmış siyasi yazılarından da bir seçme sunulmaktadır. Bunlardan bazıları: “Lehistan Meselesi”, “Roma Meselesi”, “İtalya Meselesi”, “Ahval-i Hazıra”, “Almanya Meselesi”, “Avusturya-Prusya Muharebesine Dair Diğer Bir Makale”, “Muharebe Üzerine Mütalaa”, “Karadağ’a Dair Bir Makale”, “Girit Meselesine Dair Bend-i Mahsusa”, “Girit Meselesine Dair Bir Fıkra”, “Bir Makale-i Siyasiye”, “Şark Meselesi Hakkında Bir Mütalaa”, “Şark Meselesine Dair Fransa’nın Aldığı Kararların En Önemlileri”, “Memleketin Meselesine Dair Layiha" şeklinde sıralanabilir.
Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr’ın 104 sayfadan oluşan “Mübâhesât-ı Edebiyye: Mesele-i Mebhüsetün Anha” başlıklı ikinci cildinde Tanzimat döneminde çok ses getirmiş bir dil tartışmasına yer verilmektedir. Courrier d.Orient, Ruznâme-i Cerîde-i Havâdis ve Tasvîr-i Efkâr gazetelerinden alınmış yazılar yoluyla Şinasi ve Sait Bey arasında söz dizimi üzerine yapılmış tartışmanın doğuşu ve gelişimi gösterilmektedir. Ebüzziya Tevfik bu cildin son sayfasında “li’t-tâbi” imzasıyla tartışmaya dair görüşlerini ifade etmiş, bu tartışmanın özel gazetelerin yayımlanmaya başladığı dönemde yapılan dil tartışmalarının ilki olmakla birlikte, münazara usulüne uygun şekilde ilerlemesiyle dil ve edebiyat tartışmaları için çok önemli bir örnek olduğunu belirtmiştir.
Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr’ın 128 sayfadan oluşan “Edebiyat” başlıklı üçüncü cildinde Namık Kemal’in “Edebiyatımız Hakkında Bazı Mülahazatı Şamildir” başlıklı yeni Türk edebiyatının önemli yazılarından birinin yanı sıra tıp, sağlık, eğitim, kütüphane, tabiat gibi konulardaki çeşitli makalelerine yer verilmektedir.
Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr’ın 128 sayfadan oluşan “Makalat-ı Mütenevvia” başlıklı dördüncü cildinde yine Namık Kemal’in “Usul-ı Tahsilin Islahına Dair”, “Maliyenin Muamelât-ı Hesabiyesine Dair Bir Layihadır”, “Girit Meselesine Dairdir”, “Kolera ve Refîkin Vefatı vd…” gibi eğitim, maliye, siyaset, sağlık konularında kaleme aldığı makaleler sunulmaktadır.
Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr’ın 64 sayfadan oluşan “Edebiyat” başlıklı beşinci cildinde ise Şinasi’nin gazetede yayımlanmış “Mukaddime”, “Yunanistan’a Dair Bend-i Mahsus”, “Millet-i Museviyye”, “Telemak Tercümesi”, “Darülfünun Dersleri”, “Tezkiretü’l-Şuara”, “İstanbul Sokaklarının Tenvir ve Tathiri” gibi çeşitli konulardaki yazılarına yer verilmektedir.
Eserin bütün ciltleri İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Sayısal Arşiv ve e-Kaynaklar’dan temin edilmiştir.
Ebüzziya Tevfik’in biyografisi için bkz. "Ebüzziya Tevfik". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ebuzziya-tevfik
Eserden Örnekler
Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr'ı siyâsiyât, mübâhesât ve müteneviât itibarıyla üç kısım üzere intihâb ve tertîb eyledim.
İşbu birinci kısımda görülecek âsâr -kuvvet-i fikr ve darb-ı dest ile mebâni-i müdrikât-ı beşeri tezelzüle dûçâr ve bu suretle muâmelât-ı düveliyyeyi tâ esâsından lerzedâr eden Fransa inkılâb-ı azîminden sonra- Fransa ve Avusturya ve Rusya'da yetişen Talleyrand, Metternich ve Neslerud gibi ricâl-i siyâsiyeye diplomaside peyrev olan Gorçakof ve Lord Palmerston ve Russell misillü zevât tarafından Avrupa politikasını idare nâmıyla milletleri taht-ı ferman-berîde idâmeye masrûf olan mahâret-i siyâsiyenin birer timsâl-i desâyis iştimâli olduğu cihetle Avrupa muvâzenesi denilen ve 1815 senesinden beri diplomasiye esâs ittihâz edilen meslek-i cedîdin keşf-i hakâyıkına bunların mütâlaasıyla vusûl-ı kâbil olacağı ashâb-ı mütâlaaya hassaten ihtâr olunur.
