- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hasîb, Mü'minzâde Ahmed Efendi - Madde Yazarı: Dr. Göker İnan
- Eser Yazılış Tarihi:1730'dan önce
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Divan-Tekke Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:15/05/2022
MİYÂHİYYE (HASÎB)
Bursa’nın sularından bahseden manzumeHasîb, Mü'minzâde Ahmed Efendi (d. ?/? - ö. 1166/1752-53)
ISBN: 978-9944-237-87-1
18. yüzyıl şair ve tarihçilerinden Ahmed Hasîb Efendi’nin (d. ?/? - ö. 1166/1752-53) Bursa’da çıkan suların fayda ve hususiyetlerinden bahsettiği manzum eseri. Fındıklılı İsmet Efendi (ö. 1904), Miyâhiyye’nin o dönemde Bursa’da ikamet eden Kaplan Giray’a ithaf edildiğini belirtir (1989: 227). Miyâhiyye, kaside nazım şekliyle yazılmış olup 38 beyitten oluşmaktadır. Daha sonraki asırlarda Babaefendizâde Şeyh Saîd (ö. 1288/1871) tarafından manzumeye aynı vezinde 6 beyit daha ilave edilmiş ve beyit sayısı 44’e ulaşmıştır (Eroğlu 2008: 434). Bursalı şairlerin eserlerinden örneklerin yer aldığı Güldeste-i Şuʽarâ içerisinde Miyâhiyye’nin bu ekli hâli yer almaktadır (Güldeste-i Şuʽarâ 1287: 17-19.) Eserin telif tarihi net değildir. Fakat Kırım hanları hanedanından olan Kaplan Giray’ın önce Gelibolu’ya sürüldüğü ve ardından Bursa’daki çiftliğinde 1730’a kadar kaldığı bilindiğinden Miyâhiyye’nin bu tarihten önce kaleme alındığı söylenebilir (Ahmed Hasîb 2021: 1/39). Miyâhiyye’de genel olarak Bursa’da çıkan suların tat, soğukluk, şifa ve halk tarafından tercihi bakımından isimleriyle birlikte hususiyetleri sıralanmakta ve bunun yanında bazı suların zararları da zikredilmektedir.
Hasîb, manzumesinde sulara dair kendi değerlendirmelerini de yazmaktan geri kalmamıştır. Örneğin Sütlüce Suyu için “Katı şîrîn gelür Südlice’nin âbı bana” diyerek bu su kaynağının tatlılığına gönderme yapmış; Yaycılar Suyu içinse “Katı saht u girândır ammâ” diyerek söz konusu suyun ağırlığına işaret etmiştir. Ahmed Hasîb Efendi Miyâhiyye’nin sonlarına doğru eserini takdim ettiği Kaplan Giray’ın da adını zikrederek “Nûş iden âb-ı Alîşîr’i olur şîr gibi / Anı Kaplan Giray Hân beğenmiş zîrâ” beytiyle Kaplan Giray’ın Alişîr Suyu’nu tercih ettiğini belirtmiştir (Güldeste-i Şuʽarâ 1287: 17-19).
Osmanlı zamanında Güldeste-i Şuʽarâ adlı antoloji içerisinde basılan Miyâhiyye üzerine bir makale yazılmış (Eroğlu 2008) ve Kâmil Kepecioğlu’nun Bursa Kütüğü adlı külliyatı günümüz harflerine aktarılırken içerisinde bu manzumeye de yer verilmiştir (Kepecioğlu 2009).
Şairin biyografisi için bk. "Hasîb, Mü’minzâde Ahmed Hasîb". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hasib-muminzade-ahmed-efendi
Eserden Örnekler
Hoş gelür pîrlere içmeğe bu âb-ı Asâ
Anı izhâr-ı kerâmetle akıtmış Mevlâ
Hâzım u muʽtedil ü müdrir olan Yeğni sudur
Zevk-bahş olur ağır kahve yerine hakkâ
Kandırır âb-ı Kızık Çeşmesi atşânları hep
Mütelezziz olur elbette ider kesb-i safâ
Teşnegâna hele Kâtib suyı rûh-efzâdır
Hoş-güvâr oldığına safveti şâhiddir ana
…
Fazlı Paşa suyını cümleye tafdîl iderim
Sûy-i Sultân Emîr oldı o âba mecrâ
Nemekîn suların aʽlâsı Kavaklı suyıdır
Anı Balıklı’ya takdîm ider ehl-i hevâ
Zeynîler suyın içüp kalbini tezyîn eyle
Atşâdan eyleme tekdîr derûnun katʽâ
Menfeʽatli suların biri Hakîmşâh suyıdır
N’ola şerbet yerine içseler anı merzâ
Delice suyın içüp cûş u hurûş eyleyelim
Mey-i gül-fâm kadar lutfını görmiş ukalâ (Güldeste-i Şuʽarâ 1287: 17-18).
Kaynakça
Ahmed Hasîb Efendi (2021). Silkü’l-Le’âl-i Âl-i Osmân - Manzum Osmanlı Tarihi (1299-1481), I-II, (hzl. Göker İnan). İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
Eroğlu, Süleyman (2008). “Türk Edebiyatı’nda Miyâhiyye Türüne Bir Örnek: Hâsib Efendi’nin Miyâhiyyesi”. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15: 429-439.
Fındıklılı, İsmet Efendi (1989). Şakaik-ı Nu’maniye ve Zeyilleri: Tekmiletü’ş-Şakâik fî Hakkı Ehli’l-Hakâik, V, haz. Abdülkadir Özcan. İstanbul: Çağrı Yayınları.
Güldeste-i Şuʽarâ (1287). Bursa: Hüdâvendigâr Matbaası.
Kepecioğlu, Kâmil (2009). Bursa Kütüğü. C. IV. (hzl. Hüseyin Algül vd.). Bursa: Bursa Büyükşehir Belediyesi, 112-113.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | SİLKÜ'L-LE'ÂL-İ ÂL-İ OSMÂN | Hasîb, Mü'min-zâde Ahmed Efendi | Dr. Göker İnan |
Görüntüle | ||
2 | RAVZATÜ'L-KÜBERÂ (HASÎB) | Hasîb, Mü'min-zâde Ahmed Efendi | Dr. Göker İnan |
Görüntüle | ||
3 | DÎVÂN (HASÎB) | Hasîb, Mü'min-zâde Ahmed Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
4 | MECMÛ'A-İ TEVÂRÎH | Hasîb, Mü'min-zâde Ahmed Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
5 | DERGEH-NÂME (HASÎB) | Hasîb, Mü'min-zâde Ahmed Efendi | Araş. Gör. Zehra Öztürk |
Görüntüle | ||
6 | HİKÂYE-İ MANZÛME (HASÎB) | Hasîb, Mü’min-zâde Ahmed Efendi | Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz Mehmet Gürbüz |
Görüntüle | ||
7 | MENÂKIB-I ŞÂH HABÎB (HASÎB) | Hasîb, Mü'min-zâde Ahmed Efendi | Prof. Dr. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz Mehmet Gürbüz |
Görüntüle | ||
8 | ŞEMÂ'İL-İ ŞERÎF TERCÜMESİ | Ayn-ı Ekber, Şeyh Mehmed | Doç. Dr. Erdem Can Öztürk |
Görüntüle | ||
9 | MAKTEL-İ HÜSEYN / KİTÂB-I KERBELÂ (BEKÂYÎ) | Bekâyî, Darendeli Bekâyî | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
10 | KISSA-İ ERVE | Bilâl Efendi, Oflu | Dr. Öğr. Üyesi Tuba Onat Çakıroğlu |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (CEMÂLÎ-İ UŞŞÂKÎ) | CEMÂLÎ, Şeyh Seyyid Mehmed Cemâleddin Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (HÂMİD) | Hâmid, Enderûnlu Mehmed | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (HİLMÎ) | Hilmî, Yusûf-zâde Abdullâh | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
14 | EL-KASRU'L-METÎN Fİ TERCEMETİ BUSTÂNİ'L-ÂRİFÎN | İshâk, Ebûishâk-zâde İshâk Efendi | Dr. Necmettin Azak |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (İZZÎ) | İZZÎ, Eşref-zâde İzzeddîn Ahmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
16 | DÎVÂN (MÜSELLEM) | Müsellem, Ebulvefâ Şeyh Ahmed Müsellem Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
17 | İNSÂN-NÂME | Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle |