- Yazar Biyografisi (TEİS)
Rûşenî, Dede Ömer - Madde Yazarı: Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu
- Eser Yazılış Tarihi:1484
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:31/08/2022
MİSKİNLİKNÂME (RÛŞENÎ, DEDE ÖMER)
mesneviRûşenî, Dede Ömer (d. 810?/1407? - ö. 892/1487)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Dede Ömer Rûşenî’nin didaktik mesnevisi. Telif bir eser olmasına rağmen, içerik bakımından Mesnevî’nin tesiri altında kaldığı anlaşılan (Uzun 1982: 48) Miskin-nâme, adını miskin biriyle bir karınca arasında geçen hikâyeden almıştır. Aruzun mefâʿîlün mefâʿîlün feʿûlün kalıbıyla 1181 beyit hâlinde yazılan eser, klâsik mesnevi tertibine uymamaktadır (Tavukçu 2000: 37).
Miskinlik Kitabı tasavvuf düşüncesi etrafında şekillenmiştir; eserin başında yer alan uzunca münacatı, tasavvufun tanımı ve sufilerin nasıl davranması gerektiğine dair temsilî hikâyeler, Hz. Peygamber ve Hz. Ali ve büyük mutasavvıflarla ilgili bölümler takip eder. Metnin başlarında yer alan Çü cemʿ itdüm bu pend-i şeyh ü şâbı /Adı konıldı Miskinlik Kitâbı (Uzun 1982: 128) beyti, eserin adının Miskinlik Kitâbı olduğunu; Nebînün hicretinden geçmiş ezmân/ Sekiz yüz seksen dokuz yıl iy can (Uzun 1982: 290) mısraları da Rûşenî’nin ölümünden yaklaşık üç yıl önce 889/1484-85 yılında kaleme alındığını göstermektedir.
Eserin tenkitli metni Mustafa Uzun tarafından hazırlanmıştır (Uzun 1982). Ayrıca Necip Fazıl Şenarslan tarafından Rûşenî Külliyatı’nın tenkitli metni doktora tezi olarak takdim edilmiştir (Şenarslan 2020).
Şairin biyografisi için bk. “Rûşenî, Dede Ömer” Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ruseni-dede-omer
Eserden Örnekler
Tasavvuf terk-i daʿvâdur dimişler
Dahı kitmân-ı maʿnâdur dimişler
Tasavvuf terk-i kîl u kâle dirler
Hemân vecd ü semâʿ u hâle dirler
Tasavvuf hıfz-ı evkâta dimişler
Tasavvuf terk-i mâ fâte dimişler
Tasavvuf bâbıdur bezl ü ʿatânun
Tasavvuf beytidür mihr ü vefânun
Tasavvuf bir hidâyetdür Hudâdan
Bunı ben söylemedüm bil hevâdan
Tasavvuf terk-i evtândur dimişler
Tasavvuf hecr-i ihvândur dimişler
Tasavvuf dâyim olmakdur murâkıb
Olup irte gice hâlin muhâsib
Tasavvuf itmemeklikdür tasallüf
Hakun emrine itmeyüp tasarruf
Tasavvuf kalbi Hakka baglamakdur
Yüregin ʿışk odıyla taglamakdur
Tasavvuf hüsn-i hulk ile ebeddür
Velî hüsn-i edeb iʿtâ-yı Rabdur
Tasavvuf bilmedür etvâr-ı kalbi
Eridüp komaya kalbinde kalbi
Tasavvuf yâr olup bâr olmamakdur
Gül-i gül-zâr olup hâr olmamakdur (Uzun 1982: 134-135)
Kaynakça
Şenarslan, N. Fazıl (2020). Rûşenî Dede Ömer Aydınî Külliyatı (Miskin-nâme, Şobân-nâme, Der Kasemiyat ve Münâcât, Der Medh-i Mesnevî-i Maʿnevî-i Mevleviyyet, Ney-nâme, Dîvân) Dil İncelemesi-Metin-Dizin. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi. 149-329
Tavukçu, O. Kemâl (2005). Dede Ömer Rûşenî; Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Dîvânının Tenkidli Metni. Erzurum: Suna Yay.
Uzun, Mustafa (1982). Dede Ömer Rûşenî Hayatı, Eserleri ve Miskinnâmesi. Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | DÎVÂN (RÛŞENÎ) | Rûşenî, Dede Ömer | Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu |
Görüntüle | ||
| 2 | ÇOBANNÂME (RÛŞENÎ, DEDE ÖMER) | RÛŞENÎ, Dede Ömer | Prof. Dr. Hanifi Vural |
Görüntüle | ||
| 3 | NEYNÂME (RÛŞENÎ DEDE ÖMER) | RÛŞENÎ, Dede Ömer | Dr. Faruk Sönmez |
Görüntüle | ||
| 4 | KALEMNÂME/ DER BEYÂN-I SIFAT-I KALEM (RÛŞENİ ÖMER DEDE) | Rûşenî, Dede Ömer | Dr. Öğr. Üyesi Necip Fazıl Şenarslan |
Görüntüle | ||
| 5 | ÂSÂR-I AŞK | Rûşenî, Dede Ömer | Dr. Ömer UYAN |
Görüntüle | ||
| 6 | MENÂKIBÜ’L-ÂRİFÎN (EFLÂKÎ) | Eflâkî, Eflâkî Dede, Eflâkî Ahmed Ârifî, Ârifî | Doç. Dr. Mehmet Ünal |
Görüntüle | ||
| 7 | MEVHÛB-I MAHBÛB (ŞEYHOĞLU) | Şeyhoğlu, Baba Yusuf Sivrihisarî | Araş. Gör. Harun ALKAN |
Görüntüle | ||
| 8 | MÜNYETÜ'L-EBRÂR VE GUNYETÜ'L-AHYÂR (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Taha Orhan |
Görüntüle | ||
| 9 | TABSİRATÜ’L-MÜBTEDİ VE TEZKİRETÜ-İ-MÜNTEHİ (KONEVÎ) | Konevî, Sadreddin | Doç. Dr. Mevlüt Gülmez |
Görüntüle | ||
| 10 | KİTÂBÜ’L-MÜNTEHÂ EL-MÜŞTEHÂ ALE’L-FÜSÛS (AHMED BÎCÂN) | Ahmed-i Bîcân, Ahmed Bîcân, Yazıcıoğlu Ahmed Bîcân, Şeyh Ahmed Bîcân Efendi bin Sâlih Efendi, Ahmed İbnü’l-Kâtib | Dr. Mehmet Bilal Yamak |
Görüntüle | ||
| 11 | RİSÂLE-İ ZİKRULLAH (AKŞEMSEDDİN) | Akşemseddin, Şemseddin Muhammed | Araş. Gör. Harun ALKAN |
Görüntüle | ||
| 12 | MİSBÂHU’L-ÜNS BEYNE’L-MA’KÛL VE’L-MEŞHÛD FÎ-ŞERHİ MİFTÂHİ’L-GAYB (FENÂRÎ) | Fenârî, Mollâ Fenârî, Şemseddîn Muhammed b. Hamza, Şemseddîn Muhammed Efendi | Diğer Edibe Taş |
Görüntüle | ||
| 13 | ŞERH-İ HADİS-İ ERBÂİN (SOMUNCU BABA) | Somuncu Baba | Prof. Dr. Enbiya Yıldırım |
Görüntüle | ||
| 14 | ZİKİR RİSÂLESİ/ KELİME-İ TEVHİD ZİKRİ RİSÂLESİ (SOMUNCU BABA) | Somuncu Baba, Hamîdüddîn-i Aksarâyî | Diğer Tuğba Nurlu Ertürk |
Görüntüle | ||
| 15 | KÂŞİFÜ'L-ESTÂR AN VECHİ'L-ESRÂR (ŞEYH HÂMİD-İ VELÎ) | Şeyh Hâmid-i Velî | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle |