- Yazar Biyografisi (TEİS)
Esrâr Dede, Mehmed - Madde Yazarı: Prof. Dr. HİKMET ATİK
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:24/02/2022
MÜBÂREK-NÂME (ESRÂR DEDE)
sema ayinine dair eserEsrâr Dede, Mehmed (d. 1162?/1748 - ö. 1211/1796)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Esrâr Dede'nin (ö. 1211/1796), Mevlevî ayinlerinde icra edilen semâın mahiyetini anlatmak üzere kaleme aldığı manzum eser. 145 beyitlik kısa bir mesnevi olan Mübârek-nâme, aruzun "fâ‘ilâtün fa‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilün" kalıbıyla yazılmıştır.
Eserin giriş kısmında, Mevlânâ hakkında mübâlağalı ifadelere ve övgülere yer verilmiştir. Örneğin şair bir beyitte Mevlânâ’nın sahip olduğu feyzin nurunu, kâinatın zuhuruna vesile olarak gördüğünü ifade eder. Daha sonra semâ edebî bir dille tasvir edilir. Şaire göre semâ meclisi, matemi-sevinci, soğuğu-sıcağı bir arada bulunduran; dervişleri aşk şarabının deryasına gark eden bir meclistir.
Mübârek-nâme teknik olarak klasik mesnevi geleneğinin özelliklerini göstermekle birlikte, ihtiva ettiği konular ve bu konuların ifade edilme usulü açısından dikkat çekici hususiyetlere sahiptir. Aşk, sema, Mevlânâ ve Mevlevîlik konusunda söylenen sözler manidardır. Eserde, Esrâr’ın samimi ve etkileyici bir üslupla içinden gelen Mevlânâ sevgisini ifade ettiği görülmektedir.
Eserin iki adet yazma nüshası bulunmaktadır: Süleymâniye Kütüphanesi, Hâlet Ef., No: 694 (vr 115a-119a), Hacı Mahmut Efendi, No: 3741 ( vr 141b-146b). Mübârek-nâme'nin tenkitli metni, Hikmet Atik tarafından bir incelemeyle birlikte yayımlanmıştır (2003: 373-398).
Şairin biyografisi için bk. “Esrâr Dede, Mehmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/esrar-dede-mehmed
Eserden Örnekler
Bâreka’llâh ey ulûm-ı vahdet-i Monlâ-yı aşk
Hazret-i Hünkâr-ı Ekber memleket-ârâ-yı aşk
Menşe-i ser-çeşme-i nûr-i hakîkatdir özün
Câmi-i esrâr-ı erkân-ı tarîkatdir sözün
Nûr-ı feyzinden zuhûr itmiş bu cümle kâ'inât
Zâtını göstermede halka merâyâ-yı sıfât
Şemssin mahlûk şem'-i hüsnünün pervânesi
Rişte-i envârının cân baglu bir dîvânesi
Kıble-i ehl-i nazar oldı anınçün hazretin
Kim bilür herkes alâ kadr-i nazar mâhiyyetin
Hep avâlimden idüp cevlân geldin âdeme
Künbed-i tâk-ı anâsırda idersin zemzeme
Nagmelerle eyledin her dürlü tahmîd ü senâ
Gâh tenzîh gâh teşbîh gâh illâ gâh lâ
Adını gerçi Celâlü’l-Hakk-ı Rûmî söyledin
Lîk gâh Âdem gehî Hâtem gehi Haydar didin (Atik 2003: 377-378).
Kaynakça
Atik, Hikmet (2003). "Esrâr Dede’nin Mübârek-nâme Adlı Mesnevîsi". Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XLIV (1): 373-398.
Horata, Osman (1998). Esrar Dede, Hayatı, Eserleri, Şiir Dünyası ve Dîvânı. Ankara: KB Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (ESRÂR DEDE) | Esrâr Dede, Mehmed | Prof. Dr. Osman HORATA |
Görüntüle | ||
2 | TEZKİRE-İ ŞU'ARÂ-YI MEVLEVİYYE | Esrâr Dede, Mehmed | Prof. Dr. İlhan Genç |
Görüntüle | ||
3 | FÜTÜVVET-NÂME-İ ESRÂR | Esrâr Dede, Mehmed | Doç. Dr. Erdoğan ULUDAĞ |
Görüntüle | ||
4 | LÜGAT-i TALYÂN | Esrâr Dede, Mehmed | Prof. Dr. Osman HORATA |
Görüntüle | ||
5 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
6 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
8 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
9 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
10 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
12 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
13 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |