Seyyid Mehmed Nüzhet’in belâgat, kitâbet, inşâ, ilm-i hesâb ve defter tutma usulüne dair çeşitli konularda hazırlanmış eseridir. Mugni’l-Küttâb, 19. yüzyılda yazılan ilk te’lif Türkçe belâgat kitabı olarak kabul edilir (Yetiş 1992: 385).

Eserin dibaceden sonraki belâgat ve edebiyata dair konuların işlendiği yere kadar olan kısmında topluma ve gençlere çeşitli öğütleri içeren ahlaki, dinî konular; eğitim, ticaret ve sağlıkla ilgili hususlar ve sekiz makalede ele alınan memurluk ve idarecilikle ilgili öğütler baba oğul arasındaki mektuplaşmalar şeklinde ele alınır. Eserin edebiyatla ilgili asıl kısmı “Usûl-i İnşâ ve Fenn-i İnşâ” (Yazı Yazma İlmi ve Metodu) başlıklı bölümle başlar. “Terşîh” olarak adlandırılıp altı fasla ayrılan bu bölümün ilk faslında belâgatin üç ana bölümü ekseninde “ilm-i inşâ” üzerinde durulur. İkinci fasılda yine “ilm-i inşâ” ile ilgili ayrıntılı bilgiler verilir ve üçüncü fasıl “kitâbet” bahsine ayrılır. Dördüncü fasılda “ulûm-ı edebiyye”, beşinci fasılda “sanâyi-i lafzıyye” ve “sanâyi-i ma’neviyye” ele alınır. Bu fasılda aynı zamanda belâgat ve fesâhat açıklanır. Altıncı fasılda ise kitâbet usulünden bahsedilir ve kâtiplerin şiir ezberlemelerinin önemi vurgulanarak şiir üzerinde durulur. Devamında inşâ örneklerinin yer aldığı “inşâ’ât” bölümü vardır. Eserin daha sonraki kısımları edebiyat dışı olup “ilm-i hesâb” ve defter tutma usulüne dairdir.

Mugni'l-Küttâb özellikle belâgata dair eserler arasında anılsa da sadece bir belâgat kitabı değil; kâtip olmak isteyen gençler için dönemine göre bir nasihat ve rehberlik kitabıdır  (Yetiş 1987: 371; Belen 2019: 70-104).

Mugni’l-Küttâb,1286/1869 yılında İstanbul’da basılmıştır ve 466 sayfadır. Mehmet Nüzhet’in hayatı ve eserlerinin ele alındığı bir doktora tezinde (Belen 2010) eserin metni verilmiş ve daha sonra bir incelemeyle birlikte eser kitap olarak yayınlanmıştır (Belen 2019).

Yazarın biyografisi için bk. “Nüzhet, Mehmed Nüzhet”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nuzhet-mehmed-nuzhet