MUHTASAR-I SİLSİLETÜ’L-ÂRİFIN
dinî-tasavvufî-ahlaki eser
Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî(d. 1090/1679 - ö. 1159/1746)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ubeydullah Ahrâr’ın (ö. 895/1490) halifelerinden Muhammed b. Burhâneddin Kâdî-i Semerkandî’nin (ö. 936/1529) Silsiletü’l Ârifin ve Tezkiretü’s-sâdıkin adlı eserinin Laʽlîzâde Abdülbâkî tarafından yapılan Türkçe tercümesidir.

Silsiletü’l Ârifin ve Tezkiretü’s-sâdıkin, Muhammed b. Burhâneddin Kādî-i Semerkandî’nin Ubeydullah Ahrâr’ın hayatını, sohbetlerini, kerametlerini, Nakşi tarikatının adap ve erkânını ve tasavvufun belli başlı esaslarını anlattığı geniş kapsamlı bir eseridir. Ubeydullah Ahrar’dan sonra “Ahrariyye” tarikatının irşâd makamına oturan kişi olan Semerkandî, Ubeydullah Ahrar’ın yanında 12 sene kalarak bu eseri telif etmiştir (Safi 2017: 636).

Eserin aslı Farsçadır ve nüshalara göre farklılık arz etmekle birlikte 209 varaktan ibarettir. Laʽlîzâde Abdülbâkî bu eserin tamamını tercüme etmemiştir. Laʽlîzâde Abdülbâkî’nin tercümesi 26 varaktan müteşekkildir (Enönlü 2019: 82) ve tercüme edilen kısım Ubeydullah Ahrâr’ın sohbetlerinde anlattığı hakikatleri ve incelikleri ihtiva eden kısımdır. Tercüme ta’lik hattıyla yazılmıştır. Eserin ne zaman tercüme edildiği ise tam olarak belli değildir Ancak Laʽlîzâde Abdülbâkî’nin Nakşiliğe intisabından sonra (1708) tercüme edildiği tahmin edilebilir.

Kütüphanelerde farklı nüshaları mevcuttur. Ancak bazı kütüphane kayıtlarında muhtasar-ı Silsiletü’l Ârifin adıyla kayıt altına alınmıştır. Eser bir muhtasardan ziyade bir tercümedir (Er 2015: 407). Laʽlîzâde Abdülbâkî eserin gerekli gördüğü küçük bir bölümünü Türkçeye tercüme etmiştir (Tosun 2015: 156).

Laʽlîzâde Abdülbâkî’nin yaptığı bu tercüme ile ilgili herhangi bir çalışma mevcut değildir.

Laʽlîzâde Abdülbâkî Efendi’nin biyografisi için bk. “Yetimî La’li-zâde Abdülbâkî. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yetimi-lalizade-abdulbaki

Eserden Örnekler


Şeyh olanın ahval-i zahiriyesi müridi makam-ı aliyeye isal eder (Laʽlîzâde vr. 114b).

Keşf ve keramat ve müşahedatdan sonra şükür ve taat ve mücahedat mukteza-yı cezbe-i ilâhi üzere zahir olur (Laʽlîzâde vr. 111a).

Sırat-ı müstakimden murad muhabbet-i zâtidir. Hak sübhânehu ve teala mahsus inayetiyle bir bendesini ki muhabbet-i zâtiyesiyle müşerref eyleye, mecmu-u masiva-yı ilâhiden halas olup aşk-ı hakikiyi istila eyler, saffet nazarıyla hakikat-ı vahdet-i zâtı ona münkeşif ola (Laʽlîzâde 120a-b).

Bu makamda ehl-i istiğrak şühûd-i zâti tabiriyle söylediler, her ne söyledilerse söylediler, vasıl oldukları istidatı ve ezvâkı lisanı istidatlarınca beyan ederler (Laʽlîzâde 130a).

