MÜNŞE'ÂT (ÂSIM)
resmi ve hususi mektuplar
Çelebi-zâde Âsım, İsmâ'il (d. 1096?/1685? - ö. 1173/1760)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Çelebi-zâde İsmâ'il Âsım (ö. 1173/1760) tarafından yazılmış olan resmî ve hususi mektuplardan meydana gelen münşeat. İsmâil Âsım Efendi, İstanbul’daki değişik medreselerde tahsil gördükten sonra müderrislik, vakanüvislik, kadılık, Anadolu ve Rumeli kazaskerliği ve nihayetinde de şeyhülislamlık yapmış tarihçi, şair ve âlim biridir. İsmâ'il Âsım Efendi’nin tarihî belge niteliğindeki mektuplarını Lütfullah Efendi derleyerek bu münşeatı meydana getirmiştir. İsmail Âsım tarafından dostlarına ve devlet adamlarına hitaben yazılmış olan mektuplar tarihî, kültürel ve sosyal açılardan döneminin önemli bir kaynağı durumundadır. Bu mektuplarda dönemin devlet işleyişine dair bilgilere ulaşmak mümkündür. Sosyal ilişkiler bakımından da aydınlatıcı unsurlar barındırmaktadır.

Münşe'ât’ta İsmâ'il Âsım tarafından, Lalezar Şeyhî Mehmed Efendi’nin çiçekçibaşılığa tayini üzerine yazdığı mektubu, Akovalızade Şeyh Hatem Efendi’ye mektubu, Konya’daki Mevlevî şeyhine mektubu, Mengli Giray Han’a mektupları, Bucak seraskerine mektubu, Köprülüzâde Mehmed Paşa’ya mektubu, Halebü’ş-şehbâ kadısı Seyyid Vehbî’nin mektupları, Kuşadası müftüsüne yazdığı uyarı mektubu, Hekimbaşızade Ali Paşa’ya, Bosna valisine mektubu, veziriazam Firarî-zade Abdullah Paşa’ya, Mısır valisine mektubu, Koca Râgıb Paşa’ya Mısır valiliği sırasında yazdığı tebrik-namesi ve çok sayıda resmî mektup sureti ile tebrik, tavsiye-name, hulus-name, taziyet-name, tesliyet-name, davet-name, cevab-name, şefaat-name, arz-ı hâl, tezkire ve kaime suretleri bulunmaktadır.

Münşe'ât’ta yer alan mektupların kimlere gönderildiği ve muhtevası hakkında ayrıntılı bilgi için Fahri Unan’ın mektupların transkripsiyonunu yaparak matbu baskıdan yeni harflerle yayımladığı çalışmasına (2013) bakılabilir. Eserin bugüne kadar 10 nüshası tespit edilmişse de bu yazma nüshalardan yararlanılarak henüz tenkitli bir metin çalışması yapılmamıştır (Gültekin 2015: 65-66). Münşe'ât’ın matbu nüshası ise 1869 yılında İstanbul’da yayımlanmıştır.

Âsım'ın biyografisi için bk. “Çelebi-zâde Âsım, İsmâ’il”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/celebizade-asim-ismail

Eserden Örnekler


Mengli Girây Hân hazretlerine tesvîd buyurdukları recâ-nâmedir

Yenişehr azlleri hengâmında (der-kenar).

Celâdetlü şehâmetlü semâhatlü hamâsetlü hıdîv-i âlî-şân hazretlerinin ferş-i abkariyyü’n-nakş-ı pîşgâh-ı devlet ve hâşiye-i her-heft-kerde-i bisât-ı bârgâh-ı gerdûn-menziletlerine yüz yerde vaz’-ı nâsıye-i darâ’at ve mâliş-i cebhe-i istikânet kılınup pâye-i serîr-i felek-mesîrleri şifâh-ı tebcîl ü tekrîm ile takbîl ü telsîm olunmak siyâkında arîza-i bende-i kerem-harîdeleri budur ki kerîm-râ nazar nîst ber-telâkî-i hıdmet çi kerde ber-gülistân ki sebz kerd bahâreş misdakınca bî-sâbıka-i hıdmet-i sûrî abd-i nâ-çîzleri mazhar-ı nazar-ı kerem ü ikrâm ve güncâyiş-i havsala-i isti’dâdımdan efzûn-ter behredâr-ı ni’am-ı ihsân u in’am buyurulduğunun ilâ-âhiri’l-eyyâm edâ-yı farîza-i şükrüne kıyâm lâzıme-i zimmet-i bendegî olmağla her şâm u seher … (İstanbul Üniversitesi, Nadir Eserler Kütüphanesi Nr. Ty. 3150, 4/a).

Kaynakça


Gültekin, Hasan (2015), Türk Edebiyatında İnşâ, Tarihî Gelişim, Kuram, Sözlük ve Münşeât-ı Koca Râgıb Paşa. Ankara: AKM Yay. 65-66.

Unan, Fahri (2013), Münşe'ât-ı Âsım / Küçük Çelebi-zâde İsmâ'îl Âsım Efendi. Ankara : TTK Yay.

Münşeât-ı Âsım. http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TY/nekty03150.pdf (Erişim tarihi: 16.10.2021)

Münşeât-ı Âsım Efendi,.Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi, A/0113. https://kutuphane.ttk.gov.tr/resource?itemId=244673&dkymId=547 (Erişim tarihi: 16.10.2021).

Atıf Bilgileri


Gültekin, Hasan. "MÜNŞE'ÂT (ÂSIM)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/munse-at-asim. [Erişim Tarihi: 14 Mart 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (ÇELEBİZÂDE ÂSIM) Çelebi-zâde Âsım, İsmâ'il Prof. Dr. Ozge Oztekin
Görüntüle
2 TÂRÎH-İ ÇELEBİ-ZÂDE Çelebi-zâde Âsım, İsmâ'il Dr. Mehmet Yunus Yazıcı
Görüntüle
3 ACÂ'İBÜ'L-LETÂ'İF Çelebi-zâde Âsım, İsmâ'il Araş. Gör. Murat ASLAN
Görüntüle
4 MEVLİD-İ ŞERÎF (ÇELEBİ-ZÂDE ÂSIM) Çelebi-zâde Âsım, İsma'il Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
5 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
6 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
7 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
8 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
9 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
10 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
11 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
12 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
13 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
14 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle