- Yazar Biyografisi (TEİS)
Mollanepes - Madde Yazarı: Doç. Dr. Soner Sağlam
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Çağatay
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:23/03/2022
MUHTELİF ŞİİRLER (MOLLANEPES)
şiirlerMollanepes (d. 1225/1810 - ö. 1279/1862)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Türkmen klasik edebiyatında "Aşk mülkünün şahı" olarak anılan Mollanepes'e ait şiirler. Şiirlerinin büyük bir kısmını dörtlükler halinde yazan Mollanepes'in gazel, muhammes, müseddes, müsebba, müsemmen gibi nazım biçimlerinde de şiirleri bulunmaktadır. Muhteva yoğunluğu bakımından aşk ve sevgili konusunun ilk sırada gelir. Şaire ait yetmiş dört şiirin altmış ikisi aşk ve sevgili temalıdır. Mollanepes, ayrıca sevgilinin dış güzelliğini tasvir etmede klasik Türk edebiyatının mazmunlarından ustalıkla yararlanmıştır. Mollanepes, şiirlerinde sevgilinin güzelliğinden bahsederken onu, “Leyla, Şirin, Züleyha, Zühre” gibi klasik ve halk edebiyatımızda güzellikleriyle anılan isimlerle karşılaştırır. Sevgili gül yüzlüdür, servi boyludur, kalem kaşlıdır. İnci onun resmine baktığında uykusu kaçar uyuyamaz. Kaşları ok, kirpikleri kılıçtır. Bakışları ile âşıkların kalbini yaralar. Fıstık ağızlı ve tûti dillidir, kara zülüflüdür. Şair, Beri Gel, Kakar, Sövdügim, Ovadan Gelin, İstep Ki Gözel Yarı gibi şiirlerinde Türkmen kızlarının güzelliğini işlemiştir.
Mollanepes’in eserleri arasında ahlaki içerikli şiirler de vardır. Bu şiirlerinde şair insanlara dürüstlüğü, mertliği, eşe dosta karşı iyi davranmanın önemini, yüce gönüllü, namuslu ve mert olmayı öğütlemiş, adaletsizliği, zulmü, vefasızlığı yermiştir. Mollanepes, Bedev isimli şiirinde Türkmen atını “aklı insan, nazlı kız bakışlı, ceylan gibi zıplayan, keklik gibi yol alan, yoldaşına heybet veren” gibi ifadelerle anlatmıştır. Dolayısıyla şair atın Türkmenler için ne kadar önemli olduğunu ve ona verdikleri değeri bu dizelerde dile getirmiştir.
Mollanepes'in şiirleri üzerine Sovyet devrinde birçok çalışma yapılmıştır. İlk olarak 1946'da (Gürgenli 1946) şairin şiirlerinden seçme eserlerin oluşturduğu çalışmadan sonra 1973'te (Kekilov vd. 1973) daha kapsamlı bir eser hazırlanmıştır. Mollanepes'in hayatı ve hakkında yapılan çalışmalardan bahsedilen bu eserde şairin 74 adet şiirine yer verilmiştir.
Şairin biyografisi için bk. "Mollanepes". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mollanepes
Eserden Örnekler
OVADAN GELİN
Eyran, Turan, Arap, Acam dilinde
Görmedim senin dey ovadan gelin.
Cahan ragnasında, bagın gülünde
Bolmaz özün kimin gül beden, gelin.
Gözlesen, can alar gara gözlerin,
Ölini direlder şirin sözlerin,
Alma yanakların, güler yüzlerin,
Şirindir leblerin miveden, gelin!
Gara üzüm sen, şerbet bilen yutmaga,
Takat bermez, köñül üzüp gitmège,
Duzak gurup, aşıkları tutmaga,
Zülpün başdan-ayak tor èden gelin.
Bizi bilbil eylèp, özi gül eylèp,
Saçların boynuna selasıl eylèp,
Nèz odundan istihanım kül eylèp,
Söz balından bagrım suv eden gelin...
Kamatın tubudır, goynunda nardır,
Gerdenin dutardır, zülplerin tardır,
Cemalın görmège gözlerim zardır,
Görsem gül yüzüni, sabadan, gelin!
Nepes diyr, aşnalıgım yat olmaz,
Bir görmesem, hergiz köñlüm şat olmaz.
Yer yüzünde sen dey perizat olmaz,
Meger yere düşdün havadan, gelin! (Kekilov vd. 1973: 70-71).
Kaynakça
Gürgenli, A. (1946). Mollanepes Lirika (Saylanan goşgular), Aşkabat: Ilım.
Kekilov, A., N. Aşırov, B. Garrıyev (1973). Molanepes Lirika, Aşkabat: Türkmenistan Neşriyat.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ZÖHRE TAHIR (MOLLANEPES) | Mollanepes | Doç. Dr. soner sağlam |
Görüntüle | ||
2 | DÎVÂN (ÂGEHÎ) | Âgehî, Muhammed Rıza | Prof. Dr. Feridun Tekin |
Görüntüle | ||
3 | HEFT PEYKER TERCÜMESİ (ÂGEHÎ) | Âgehî, Muhammed Rıza | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
4 | GÜLİSTÂN TERCÜMESİ (ÂGEHÎ) | Âgehî, Muhammed Rıza | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
5 | TERCÜME-İ TEZKİRE-İ MUKÎMHÂNÎ (ÂGEHÎ) | Âgehî, Muhammed Rıza | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
6 | YÛSUF VE ZÜLEYHÂ TERCÜMESİ (ÂGEHÎ) | Âgehî, Muhammed Rıza | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
7 | ŞÂH U GEDÂ TERCÜMESİ (ÂGEHÎ) | Âgehî, Muhammed Rıza | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
8 | SA‘ÂDETÜ’L-İKBÂL (AVAZ OTAR) | Avaz, Avaz Otar | Dr. Duygu Koca |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (EMÎN) | Emîn, Molla Ali Binni Molla Emîn | Prof. Dr. Adem Öger |
Görüntüle | ||
10 | DİVAN (EMÎR) | Emîr, Ömer Han | Prof. Dr. Mustafa Tanç |
Görüntüle | ||
11 | KÜLLİYÂT-I GARÎBÎ (GARÎBÎ) | Garîbî, Huşal | Doç. Dr. Fatih Bakırcı |
Görüntüle |