MÜLTEKATAT-I HASEKÎYE (NÂFİ')
tasavvufi eser
Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi (d. 1239/1823 - ö. 1308/1891)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Nâfi' mahlasını kullanan Abdünnâfi' İffet Efendi’nini Bursalı İbrahim Tuhfe-i Hasekiyye adlı eserinden hareketle meydana getirdiği eser. Tuhfe-i Hasekiyye, kelime-i tevhidin tasavvufi şerhi, Hz. Muhammed’in tasavvufi şerhi, Hz. Peygamber’in soyu, Silsile-i Sümbüle (Hz. Peygamber’in peygamber olmayan dedeleri): Abd-i Menâf’tan Adnân’a kadar, Silsiletü’z-Zeheb (Altın Silsile): Hz. İsmâil’den Hz. Âdem’e kadar, insân-ı kâmil, arş, şems, sırr-ı insân, kutbü’l-aktâb, Osmanlı idari yapısının tasavvufi yorumu (sultân-ı a’zam, vazir-i a’zam, şeyhülislâm, kazasker, emirü’l-ümerâ/beylerbeyi, yeniçeri ağası, Enderun ağaları, darü’s-saade ağası, nakîbü’l-eşrâf), ilmihâl ve tasavvufla ilgili bazı meseleler vs. konulardan oluşmaktadır (Kara 1997, Cengiz 2007, Tabakoğlu 2008). Abdünnâfi Efendi, eserini Kastamonu’da iken kaleme almıştır. Eserine kelime-i tevhid, Hz. Muhammed’in tasavvufi şerhi ve soyu gibi bölümleri dâhil etmiştir.

Abdünnâfi İffet Efendi, eserini oluştururken bazı bölümleri Tuhfe-i Hasekiyye'den olduğu gibi almıştır. Eserde Arapça, Farsça kelime ve terkiplerle dolu bir dil kullanılmıştır.

Mültekatat-ı Tuhfe-i Hasekiyye’nin tespit edilen tek nüshası İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı Osman Ergin Türkçe Yazmaları Koleksiyonu Nu. 45’te kayıtlıdır. Rika hatla, 21 satır ve 38 varak şeklinde kaleme alınmıştır.

Yazarın biyografisi için bk. “Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nafi-abdunnafi-iffet-efendi 

Eserden Örnekler


[…] Berzahî kıldığımızın aslı budur ki, musallî demek münâcî demekdir. Münâcât ise bi’l-külliye gaybûbet iktizâ etmez ve illâ münacî olmaz. Pes, musallî hâlet-i vustâ üzerine kâ’im olur. Tâ ki müşâhede ile münâcâtı cem‘ ede. Fa’rif. Pes, salâtda olan merâtib da‘veti fehm eyledinse tevhîdde olan merâtibi dahi fehm eyle ki tevhîdin evvelki derecesi tevhîd-i ef‘âldir ki her fi’lde mü’essir-i hakîkî hakk olduğun müşâhede etmekdir. Eğerçi abde göre cebr yokdur. Zîrâ isti‘dâd-ı ezelî ve kâbiliyet-i zâtiyyesinin hükmü ol fi’lin andan sudûru ve hakkın dahi onu halk eylemesidir. Değirmenin devr etmesi gibi ki te’siri sudan gelir ve bu husûsda değirmen mecbûrdur denilmez. Zîrâ devre kâbiliyeti vardır ve mahall-i müte’essir olmadıkça mü’essirde te‘sîr olmaz. Anın’çün mahall-i kiyânîye i‘tibâr ederler ki mahall-i kesbdir [...] (Mültekatat-ı Tuhfe-i Hasekiyye vr. 3b).

Kaynakça


Abdünnâfi İffet Efendi. Mültekatat-ı Tuhfe-i Hasekiyye. İBB Atatürk Kitaplığı Osman Ergin Türkçe Yazmaları Koleksiyonu Nu. 45.

Cengiz, Muammer (2007). İsmail Hakkı Bursevî’nin Tuhfe-i Hasekiyyesi’nin Birinci Bölümü (Metin ve Tahlil). Yüksek Lisans Tezi. Marmara: Üniversitesi.

Kara, İhsan (1997). İsmail Kakkı Bursevi'nin Tuhfe-i Hasekiyyesi (III. Bölüm). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara: Üniversitesi.

Özcan, Hidayet (hzl.). (2000). İbnülemin Mahmed Kemal İnal-Son Asır Türk Şairleri (Kemâlü’ş-Şuarâ). C. III. Ankara: AKM Yay. 

Tabakoğlu, Mehmet (2008). İsmail Hakkı Bursevî’nin Tuhfe-i Hasekiyye’sinin İkinci Bölümü (Metin ve Tahlil). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara: Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


KESİK, Beyhan. "MÜLTEKATAT-I HASEKÎYE (NÂFİ')". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/multekatat-i-hasekiye-nafi. [Erişim Tarihi: 19 Haziran 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 EL-ESERÜ’L-MU‘TEBER FÎ TERCEMETİ NUHBETİ’L-FİKER (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
2 TERCEME-İ ÂDÂB-I GELENEBEVÎ (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
3 TERCÜME-İ BURHÂN-I GELENBEVÎ: MÎZÂNÜ’L-BÜRHÂN (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
4 MÜNTEHABÂT-I NAFİA-İ RİSÂLE-İ KUŞEYRİYE (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
5 NÂFİ’Ü'L-ÂSÂR NEVBÂVE-İ SİMÂRU’L-ESMÂR (NÂFİ‘) Nâfi‘, Abdünnâfî‘ İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
6 KÂMİLÜ’L-ÂSÂR HİKÂYE-İ CİHÂNDÂR (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
7 MAHZEN-İ ESRÂR-I ŞU‘ARÂ (NÂFİ') Nâfi‘, Abdünnâfî‘ İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
8 PEYÂM-I SÛR (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN
Görüntüle
9 REHBER-İ SEYR-İ SULÛK (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
10 DÎVÂN (ABDÜNNÂFİ İFFET EFENDİ) Nâfi‘, Ramazan-zâde Abdünnâfi İffet Efendi Dr. Emrah GÜNDÜZ
Görüntüle
11 TERCEME-İ MUKADDİME-İ İBN-İ HİŞÂM (NÂFÎ) Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Diğer Rumeysa Güven
Görüntüle
12 MİR‘ÂT-İ HAK-NÜMÂ (RA‘NÂ) Ra‘nâ, Mustafa Efendi Dr. Emrah GÜNDÜZ
Görüntüle
13 EN-NEF'U'L-MUAVVEL FÎ TERCEMETİ'T-TELHÎS VE'L-MUTAVVEL (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
14 REHBER-İ SÂLİKÂN-I SEYR Ü SÜLÛK (NÂFİ') Nâfi', Abdünnâfi' İffet Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
15 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
16 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
17 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
18 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
19 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
20 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
21 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
22 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
23 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
24 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle