- Yazar Biyografisi (TEİS)
Mihran Apikyan, Mihrî - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Deva Özder
- Eser Yazılış Tarihi:1889
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:05/12/2021
MUHTASAR SARF-I (OSMÂNÎ MİHRAN APİKYAN/MİHRÎ)
dil bilgisiMihran Apikyan, Mihrî (d. 1855 - ö. 1938)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Mihrî mahlaslı Ermeni müderris ve müellif Mihran Apikyan’ın rüşdiye ve idadiye öğrencilerinin o dönemde okutulan dillerdeki gramere hâkim olmasını sağlamak ve herhangi bir karışıklığa mahal vermeden gramer kurallarını öğretmek maksadıyla yazdığı dil bilgisi kitabı. Mihrî, eserini yazma amacını eserinin “İfâde-i Mahsûsa” bölümünde “Vatan evlatlarının Osmanlı dilini ve bunun lüzumlu olan 'Arabî ve Farsî'yi öğrenme sırasında durumun gerektirdiği şey ilimlerde derine varmak için Fransız dilinin dahi öğrenilmesi zorunlu olduğu ve hâlbuki adı geçmiş bu üç dil ile Fransız dilinin beyinde görünüşe göre gramerce tarifi ve bölümü aşırı bulunduğu sebeple bu farkla öğrencinin zihni tutulmuş ve karmakarışık olmamak üzere onların beynine koyan anlaşmazlık iki tarafın gramerine helal getirmeyecek şekilde gramer bölümleri göstermişizdir” sözleriyle açıklamıştır (Atılgan 2018: 33).
Yazar, eserini "Kitâb-ı Evvel- Sarf-ı Türkî", "Kitâb-ı Sâni- Sarf-ı Farsî" ve "Kitâb-ı Sâlis- Sarf-ı Arabî" olmak üzere üç bölüme ayırmıştır. Mihrî, eserindeki her bir başlık ve alt başlık sonunda örneklere ve öğrencilerin uygulama yapabilmesi için “Tatbîkât” başlığı altında uygulama bölümlerine yer vermiştir. Mutavvel Sarf-ı Osmânî'yi kaleme alırken sade bir üslup kullandığından bahseden Mihrî, eserini okuyucunun yüreğine sıkıntı vermeyecek şekilde bölümlere ve fasıllara ayırdığını belirtmiştir (Atılgan 2018: 37-38).
Eser üzerine Özlem Atılgan tarafından yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Atılgan: 2018).
Eserden Örnekler
Tatbîkât
Şâkirdân-ı âti’z-zikr kelimâtın ahvâl-i ismini icrâ etmeli.
Kedi, kuyu, ada, baba, çay, ordu, alay, çalgı, uyku, ‘alev, ana, tilki, köy, yumurta, şâh, hidîv. (Atılgan 2018: 76).
Tatbîkât
Usûl-i Türkîde olan zîrdeki terkîblerin usûl-i Arabiyeye ifrâğ edilmesi.
Arz ve semâ hâlıkı. Allah’ın Resûlü. Sultanların sultanı. Şeref sâhibi (zî). Hâcib’in babası (ebû) Harâret mîzânı. Şu‘arânın rü’yası. Cehil babası. Dînin şerefi. Adamın evlâdları (beni). Allah’ın kelâmı. Şân sâhibi. Mü’minlerin emîri. İrfân sahibleri (ulâ). (Atılgan 2018: 90).
Kaynakça
Atılgan, Özlem (2018). Mutavvel Sarf-ı Osmânî İnceleme-Metin. Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale: Kırıkkale Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | KİTÂBÜ'T-TUHFETİ'L-BEHİYYE FÎ LİSÂNİ'L-İNGİLİZÎ VE'L-FRANSEVÎ VE'L-ARABÎ VE'T-TÜRKÎ (MEHMED MİHRÎ) | Mehmed Mihrî, Kerküklü | Dr. Öğr. Üyesi deva Özder |
Görüntüle | ||
2 | CÜLÛSNÂME-İ SULTAN ABDULHAMİD HÂN-I SÂNÎ (MEHMED MİHRÎ) | Mehmed Mihrî, Kerküklü | Doç. Dr. Mustafa Uğurlu ARSLAN |
Görüntüle | ||
3 | TERCÜME-İ ARÛSNÂME-İ MÎRZÂ MEHDÎ HÂN (MİHRÎ) | Mehmed Mihrî, Kerküklü | Dr. Öğr. Üyesi deva Özder |
Görüntüle | ||
4 | FENN-İ BEDÎ' / EL-ESERÜ'L-CELÎL FÎ MEDHİ ALÂ İSMÂ'İL | Mehmed Mihrî, Kerküklü | Dr. Öğr. Üyesi deva Özder |
Görüntüle | ||
5 | HAC YOLUNDA (MEHMED MİHRÎ) | Mehmed Mihrî, Kerküklü | Dr. Öğr. Üyesi deva Özder |
Görüntüle | ||
6 | DİVANÇE (MEHMED MİHRÎ) | Mehmed Mihrî, Kerküklü | Doç. Dr. Gülçiçek Akçay |
Görüntüle | ||
7 | ET-TUHFETÜ'L-ABBÂSİYE Lİ'L-MEDRESETİ'L-İLLİYYETİ'T-TEVFÎKİYYE (MEHMED MİHRÎ) | Mehmed Mihrî, Kerküklü | Dr. Öğr. Üyesi deva Özder |
Görüntüle | ||
8 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
9 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
10 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
11 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
12 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
13 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
14 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
15 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
16 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |