MÎZÂNÜ’L-EDEB (AHMEDÎ)
sarf konulu kaside
Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır (d. 735/1334-35 ? - ö. 812/1410’den sonra)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ahmedî’nin Arapça sarf kurallarını anlattığı Farsça kasidesi. Toplam 195 beyitten meydana gelen manzume, fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün vezninde kaleme alınmıştır. Metnin bilinen tek nüshası Konya Mevlâna Müzesi Kütüphanesi, İhtisas, 2524/3 numarada kayıtlıdır. Mîzânü’l-Edeb isimli kasidesi, Bedâyi’ü’s-Sihr fî-Sanâyi’i’ş-Şi’r, Mirkâtü’l-Edeb ve Mi'yârü’l-Edeb’le birlikte Ahmed b. Hâcı Mahmûd el-Aksarâyî tarafından 22 Ramazan 835/24 Mayıs 1432’te istinsah edilen mecmuanın içinde yer almaktadır (Temizel 2018: 127).

Mîzânü’l-Edeb’in kim için ve ne zaman telif edildiği tam olarak bilinmemektedir. Ancak içinde yer aldığı mecmuadaki bilgiler, Mîzânü’l-Edeb’in de tıpkı Mirkâtü’l-Edeb ve Mi'yârü’l-Edeb gibi Îsâ Bey’in oğlu Hamza Bey için yazılmış olabileceği düşündürmektedir. Ahmedî’nin Mîzânü’l-Edeb’i kaleme alırken de hangi kaynaklardan yararlandığı, kimleri ve hangi eserleri örnek aldığı, bu eserindeki konularla ilgili Arapça örneklerin kime veya hangi esere ait olduğu kesin bir veri bulunmamaktadır. Ancak eserdeki 127. beyitte "Mef'ûl’de nakil, hazf ve vav’da kifayet olursa zayid harfin hazfi, Kitâb’ın sahibine göre uygundur.” ifadesinden Sîbeveyhî’nin (ö.180/796?) el-Kitâb isimli eserinden yararlanıldığı sanılmaktadır (Temizel 2018: 128).

Manzume, Allah’a hamd u sena ve Hz. Peygamber’e salât ve selâmdan sonra sarfın tarifi ve vezin, mizan ile mevzunun açıklanmasıyla başlamaktadır. Eserde sarf bilgisi ile ilgili 23 konu yer almaktadır ve her konuya birbirinden farklı uzunlukta en az 2, en fazla 19 beyit ayrılmıştır (Kartal 2015: 3).

Ali Temizel, Ahmedî’nin Mîzânü’l-Edeb'ini ve diğer Farsça eserlerini incelediği bir doktora tezi hazırlamıştır (2002). 

Şairin biyografisi için bk. “Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmedi-taceddin-ibrahim-bin-hizir 

Eserden Örnekler



Kaynakça


Kartal, Ahmet. “Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır”. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmedi-taceddin-ibrahim-bin-hizir [Erişim tarihi: 09.08.2021]

Temizel, Ali (2002). Ahmedî'nin Farsça Eserleri -Tenkitli Metin-İnceleme-Tercüme ve İndeks-. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.

Temizel, Ali (2018). “Ahmedî'nin Farsça Eserleri”. Ahmedî Sempozyumu Bildirileri Kitabı. (ed. A. Yıldız). Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Yay. 109-132. 

Atıf Bilgileri


Gülüm, Emrah. "MÎZÂNÜ’L-EDEB (AHMEDÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mizanu-l-edeb-ahmedi. [Erişim Tarihi: 27 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Araş. Gör. Fatih UĞUR
Görüntüle
2 İSKENDER-NÂME (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Doç. Dr. İsmail AVCI
Görüntüle
3 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle
4 TERVÎHÜ’L-ERVÂH (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Araş. Gör. Fatih UĞUR
Görüntüle
5 MİRKÂTÜ'L-EDEB (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Dr. Emrah Gülüm
Görüntüle
6 Mİ’YÂRÜ’L-EDEB (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Dr. Emrah Gülüm
Görüntüle
7 BEDÂYݑܒS-SİHR FÎ SANÂYݑݒŞ-Şİ’R (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Dr. Emrah Gülüm
Görüntüle
8 KASÎDE-İ SARSARÎ ŞERHİ (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz
Görüntüle
9 HAYRETÜ’L-UKALÂ (AHMEDÎ) Ahmedî, Tâceddîn İbrâhîm bin Hızır Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz
Görüntüle
10 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
11 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
12 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
13 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
14 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
15 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
16 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
17 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
18 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
19 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle