"Tokatlı" lakabıyla tanınan Ebû Bekir Kânî’nin (d. 1124/1712- ö. 1206/1792) yazışma usullerini ve kendi yazdığı mektuplar ile bazı devlet adamlarının yazışmalarını ihtiva eden mensur eseri. Münşe'ât-ı Kânî'nin, yurt içi ve yurt dışındaki farklı kütüphanelerde ve farklı hacimlerde yüzün üzerinde nüshası mevcuttur. Nüshaların mektupların sayısı ve sırası bakımından farklılıklar göstermesi, Kânî’nin Münşe'ât’ı ilk tertibinden sonra da yeni mektuplar yazdığını ve bunları  daha sonra esere aldığını göstermektedir.  Bunlarla birlikte toplam mektup sayısı 392 olmaktadır. Ancak yeni nüshalar tarandıkça bu sayının artabileceği ihtimal dâhilindedir.  

Kalıplaşmış, belirli kurallar çerçevesinde oluşturulan mektupların dil ve üslubunu belirleyen iki temel unsur vardır. Bunlardan biri muhatabın konumu, diğeri ise mektubun yazılış amacı, yani konusudur. Mektupların elkâb bölümlerinde kalıplaşmış kelimeler arka arkaya sıralanır. Dua bölümlerinde ise Tanrı’dan muhatap için uzun terkiplerden oluşan cümlelerle dilek ve temennilerde bulunulur. Daha sonra “arz-ı hâl” kısmında tevazu dolu ifadelerle istekler belirtilir (Gültekin 2015). Kânî’nin Münşe'ât’ında yer alan mektupların büyük çoğunluğu da muhatabının lakap ve sıfatlarının sıralandığı  elkâb bölümü ile başlar.  Elkâbı belirleyen en önemli husus muhatabın makamıdır (Kütükoğlu 1995: 51-54). Sayıları az da olsa elkâbın yer almadığı mektuplar da vardır. Mektuplar, elkâbdan sonra, dua, nakil/iblağ cümleleriyle devam eder ve  hatimeyle sona erer. Hatimeden önceki dua kısmı çoğunlukla tebriknamelerde yer alır. Müellif, ayrıca mektuplarında duruma uygun düşen Arapça ve Farsça beyitlere, ayet, hadis ve atasözü gibi iktibaslara yer verir. 

Kânî'nin Münşe'ât'ı içerisinde, yazışmaların dışında Arapça yazılmış “Hamriyye” isimli bir şiir,  yine Arapça kaleme alınmış iki mektubu ve modern dönem fabllarının bir benzeri olarak  bir Hırrenâme örneği de bulunmaktadır. Bu eser, kedi ağzından yazılmış bir özür mektubu şeklinde kurgulanmıştır.  Kânî’nin uykuya düşkün bir dostuna yazdığı ve başla ilgili atasözleri ve tabirlerle süslenmiş ironik mektubu; Cidde Valisine yazdığı hac esnasında ziyaret edilen bütün mekânları içeren mektubu;  at ve atla ilgili kimi kelimelere, atasözü ve deyimlere sıklıkla yer verdiği mektubu (Batislam 2006: 69-76), alışılmış mektuplardan farklı  türünün ilginç örneklerindendir.Kânî, meşayihten bazılarına da mektuplar yazmıştır. Bursalı Mehmed Tâhir, onun Kur’ân surelerinin adlarını anarak yazdığı biri Türkçe, diğeri Arapça iki inşâ örneğine de dikkati çeker (1324: 33-38).  Yeğen Mehmed Paşa’ya hitaben kaleme aldığı mektubu ise, döneminin edebiyat ve sanat muhitlerini tenkit eden önemli görüşlerini içermesi, sanatçının kendi hayat tecrübelerini ihtiva etmesi  ve otobiyografik verilerin çokluğu bakımlarından önemlidir. Münşeât, siyasi tarih açısından da incelenmeye değer bir eserdir. Eserde,  bilhassa Ege adaları ve Avrupa kıtasındaki topraklarımızın idarecileri ve buraların huzur ve sükûnu için nelerin yapıldığını gösteren önemli belgeler vardır. Özellikle Sadrazam Yeğen Mehmed Paşa (ö. 1158/1745) tarafından yazılan veya yazdırılan mektuplar, Mehmet Paşa’ya hitaben yazılmış mektuplar ile bilhassa Eflak, Boğdan gibi Avrupa’daki toprakların korunması, iaşe ve ibadesine yönelik yazışmalar, bu anlamda oldukça önemlidir. Kânî’ye ait olduğu bilinen Letâif ve Hezliyyâtları ise Münşeât’tan ayrı düşünmek ve incelemek gerekir (Batislam 1997, Çıraklı 1998).

Müellifin biyografisi  için bk. "Kânî, Ebû Bekir". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kani-ebu-bekir.