Kaynakça


Abdülbâkî, Laʽlîzâde. Tercüme-i Silsiletü’l-Ârifin ve Tezkiretü’s-Sâdıkin. Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi. Pertev Paşa. No. 636. vr. 1a-26b.

Enönlü, Haluk (2019). Laʽlîzâde Abdülbâkî Efendi’nin Hayatı, Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri. Konya: Aybil Yay.

Er, Şaban (2015). Melâmîlik ve Osmanlı Devri Melâmileri. İstanbul: Kutpyıldızı Yay.

Safî, Ali b. Hüseyin (2017). Reşehât. İstanbul: Semerkand Yay.

Tosun, Necdet (2015). Bahâeddîn Nakşbend Hayatı, Görüşleri, Tarikatı. İstanbul: İnsan Yay.

Atıf Bilgileri


Enönlü, Haluk. "MUHTASAR-I SİLSİLETÜ’L-ÂRİFIN". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/muhtasar-i-silsiletu-l-arifin. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 SERGÜZEŞT Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî Dr. Haluk Enönlü
Görüntüle
2 MEBDE VE MEAD Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî Doç. Dr. Mehmet Ünal
Görüntüle
3 ZEYL-İ MESLEKÜ’L-UŞŞAK Yetîmî, La'lî-zâde Abdülbâkî Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
4 HEDİYYETÜ'L-MÜŞTÂK Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî Doç. Dr. Mehmet Ünal
Görüntüle
5 TERCÜME-İ RİSÂLE-İ MURÂDİYE Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî Dr. Haluk Enönlü
Görüntüle
6 GIDÂ-YI RUH Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî Dr. Haluk Enönlü
Görüntüle
7 RİSALE-İ ÜNSİYE TERCÜMESİ Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî Dr. Haluk Enönlü
Görüntüle
8 TERCÜME-İ ÎNSÂN-I KÂMİL Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî Dr. Haluk Enönlü
Görüntüle
9 TERCÜME-İ HAKİKATTİ’L-YAKÎN VE ZÜLFETÜ’T-TEMKÎN Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî Dr. Haluk Enönlü
Görüntüle
10 TERCÜME-İ KİMYÂ-YI SAÂDET Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî Dr. Haluk Enönlü
Görüntüle
11 TERCÜME-İ NEMÛD VE BÛD Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî Dr. Haluk Enönlü
Görüntüle
12 İSTİĞFAR VE MÜNÂCAT Yetîmî, La'li-zâde Abdülbâkî Dr. Haluk Enönlü
Görüntüle
13 KURRETÜ'L-UYÛN Ra'ûfî, Şeyh Seyyid Ra'ûfî Ahmed Efendi Öğretmen mehmet cemal öztürk
Görüntüle
14 VÂRİDÂT (AZÎZ) Azîz, Azîz Ali Efendi Araş. Gör. Dr. nesrin aydın satar
Görüntüle
15 DÎVÂN-I İLÂHİYYÂT (İBRÂHİM HÂS) İbrâhim Hâs Doç. Dr. Hasan Gültekin
Görüntüle
16 ŞERH-İ EBYÂT-I YÛNUS EMRE (İBRÂHİM HÂS) İbrâhim Hâs Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
17 DÎVÂN (KAYGULU HALİL EFENDİ) Kaygulu Halil Efendi Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
18 HÂDİ’L-UŞŞÂK (KAYGULU HALÎL EFENDİ) Kaygulu Halil Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
19 TEFSİR-İ BA’Z-I SÜVER-İ KUR’ANİYYE Abdülhay Celvetî Doç. Dr. Şükrü Maden
Görüntüle
20 DÎVÂN (İLÂHİ-NÂME) Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı Doç. Dr. abdulkadir erkal
Görüntüle
21 MA‘RİFETNÂME Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı Doç. Dr. Lokman Taşkesenlioğlu
Görüntüle
22 ‘İRFÂNİYE Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı Diğer Emine Güleç
Görüntüle