- Yazar Biyografisi (TEİS)
Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî - Madde Yazarı: Dr. Haluk Enönlü
- Eser Yazılış Tarihi:1746
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:28/12/2021
MUHTASAR-I SİLSİLETÜ’L-ÂRİFIN
dinî-tasavvufî-ahlaki eserYetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî(d. 1090/1679 - ö. 1159/1746)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ubeydullah Ahrâr’ın (ö. 895/1490) halifelerinden Muhammed b. Burhâneddin Kâdî-i Semerkandî’nin (ö. 936/1529) Silsiletü’l Ârifin ve Tezkiretü’s-sâdıkin adlı eserinin Laʽlîzâde Abdülbâkî tarafından yapılan Türkçe tercümesidir.
Silsiletü’l Ârifin ve Tezkiretü’s-sâdıkin, Muhammed b. Burhâneddin Kādî-i Semerkandî’nin Ubeydullah Ahrâr’ın hayatını, sohbetlerini, kerametlerini, Nakşi tarikatının adap ve erkânını ve tasavvufun belli başlı esaslarını anlattığı geniş kapsamlı bir eseridir. Ubeydullah Ahrar’dan sonra “Ahrariyye” tarikatının irşâd makamına oturan kişi olan Semerkandî, Ubeydullah Ahrar’ın yanında 12 sene kalarak bu eseri telif etmiştir (Safi 2017: 636).
Eserin aslı Farsçadır ve nüshalara göre farklılık arz etmekle birlikte 209 varaktan ibarettir. Laʽlîzâde Abdülbâkî bu eserin tamamını tercüme etmemiştir. Laʽlîzâde Abdülbâkî’nin tercümesi 26 varaktan müteşekkildir (Enönlü 2019: 82) ve tercüme edilen kısım Ubeydullah Ahrâr’ın sohbetlerinde anlattığı hakikatleri ve incelikleri ihtiva eden kısımdır. Tercüme ta’lik hattıyla yazılmıştır. Eserin ne zaman tercüme edildiği ise tam olarak belli değildir Ancak Laʽlîzâde Abdülbâkî’nin Nakşiliğe intisabından sonra (1708) tercüme edildiği tahmin edilebilir.
Kütüphanelerde farklı nüshaları mevcuttur. Ancak bazı kütüphane kayıtlarında muhtasar-ı Silsiletü’l Ârifin adıyla kayıt altına alınmıştır. Eser bir muhtasardan ziyade bir tercümedir (Er 2015: 407). Laʽlîzâde Abdülbâkî eserin gerekli gördüğü küçük bir bölümünü Türkçeye tercüme etmiştir (Tosun 2015: 156).
Laʽlîzâde Abdülbâkî’nin yaptığı bu tercüme ile ilgili herhangi bir çalışma mevcut değildir.
Laʽlîzâde Abdülbâkî Efendi’nin biyografisi için bk. “Yetimî La’li-zâde Abdülbâkî. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yetimi-lalizade-abdulbaki
Eserden Örnekler
Şeyh olanın ahval-i zahiriyesi müridi makam-ı aliyeye isal eder (Laʽlîzâde vr. 114b).
Keşf ve keramat ve müşahedatdan sonra şükür ve taat ve mücahedat mukteza-yı cezbe-i ilâhi üzere zahir olur (Laʽlîzâde vr. 111a).
Sırat-ı müstakimden murad muhabbet-i zâtidir. Hak sübhânehu ve teala mahsus inayetiyle bir bendesini ki muhabbet-i zâtiyesiyle müşerref eyleye, mecmu-u masiva-yı ilâhiden halas olup aşk-ı hakikiyi istila eyler, saffet nazarıyla hakikat-ı vahdet-i zâtı ona münkeşif ola (Laʽlîzâde 120a-b).
Bu makamda ehl-i istiğrak şühûd-i zâti tabiriyle söylediler, her ne söyledilerse söylediler, vasıl oldukları istidatı ve ezvâkı lisanı istidatlarınca beyan ederler (Laʽlîzâde 130a).
Kaynakça
Abdülbâkî, Laʽlîzâde. Tercüme-i Silsiletü’l-Ârifin ve Tezkiretü’s-Sâdıkin. Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi. Pertev Paşa. No. 636. vr. 1a-26b.
Enönlü, Haluk (2019). Laʽlîzâde Abdülbâkî Efendi’nin Hayatı, Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri. Konya: Aybil Yay.
Er, Şaban (2015). Melâmîlik ve Osmanlı Devri Melâmileri. İstanbul: Kutpyıldızı Yay.
Safî, Ali b. Hüseyin (2017). Reşehât. İstanbul: Semerkand Yay.
Tosun, Necdet (2015). Bahâeddîn Nakşbend Hayatı, Görüşleri, Tarikatı. İstanbul: İnsan Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | SERGÜZEŞT | Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî | Dr. Haluk Enönlü |
Görüntüle | ||
2 | MEBDE VE MEAD | Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî | Doç. Dr. Mehmet Ünal |
Görüntüle | ||
3 | ZEYL-İ MESLEKÜ’L-UŞŞAK | Yetîmî, La'lî-zâde Abdülbâkî | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
4 | HEDİYYETÜ'L-MÜŞTÂK | Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî | Doç. Dr. Mehmet Ünal |
Görüntüle | ||
5 | TERCÜME-İ RİSÂLE-İ MURÂDİYE | Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî | Dr. Haluk Enönlü |
Görüntüle | ||
6 | GIDÂ-YI RUH | Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî | Dr. Haluk Enönlü |
Görüntüle | ||
7 | RİSALE-İ ÜNSİYE TERCÜMESİ | Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî | Dr. Haluk Enönlü |
Görüntüle | ||
8 | TERCÜME-İ ÎNSÂN-I KÂMİL | Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî | Dr. Haluk Enönlü |
Görüntüle | ||
9 | TERCÜME-İ HAKİKATTİ’L-YAKÎN VE ZÜLFETÜ’T-TEMKÎN | Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî | Dr. Haluk Enönlü |
Görüntüle | ||
10 | TERCÜME-İ KİMYÂ-YI SAÂDET | Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî | Dr. Haluk Enönlü |
Görüntüle | ||
11 | TERCÜME-İ NEMÛD VE BÛD | Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî | Dr. Haluk Enönlü |
Görüntüle | ||
12 | İSTİĞFAR VE MÜNÂCAT | Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî | Dr. Haluk Enönlü |
Görüntüle | ||
13 | KURRETÜ'L-UYÛN | Ra'ûfî, Şeyh Seyyid Ra'ûfî Ahmed Efendi | Öğretmen mehmet cemal öztürk |
Görüntüle | ||
14 | VÂRİDÂT (AZÎZ) | Azîz, Azîz Ali Efendi | Araş. Gör. Dr. nesrin aydın satar |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN-I İLÂHİYYÂT (İBRÂHİM HÂS) | İbrâhim Hâs | Doç. Dr. Hasan Gültekin |
Görüntüle | ||
16 | ŞERH-İ EBYÂT-I YÛNUS EMRE (İBRÂHİM HÂS) | İbrâhim Hâs | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (KAYGULU HALİL EFENDİ) | Kaygulu Halil Efendi | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
18 | HÂDİ’L-UŞŞÂK (KAYGULU HALÎL EFENDİ) | Kaygulu Halil Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
19 | TEFSİR-İ BA’Z-I SÜVER-İ KUR’ANİYYE | Abdülhay Celvetî | Doç. Dr. Şükrü Maden |
Görüntüle | ||
20 | DÎVÂN (İLÂHİ-NÂME) | Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı | Doç. Dr. abdulkadir erkal |
Görüntüle | ||
21 | MA‘RİFETNÂME | Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı | Doç. Dr. Lokman Taşkesenlioğlu |
Görüntüle | ||
22 | ‘İRFÂNİYE | Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı | Diğer Emine Güleç |
Görüntüle |