- Yazar Biyografisi (TEİS)
Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov - Madde Yazarı: Prof. Dr. Beyhan KESİK
- Eser Yazılış Tarihi:1245?/1829?, 1261?/1844?
- Yazıldığı Saha:Azerbaycan
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Farsça
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:08/12/2021
MİŞKÂTU’L-ENVÂR (KUDSÎ)
ahlaki ve tasavvufi eserKudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov (d. 1208/1794 - ö. 1262/1846)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Abbaskulu Ağa Bakıhanov’un ahlaka dair manzum eseri. Şairin konu itibariyle güzel hâl ve tavırları nazma çektiğini söylediği Mişkâtu’l-Envâr’da hayat ve evrenin sırları, aşk, nefs, ruh ve akıl gibi konular ele alınır. Eserde devlet yönetimi, adaletli hükümdar vb. hikâyeler ağırlıktadır.
Mişkâtü’l-Envar, şekil ve muhteva bakımından Attar’ın Mantıku’t-Tayr, Nizamî-i Gencevî’nin Sırlar Hazinesi (Mahzenü'l-Esrâr) ve Şah Kasım Envar’ın Enisü’l-Ârifin adlı eserleri ve Mevlana’nın Mesnevî’si ile benzerlik göstermektedir (Kasımzade 2017: 166). Eser, Bakühanlı’nın ahlak ve tasavvufa dair görüşlerini tespit etme açısından büyük öneme sahiptir.
Eserin yazım tarihi Feyzulla Kasımzade’ye göre 1261/1844 yılıdır (Kasımzade 2017: 166). Elmin Aliyev ise 1245/1829 yılı veya öncesinde yazılmış olabileceğini söyler (Aliyev 2007: 39). Mişkâtü’l-Envar’ın 1956’da M. Sultanov tarafından bulunmuş nüshası bilinen tek yazma nüshasıdır (Azerbaycan Milli Elmler Kütüphanesi Nu. M-120/11099, vr.1b-20b). Eser, Türkçeye tercüme edilmiştir (Sultanov 1984a: 19–56; 1984b: 19–56).
Şairin biyografisi için bk. “Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kudsi-abbaskulu-aga-bakihanov
Eserden Örnekler
(Türkçe tercümeden)
Esil Meksedin Beyanı
Ey könül sen ibret götür öz başına gelenden
Başkası da ibret alsın bu yol ile koy senden
Mey mestliyi uzun sürmez davamı da azdır
Ayılantek tesir kalmaz bir neşesi duyulmaz
Günahını bağışlatmak dileyirsen dile gel
Hakk yoluna dönenlere bağışlanır pis emel
Çohlarını mest eleyir var-dövleti dünyanın
Gözlerini kor yeyleyir bu var-dövlet insanın
Bu dünya seven demek faniliye aldanmış
Feeğşeyna ayesisiyle gedib olsun koy tanış
Öz ömrünü serhoşlukla keçirerse her cahil
Başağrısı bir an bele rahat koymaz onu bil
Humarlanmış gözlerini açan zaman yuhudan
Görecekdir güneş çıhmış işıklanmış bu cahan
Her emele edaletle ceza verer hakk özü
O eyriye eyri deyer düze çıharar düzü (Sultanov 2005: 146).
Kaynakça
Aliyev, Elmin (2007). Abbaskulu Bakühanlı ve Ahlak Düşüncesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Bayram, Parvana (2013). “Abbaskulu Ağa Bakühanov’un Hayatı, Eserleri ve “Kitab-ı Askeriye” Hikâyesi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research (27): 145-165.
Kasımzade, Feyzulla (2017). XIX Esr Azerbaycan Edebiyatı Tarihi. Bakü: Elm ve Tahsil.
Köçerli, Firudun Bey (2005). Azerbaycan Edebiyatı. İki Cildde I Cild. Bakı. Avrasiyya Press.
Sultanov, Memmedağa (1984a). Abbasgulu Ağa Bakıhanov: Bedii Eserleri. Bakü: Azerbaycan Devlet Neşriyatı.
Sultanov, Memmedağa (1984b). Abbasgulu Ağa Bakıhanov Güdsî: Seçilmiş Eserleri. Bakü: Yazıçı.
Sultanov, Memmedağa (2005). Abbasgulu Ağa Bakıhanov Güdsî: Seçilmiş Eserleri. Bakü: Avrasiya Press.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | RİYÂZU’L-KUDS (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Dr. Sultan Şenödeyici |
Görüntüle | ||
2 | TEHZÎBÜ’L-AHLÂK (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
3 | NESÂYİH/KİTÂB-I NASÎHAT/NASÎHATNÂME (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
4 | AYNU’L-MÎZÂN (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
5 | MİR’ATÜ’L-CEMÂL (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
7 | GÜLİSTÂN-I İREM (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Araş. Gör. Dr. Orhan Baldane |
Görüntüle | ||
8 | KİTÂB-I ASKERİYE (KUDSÎ) | Kudsî, Abbaskulu Ağa Bakıhanov | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ÂCİZ) | Âciz, Ali Akber | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
11 | KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
12 | KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) | Dîde, Mirza Nasrullah | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (DİLSÛZ) | Dilsûz, Muhammed Emîn | Prof. Dr. Yakup POYRAZ |
Görüntüle | ||
14 | [DÎVÂN] (ANDELÎB) | Andelîb Karacadağî | Prof. Dr. Vüsale MUSALI |
Görüntüle | ||
15 | GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR) | Fakîr, Hacı Ağa | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
16 | SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) | Halhâlî, Muhammed Bâkir | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (HASAN) | Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov | Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN |
Görüntüle | ||
18 | TİLKİ İLE KURT (HASAN) | Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov | Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan |
Görüntüle |