Bu müntehabâttan asıl maksudumuz Tasvir-i Efkâr’ın zuhûruyle ibtida eden edebiyat-ı cedîdenin mebadisindeki tavrını ve gittikçe hâsıl ettiği kuvvet ve revnakı göstermek ve bir de Reşit Paşa’nın himmetiyle husûle gelen diplomasi lisanının Tasvir-i Efkâr’da neşrolunan muharrerât-ı siyasiyye tercümelerinde daha vazıh ve şumüllü bir yolda taklit edildiğini irae ile müntesibin-i siyasiyata bir hizmet ibraz eylemektir (Şinasi ve Namık Kemal, 1303/1886: 3-4).
Kaynakça
Şinasi ve Namık Kemal (1303/1886). Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr, Birinci Kısım: Siyasiyyat. Haz. Ebüzziya Tevfik. Konstantiniye: Matbaa-i Ebüzziya.
Şinasi (1303/1886). Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr, İkinci Kısım: Mübâhesât-ı Edebiyye: Mesele-i Mebhüsetün Anha. Haz. Ebüzziya Tevfik. Konstantiniye: Matbaa-i Ebüzziya.
Namık Kemal (1304/1886). Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr, Üçüncü Kısım: Edebiyat. Haz. Ebüzziya Tevfik. Konstantiniye: Matbaa-i Ebüzziya.
Namık Kemal (1311/1894). Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr, Makalat-ı Mütenevvia. Haz. Ebüzziya Tevfik. Konstantiniye: Matbaa-i Ebüzziya.
Şinasi (1311/1894). Müntehabât-ı Tasvîr-i Efkâr, Edebiyat. Haz. Ebüzziya Tevfik. Konstantiniye: Matbaa-i Ebüzziya.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DURÛB-I EMSÂL-İ OSMÂNİYYE (EBUZZİYÂ TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Doç. Dr. Tuğçe Erdal |
Görüntüle | ||
2 | ECEL-İ KAZÂ (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Öğretmen HAYRUNNİSA GÜRBÜZ |
Görüntüle | ||
3 | HABÎBE YÂHUT SEMÂHÂT-I AŞK (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziyâ Tevfik | Öğretmen HAYRUNNİSA GÜRBÜZ |
Görüntüle | ||
4 | İMSÂKİYYE-İ NEVÎN (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Araş. Gör. Dr. Cemile Odunkıran |
Görüntüle | ||
5 | MUHÂTABA (MEHMED NÂZIM) | Mehmed Nâzım | Diğer ALİ ERBAY |
Görüntüle | ||
6 | LUGAT-I EBÜZZİYÂ (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Dr. Öğr. Üyesi Feyzi Çimen |
Görüntüle | ||
7 | MUHARRERÂT-I HUSÛSİYYE-İ ÂKİF PAŞA (ÂKİF PAŞA) | Âkif Paşa | Öğr. Gör. Abdullah Ezik |
Görüntüle | ||
8 | NÜMÛNE-İ EDEBİYYÂT-I OSMÂNİYYE (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
9 | SURÛRÎ-İ MÜVERRİH (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Dr. Ayşegül Ergişi |
Görüntüle | ||
10 | TAZARRU'ÂT-I SİNÂN PAŞA (EBÜZZİYÂ TEVFÎK) | Ebüzziyâ Tevfîk, Mehmed | Doç. Dr. Muhittin Turan |
Görüntüle | ||
11 | ÜÇ YÜZLÜ BİR KARI (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Dr. Ayşegül Ergişi |
Görüntüle | ||
12 | NAMIK KEMAL (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Dr. Öğr. Üyesi YASİN YAVUZ |
Görüntüle | ||
13 | MAKAME-İ TEVKİFİYE (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik | Dr. Ayşegül Ergişi |
Görüntüle | ||
14 | EZOP (EBÜZZİYA TEVFİK) | Ebüzziya Tevfik (1849-1913) | Prof. Dr. Süheyla Yüksel |
Görüntüle | ||
15 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
16 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
17 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
18 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
19 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
21 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
22 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
23 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |